Terwijl er op Vlaams niveau nog volop wordt gediscussieerd over de ‘betonstop’ en de manier waarop de steden en dorpen weer levendig en vitaal kunnen worden, zijn het de steden Brugge en Geel die het voortouw nemen. Beide steden zien in dat we niet langer kunnen wachten met een keuze voor een zuinig ruimtegebruik, dat we nu in onze steden en dorpskernen moeten investeren voor een gezonde toekomst en dat we bewoners en ondernemers serieus moeten betrekken bij het formuleren van een visie op de toekomst. Op 4 september stelde de gemeenteraad van Geel unaniem – op één onthouding na – als eerste een ruimtelijk beleidsplan vast en roept hij Vlaanderen en andere steden en gemeenten op om haar voorbeeld te volgen. De afgelopen jaren hebben al meer dan 1.000 mensen van binnen en buiten Geel een actieve bijdrage geleverd aan het beleidsplan via bewonersavonden, infomarkten en werkgroepen. Iedereen die wilde kon vanaf de start mee praten over de toekomstige inrichting van Geel. Meer ruimte voor groen in de stad, niet te snel groeien in de dorpen, een goede inpassing van nieuwe bouwprojecten en meer aandacht voor publieke ruimte en voor het netwerk van trage wegen waren veel gehoorde wensen. Al deze zaken werden nu verwerkt in het eerste Beleidsplan Ruimte, dat daardoor niet alleen qua vorm vernieuwend en vooruitstrevend is maar ook door de duidelijke keuzes in de inhoud van het plan.
Dat het niet altijd loont om de eerste te zijn, werd ook nu duidelijk voor het stadsbestuur. Ondanks goede intenties en afspraken, is het de Vlaamse Overheid immers niet gelukt om tijdig te zorgen voor de noodzakelijke aanpassingen van het wetgevend kader. Hierdoor moet er onder andere nog even gewacht worden met het organiseren van een openbaar onderzoek. De stad heeft echter goede afspraken kunnen maken met de Vlaamse Overheid en met de provincie Antwerpen, waardoor ze al wel kan starten met de uitvoering van haar vernieuwde ruimtelijk beleid.
Wat verandert er na het besluit van de gemeenteraad?
Een voorbeeld van een aantal belangrijke keuzes uit het beleidsplan ruimte Geel:
1. Het netwerk van open ruimte is concreet afgebakend. Binnen deze open ruimte zal bijkomend ruimtebeslag door stedelijke en bebouwde functies zoveel mogelijk worden voorkomen, zonder evenwel aan huidige rechten te raken. De keerzijde is dat er volop wordt ingezet op leefbare dorpskernen en op het verdichten en versterken van het stedelijk gebied en van bestaande bedrijventerreinen.
2. Er wordt zowel in de dorpen als in het stedelijk gebied een duidelijke fasering ingevoerd in het aansnijden van nog onbebouwde ruimten. Voorrang wordt gegeven aan de herontwikkeling van bestaande bebouwde en verharde ruimten en aan goed gelegen locaties.
In het stedelijke gebied vinden de grootste ontwikkelingen plaats in en rond het stadscentrum en in het westelijke deel van Geel, veel gebieden aan de rand van Geel worden tot 2022 bevroren.
In de dorpskernen worden voorlopig enkel de reeds bestaande projecten toegelaten, nieuwe ontwikkelingen in binnengebieden worden tot 2022 bevroren.
3. Projectontwikkelaars en grondeigenaren moeten voor hun project een ‘verantwoordingsnota’ opmaken, waarin ze de kwaliteiten van het project en de relatie met de omgeving goed moeten kunnen motiveren. Deze verantwoordingsnota zal bij vergunningsaanvragen ook mee ter inzage worden gelegd tijdens het openbaar onderzoek, zodat ook de omwonenden en belanghebbenden meer informatie krijgen over de projecten.
4. Hoogbouw in Geel is alleen nog toegestaan op een beperkt aantal locaties in het stedelijke gebied van Geel, moet vergezeld gaan van compensaties voor de gemeenschap en wordt aan duidelijke regels onderworpen die een hoge kwaliteit moeten garanderen.
Het stadsbestuur is zich ervan bewust dat het echte werk pas begint na de vaststelling van het plan door de gemeenteraad. Het opmaken van een toekomstvisie is belangrijk, maar het consequent en doordacht uitvoeren hiervan samen met bewoners en met belanghebbenden is nog veel belangrijker. Het komt er nu op aan om zowel via de vergunningverlening als via het spoor van het ruimtelijke beleid en de projecten te gaan werken aan een betere toekomst. Het beleidsplan ruimte Geel vormt daarvoor de basis en is ook een belangrijke inspiratiebron voor Vlaanderen, voor de provincie Antwerpen en voor andere steden en gemeenten.