Immuuntherapie is een veelbelovende behandelingswijze voor verscheidene types kanker, maar vandaag heeft minder dan de helft van de behandelde patiënten er effectief baat bij. Een intensieve samenwerking tussen de Wilrijkse onderneming HistoGeneX en UAntwerpen moet daar verandering in brengen.
Tot voor enkele jaren waren chirurgie, radiotherapie en chemotherapie de courante kankerbestrijdingsmiddelen. Chirurgie kan echter alleen gebruikt kan worden om tumoren te verwijderen op bereikbare plaatsen, terwijl radiotherapie en chemotherapie niet alleen de kankercellen aantasten, maar eveneens schadelijk zijn voor gezonde cellen waardoor er heel wat bijwerkingen kunnen optreden. In 2018 werd de Nobelprijs voor fysiologie en geneeskunde uitgereikt aan James P. Allison en Tasuku Honjo voor hun ontdekking van een nieuwe vorm van kankertherapie: de immuuntherapie. Zij ontdekten dat door het blokkeren van bepaalde eiwitten op T-cellen, met behulp van een zogenoemd antilichaam, het immuunsysteem van patiënten zelf werd gestimuleerd om kankercellen aan te vallen.
Hoe reageert de patiënt?
Immuuntherapie zorgde voor een revolutie in de behandeling van kanker, maar er is op dit moment geen enkele biologische manier om te voorspellen of een patiënt al dan niet positief op immuuntherapie zal reageren. Zo komt het dat vandaag minder dan de helft van de patiënten die immuuntherapie krijgt, er ook daadwerkelijk baat bij heeft. “Om het succes en de veiligheid van immuuntherapie te verbeteren, is het identificeren van zogenaamde biologische merkers of biomerkers voor de behandeling van patiënten essentieel”, legt dr. Kelly Schats uit. “Onze individuele biologische verschillen maken immers dat een geneesmiddel niet voor iedereen even doeltreffend is.”
In haar doctoraatsonderzoek aan UAntwerpen legde de wetenschapster van het innovatieve farmabedrijf HistoGeneX zich toe op de identificatie en de analyse van die biomerkers. Dat moet onderzoekers in staat stellen beter te voorspellen welke patiënten succesvol op een bepaalde behandeling gaan reageren.
Validatie is essentieel
In haar onderzoek focuste Kelly Schats op biomerkers voor PD1/PDL1 immuuntherapie voor melanoma, een agressieve vorm van huidkanker. “Het doctoraat maakt duidelijk dat er op dit moment nog geen biomerker of combinatie van biomerkers is gevonden die met zekerheid het antwoord op immuuntherapie kan voorspellen. Die validatie en standaardisatie is essentieel”, verduidelijkt prof. Ingrid De Meester (UAntwerpen), promotor van het doctoraatsonderzoek. “Dit toont aan hoe listig een tumor het immuunsysteem kan misleiden”, vertelt Mark Kockx, CEO van HistoGeneX. “Maar we komen dichter en dichter, en hopen de trucjes die de tumor gebruikt, zo snel mogelijk volledig in kaart te brengen. Wij blijven alleszins doorgedreven onderzoek verrichten naar nieuwe biomerkers voor immuuntherapie.”
HistoGeneX, opgericht in 2001 en hoofdzetel in Wilrijk, is de enige Belgische onderneming die deze expertise in huis heeft. Kockx: “Hier werken 140 mensen, van wie de helft wetenschappers. We werken intensief samen met de Universiteit Antwerpen. Die samenwerking is erg stimulerend voor beide partijen en ondersteunt wederzijds de onderzoeks- en ontwikkelingsmogelijkheden.”
