Een kwaad dat spreads terreur,
het kwaad dat de Hemel in zijn woede
Inventa aan de misdaden van de aarde te straffen,
The Plague (omdat we het moet noemen van zijn naam)
In staat om te verrijken in een dag Acheron,
was om dieren oorlog.
Ze stierven niet allemaal, maar ze werden allemaal geslagen.
De zieke dieren van de pest, Jean de La Fontaine
De huidige gezondheidscrisis als gevolg van Covid-19 is de ernstigste die Frankrijk in een eeuw heeft meegemaakt. In een heel andere context, en nu de Eerste Wereldoorlog ten einde loopt, komt de zogenaamde ‘Spaanse’ griep in januari 1918 de wereld binnen in de vorm van een bijzonder besmettelijk virus dat zich naar alle continenten zal verspreiden. , zo ver gaan om meer slachtoffers te maken dan het conflict zelf, maar toch al vreselijk dodelijk. Over anderhalf jaar zal bijna een derde van de wereldbevolking besmet zijn, met een uitzonderlijk hoog sterftecijfer dat de jongste individuen niet spaart.
Er wordt aangenomen dat het virus voor het eerst in de Verenigde Staten arriveerde van soldaten die terugkeerden uit de regio Kanton van China, en zich vervolgens verspreidde naar militaire trainingskampen die tienduizenden jonge mannen bij elkaar brachten voordat ze vertrokken. steek de Atlantische Oceaan over om in Europa te vechten. De ziekte zal zich in verschillende golven verspreiden, eerst in de Verenigde Staten, verlammende Amerikaanse steden, vervolgens in Europa en wereldwijd, de grote circulatie van troepen en ongeïnformeerde reizigers die de besmetting nog verergeren.
Youth stand in front of a downtown Seattle theater that closed after Mayor Ole Hanson’s proclamation concerning public gatherings in 1918. (Museum of History & Industry, Seattle)
Om paniek bij strijders en de bevolking te voorkomen, verbergt censuur alle informatie. Aangezien Spanje, dat niet strijdlustig is, niet onderworpen is aan militaire censuur, is het het enige land dat informatie over dit onderwerp publiceert. Als reactie, en om de plaag af te weren, noemen we het “Spaanse griep”. Dit suggereert dat het probleem van elders komt en dat het alleen anderen betreft. Zo leest men bijvoorbeeld in het dagblad Le Matin : “ De modieuze ziekte, de Spaanse griep heeft zich naar Europa verspreid. In Frankrijk is deze griep mild en is hij in ongeveer een week genezen. ”
In feite is de waarheid veel wreder. In de winter van 1918-1919 zullen er wereldwijd tot een miljard zieke mensen zijn op een totaal van 1,9 miljard mensen en het aantal sterfgevallen als gevolg van deze pandemie wordt geschat op 50 tot 100 miljoen. De epidemie heeft ongeveer 408.000 mensen in Frankrijk gedood, waaronder Guillaume Apollinaire en Edmond Rostand. China en India betalen de zwaarste prijs, met miljoenen slachtoffers.
Tegenwoordig is de situatie die we kennen om verschillende redenen heel anders dan die van die tijd. Allereerst hebben de technieken voor hygiëne en verzorging enorme vooruitgang geboekt. De niet-geïnformeerde bevolking nam geen nuttige sanitaire maatregelen, zoals regelmatig hun handen wassen, opsluiting beoefenen en sociale afstand nemen. Ook de medische wetenschap beschikte niet over voldoende kennis. Ten slotte hadden de ontberingen en het lijden als gevolg van de oorlog de organismen, die gevoeliger waren geworden voor alle vormen van besmetting, sterk verzwakt, een situatie die werd verergerd door de mobilisatie van de medische professie aan het front.
Als er veel mensen besmet waren, waren er (gelukkig) ook veel overlevenden. Om de impact van deze pandemie, waarover de media in die tijd relatief discreet bleven, beter te begrijpen, volgen hier enkele getuigenissen en foto’s die voornamelijk bij de National Archives and Records Administration zijn gearchiveerd * . Deze documenten zijn om meer dan één reden leerzaam. Enerzijds informeren ze ons over een gebeurtenis die onze huidige situatie weerspiegelt. Aan de andere kant doen ze ons beseffen dat zonder de wil om deze pandemie destijds te documenteren – met name van de kant van de overheid -, we een essentieel getuigenis zouden missen, waardoor we zouden kunnen opmerken dat de methoden om het te verhelpen zijn onveranderlijk. Masker en insluiting zijn nog steeds de enige oplossingen …
Gilles Courtinat & JJ Farré
Met de hulp van Roger Gay
* Een onafhankelijke instantie van de Amerikaanse regering, gevestigd in Maryland, die verantwoordelijk is voor de gegevens die zijn opgesteld en ontvangen door federale overheidsinstanties. Haar missie is om de toegang van het publiek tot deze documenten te vergemakkelijken.
Foto’s: www.warheritage.be