Op 21 mei wordt CurieuzenAir gelanceerd, het grootste burgeronderzoek ooit naar luchtkwaliteit in Brussel. In dit citizenscienceproject krijgen duizenden Brusselaars de kans om onder begeleiding van professionele wetenschappers de luchtkwaliteit te meten in hun eigen straat. De lancering van CurieuzenAir valt samen met de start van de EU Green Week 2021. Het initiatief wordt ondersteund door het Bloomberg Philanthropies’ Brussels Clean Air Partnership.
Brussel is de eerste Europese hoofdstad waar de luchtkwaliteit op zo’n grote schaal gemonitord wordt met behulp van burgers. Gezinnen, bedrijven, verenigingen en scholen krijgen de kans om de luchtkwaliteit in hun eigen straat op te meten. Door gelijktijdig te meten op 3000 locaties verspreid over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zal de luchtkwaliteit fijnmazig en met nooit eerder gezien detail in kaart worden gebracht.
Tot en met 13 juni kunnen Brusselaars zich inschrijven om een van de 3000 beschikbare meetpakketten van CurieuzenAir te ontvangen. De metingen starten op 25 september en zullen vier weken duren. CurieuzenAir zal dienen als proefproject voor andere grote Europese steden, en draagt op een innovatieve manier bij aan het nieuwe Zero Pollution Action Plan van de EU dat inzet op een verbetering van luchtkwaliteit met dichte betrokkenheid van burgers.
Waarom?
Via CurieuzenAir helpen burgers volop mee om de wetenschap een grote stap vooruit te laten zetten. De luchtkwaliteit verschilt immers sterk van plek tot plek door het zogenaamde ‘street canyon’-effect. In een smalle en drukke straat blijven de vervuilende stoffen langer hangen waardoor de luchtkwaliteit slechter is. In een nabijgelegen park of open pleintje kan de luchtkwaliteit dan weer opmerkelijk beter zijn.
Omdat de luchtkwaliteit zo sterk verschilt over kleine afstanden, zijn er een heel veel metingen nodig om de luchtkwaliteit over het hele Brusselse Gewest goed in kaart te brengen. Daarom vraagt CurieuzenAir aan de Brusselaar om mee te helpen en stelt het 3000 meetpakketten ter beschikking. Door gezamenlijk de luchtkwaliteit op te meten op 3000 locaties in Brussel, krijgen burgers de kans om een interessant en uitdagend wetenschappelijk probleem op te lossen.
CurieuzenAir zal unieke data opleveren, die belangrijke inzichten zullen geven in de blootstelling aan luchtvervuiling en de mogelijke gevolgen daarvan op onze gezondheid. De data zal beleidsmakers beter informeren en zal door Leefmilieu Brussel gebruikt worden om luchtkwaliteitsmodellen te verbeteren.
Hoe?
CurieuzenAir maakt gebruik van een opzet die burgers in staat stelt gegevens van hoge kwaliteit te verzamelen. Deelnemers bevestigen een ‘makelaarsbord’ aan een raam aan de voorkant van hun huis. In de ‘neus’ van dit paneel zitten twee meetbuisjes, die de concentratie stikstofdioxide (NO2) in de buitenlucht bepalen. NO2 is een indicator voor de impact van verkeer. Het makelaarsbord blijft vier weken hangen. De resulterende data ondergaan een strenge kwaliteitscontrole en worden geijkt aan de 11 permanente meetstations van Leefmilieu Brussel.
Wie?
CurieuzenAir brengt universiteiten, NGO’s, overheidsinstanties en mediapartners samen in een uniek en wetenschappelijk onderbouwd initiatief rond luchtkwaliteit. De gegevens over de luchtkwaliteit zullen worden verzameld onder de professionele leiding van wetenschappers van de Universiteit Antwerpen, terwijl de sociaaleconomische analyse binnen het project zal worden geleid door de Université Libre de Bruxelles.
De stadsbeweging BRAL zal helpen om burgers en lokale gemeenschappen in Brussel bij het project te betrekken. Mediapartners Le Soir, De Standaard en BRUZZ ondersteunen CurieuzenAir met een professionele communicatiecampagne. Het initiatief maakt deel uit van het Brussels Clean Air Partnership, een samenwerking die in oktober 2020 werd opgestart door Bloomberg Philanthropies, de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en Leefmilieu Brussel. Het doel is om de luchtkwaliteit te verbeteren via innovatie, onderzoek, educatieve programma’s en sterke betrokkenheid van burgers.
Burgers die wonen of werken in Brussel kunnen zich inschrijven voor het CurieuzenAir project tot 13 juni op www.curieuzenair.brussels.
Florence Lepoudre, BRAL: “We werken al jaren samen met de burgers van Brussel om de luchtkwaliteit te verbeteren. CurieuzenAir is voor ons een volgende belangrijke stap. De expertise over grootschalige burgerwetenschap van de Universiteit Antwerpen maakt dit tot een uniek project voor Brussel.”
Alain Maron, Brussel Minister voor Klimaat, Milieu, Sociale Zaken en Gezondheid Health benadrukt het belang van het project en steunt het initiatief om burgerwetenschap op de kaart te zetten: “Ik ben verheugd dat zoveel Brusselaars de kans krijgen om zelf de luchtkwaliteit te meten. De gegevens van CurieuzenAir zullen gedetailleerd inzicht verschaffen in de luchtkwaliteit over heel Brussel, en de bijhorende gezondheidseffecten. Dit zal ons in staat stellen een wetenschappelijk gefundeerd beleid uit te stippelen om de luchtverontreiniging terug te dringen en zo de levenskwaliteit van wie in Brussel woont, werkt of op bezoek is, te verbeteren.”
Antha Williams, Global Head of Environment Programs bij Bloomberg Philanthropies: “CurieuzenAir, het grootste citizenscienceproject in Europa, brengt burgers, onderzoekers, beleidsmakers en technologie samen om de luchtkwaliteit doorheen in de hele stad te meten. Bloomberg Philanthropies is trots om samen te werken met onze partners in Brussel en hoopt dat dit project een voorbeeld is waar andere Europose steden uit kunnen putten bij het bouwen aan een schonere, gezondere toekomst.”
Foto: www.uantwerpen.be