Vogelbescherming Vlaanderen trekt aan de alarmbel
De grote variatie aan biotopen, zoals de typische slikken en schorren, de stuifduinen, de duinvalleien… trekken unieke planten en dieren aan en zijn essentieel als rustplaats voor reizende vogels tijdens hun voorjaars- en najaarstrek. De grote stukken duinhabitat zijn als Natura2000-, Habitatrichtlijn- of Vogelrichtlijngebieden gelukkig gevrijwaard van exploitatie. Maar deze grote stukken dreigen geïsoleerde eilanden te worden, nu steeds meer appartementen op de laatste vrije duinkavels worden gebouwd. “De teloorgang van deze duinen is een gevolg van het Boscompensatiefonds”, waarschuwt Vogelbescherming Vlaanderen.
Wie regelmatig aan de kust vertoeft, zal merken dat er heel wat bouwkranen en -aanvragen het straatbeeld sieren. Veelal gaat het hier over renovaties van oudere gebouwen, of kleine uitbreidingen. Maar naast deze relatief onschuldige ingrepen, rijzen veelal grote glazen appartementen uit de grond, in wat voorheen nog duingebiedjes waren. En dat kan, omdat voormalig minister Schauvliege in 2014 ook duindoorn en kruipwilg in het boscompensatiefonds opnam. Voor het verwijderen van beide vegetaties moet je een drievoud van de normale boscompensatie betalen, maar je mag dan wel de duingrond bebouwen. Vogelbescherming Vlaanderen stelt zich dan ook de vraag of dit boscompensatiefonds niet moet worden herzien. Dat Vlaanderen een compensatie in drievoud toekent, geeft al duidelijk aan dat het om waardevolle gebiedjes gaat. Maar het gaat ook om planten die op weinig plaatsen in Vlaanderen voorkomen.
Kruipwilg heeft een bijna bedreigde status: dat wil zeggen dat het voortbestaan van het plantje in Vlaanderen in gevaar dreigt te komen en met dit plantje ook het hele ecosysteem daarrond. Deze plant komt aan de kust voornamelijk nog voor in Koksijde en De Panne. Voor duindoorn is de situatie wat complexer: van duindoorn hebben we voldoende, maar net als dat een grasland over gaat in bos als je het niet onderhoudt, gaan zeldzame duinen over naar duindoorn. Zo verdwijnen vochtige duinen, zoals mosduintjes- en duingrasland met een tussenfase in duindoorn, onder de mortel van nieuwe appartementsblokken.
Dat het hier volgens het Gewestplan gaat om duingebieden in woonbestemming, is voor Vogelbescherming Vlaanderen geen argument. Dit plan werd opgesteld in een periode waarin de duinen nog redelijk verbonden waren. Intussen heeft de kust een hele inbreidingsgolf gekend en gaat die nog steeds door. En nu zijn net die perceeltjes aan de beurt die de laatste verbinding vormen tussen de beschermde duinen van het duindecreet en de beschermde natuurgebieden. “We merken ook dat bij het beoordelen van de vergunningsaanvraag geen of amper terreinbezoeken worden afgelegd.”
“Zo hebben we weet van duingraslanden die werden bebouwd, hoewel de vegetatie strikt beschermd is, en is er geen beeld op het voorkomen van beschermde diersoorten, of de functie van de kavel als verbindend element tussen twee leefgebieden”, waarschuwt Vogelbescherming. “Die veelal kleinere percelen – maar in totaal gaat het over heel wat hectares – vormen eveneens belangrijke stopplaatsen voor trekkende vogels. Duindoorn produceert bessen boordevol energie die door veel trekvogels worden gegeten. Ze zijn precies rijp in de tijd dat duizenden lijsters en andere zangvogels de duinen passeren op weg naar hun overwinteringsgebieden”, geeft Vogelbescherming Vlaanderen nog mee.
Vogelbescherming Vlaanderen zou graag deze kleinere percelen beschermd zien als stapstenen voor bijvoorbeeld strikt beschermde en weinig mobiele amfibieën zoals rugstreeppad en kamsalamander, die aan de Westkust nog voorkomen – maar bedreigd zijn, maar ook heel wat plantensoorten. “Op het moment dat de betonstop vooraan staat in de media, de biodiversiteitscrisis zich steeds harder aftekent en de verzilting door dreigt te slaan, moeten er wel betere bestemmingen te vinden zijn voor deze verbindingsnatuur dan hoogbouw”, geeft de organisatie mee. “Bijkomend risico voor trekvogels is, dat het veelal hoge glazen gebouwen zijn, die op de rand van natuurgebied worden neergepoot: mooi zicht, maar die glazen muren zijn dodelijk op de vlieg- en trekroutes van vogels”.
Vogelbescherming Vlaanderen vraagt dan ook om zo snel mogelijk duindoorn en kruipwilg uit het boscompensatiefonds te schrappen en zo een grote stap te nemen in de broodnodige verbinding van de resterende duingebiedjes. Tevens doet Vogelbescherming Vlaanderen een oproep aan andere (lokale) milieuverenigingen om samen de krachten te bundelen, want enkel zo kunnen we het leefgebied van de zeldzame en beschermde (vogel)soorten nog in stand houden.
Foto’s: www.vogelbescherming.be