Museum Plantin-Moretus, binnenkoer foto FvD
Met deze tentoonstelling toont het Museum Plantin-Moretus 100 van de mooiste oude tekeningen uit Vlaamse collecties. Het geheel vormt een verbluffend én representatief overzicht van wie, waarom en hoe men in de 16de en 17de eeuw in onze contreien tekende.
Met de tentoonstelling ‘Van crabbelinge tot carton. Tekeningen van Bruegel tot Rubens’ nog tot 18 februari 2024, plaatst het Museum Plantin-Moretus zijn topstukken, en deze van collega-instellingen in Vlaanderen, internationaal in de kijker.
“Onze Antwerpse musea verwennen de kunstliefhebber flink. Er is dit najaar de Vlaamse Topstukken-expo ‘Zeldzaam en Onmisbaar’ in het MAS, er is ‘Krasse Koppen’ in het KMSKA, en voortaan loopt ook ‘Van crabbelinge tot carton’ in Museum Plantin-Moretus. Drie toptentoonstellingen dus, en de expo in Plantin-Moretus is in meer dan één opzicht uniek: een groot aantal van de honderd topstukken is nooit eerder getoond, andere tekeningen zullen na deze expo voor ruim tien jaar opgeborgen worden. Dit is echt een eenmalige kans!” aldus schepen voor cultuur Nabilla Ait Daoud.
het 10 meter lange Panorama van Zeeland van Anthonis van den Wijngaerde
De tentoonstelling is een buitenkans om enkele bijzondere kleppers eenmalig naast elkaar te zien: het schetsboekje van de 12-jarige Rubens, het 10 meter lange Panorama van Zeeland van Anthonis van den Wijngaerde en de uiterst zeldzame Italië-schetsboekjes van de beeldhouwer Pieter Verbruggen (nu voor de eerste keer ooit tentoongesteld). En naast grote namen als Pieter en Jan Brueg(h)el, Anthony Van Dyck, Jacob Jordaens of Pieter Coecke van Aelst, zijn de prachtige en zelden getoonde bladen van minder gekende tekenaars als Jan van Stinemolen, Cornelis de Vos, Jan Boeckhorst, Godfried Maes en Jan Erasmus Quellinus een verrassende ontdekking.
Italië-schetsboekjes van de beeldhouwer Pieter Verbruggen
“De bezoeker wordt uitgedaagd om voorbij het afgebeelde onderwerp te kijken naar het doel dat de tekeningen dienden, en waarom de kunstenaar daarbij koos voor bepaalde materialen, technieken, formaat en afmetingen.”
Virginie D’haene
conservator van de expo
en oude prenten en tekeningen van het museum
Topstukken
De kwaliteit van de tekeningen die in Vlaanderen bewaard worden, is bijzonder groot. De Vlaamse overheid plaatste in 2020 en 2021 een groot aantal 16de en 17de-eeuwse tekeningen op de topstukkenlijst. Het gaat om zeldzame topstukken van Bruegel, Rubens, Van Dyck, Jordaens, Jan Fijt en andere kunstenaars. Stuk voor stuk zijn het buitengewone of onmisbare kunstwerken zoals de in 2019 ontdekte, zeldzame tekeningen van Paul Vredeman de Vries en werken van Joris Hoefnagel, Hendrick van Balen en Johannes Stradanus.
“Met een collectie van meer dan 100.000 objecten behoort het prentenkabinet tot de top vijftig van ‘s werelds belangrijkste prentenkabinetten. De collectie is opgebouwd rond Antwerpse kunstenaars, van 1500 tot vandaag. In de depots liggen Rubens, Van Dyck, Ensor, Tuymans en Panamarenko zij aan zij. ”
Iris Kockelbergh
directeur
Het museum grijpt deze topstuk-erkenning aan om haar unieke tekeningencollectie in de schijnwerpers te plaatsen. Ze pakt uit met een overzichtstentoonstelling die illustreert wie, waarom en hoe men in de 16de en 17de eeuw bij ons tekende.
Jacob Jordaens – De koning drinkt
Tegelijkertijd presenteert de expo ‘Zeldzaam en onmisbaar’ in het MAS (31.10.23 tot 25.02.24) een volledig andere dimensie van de Vlaamse topstukkenlijst. Beroemde schilderijen van namen zoals Magritte, Bacon, Ensor, beelden, kostbaar zilver, middeleeuwse manuscripten en zeldzame meubels zullen allemaal daar te bewonderen zijn. Waar je normaal heel Vlaanderen voor moet doorkruisen, is nu tijdelijk op één plek te zien – in Antwerpen
De expo ‘Zeldzaam & Onmisbaar’ brengt een unieke selectie uit de meer dan duizend stuks tellende Vlaamse Topstukkenlijst ter ere van de 20ste verjaardag van het Vlaams Topstukkendecreet. Het decreet zorgt ervoor dat topstukken, een voorwerp of verzameling, in eerste instantie een archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis voor de Vlaamse Gemeenschap hebben, en aan de criteria “zeldzaam” en “onmisbaar” voldoen, Vlaanderen niet zomaar mogen verlaten, en dat ze zo goed mogelijk beschermd en bewaard worden.
Voor deze unieke tentoonstelling ‘Zeldzaam en onmisbaar’ selecteerden men een honderd topstukken uit de collecties van grote en minder gekende musea, kerken, bibliotheken en particuliere verzamelaars.
100 Mooiste tekeningen
De eigen collectie van het Museum Plantin-Moretus vormt de basis van de tentoonstelling, maar wordt aangevuld met complementaire topstukken uit andere Vlaamse openbare en privécollecties. De tentoonstelling zal begeleid worden door een publicatie die het overzicht van Vlaanderens mooiste tekeningen in een aantrekkelijke vormgeving visualiseert en contextualiseert.
Prentenkabinet: Wereldtop
Het Museum Plantin-Moretus beheert één van de oudste drukkerijen van Europa. Minder goed geweten is dat ook haar prentenkabinet tot de wereldtop behoort. Met deze tentoonstelling plaatst het museum deze bijzondere collectie, en deze van collega-instellingen in Vlaanderen, internationaal in de kijker.
“Het vroegere huis van de Antwerpse familie Plantin-Moretus is Unesco werelderfgoed en herbergt hun drukkerij en prentencollectie van diverse Vlaamse meesters,” zegt Vlaams minister van toerisme Zuhal Demir. “Deze tentoonstelling, die we met Toerisme Vlaanderen ondersteunen, zet de prachtige tekeningen en schetsen van Breugel tot Rubens in de schijnwerpers. Een absolute must voor bezoekers uit binnen- én buitenland om hun werk op deze uitzonderlijke plek te komen bekijken.”
Joris Hoefnagel, Allegorie voor A. Ortelius
Internationale erkenning
Omwille van de originele insteek selecteerde The Getty Foundation de tentoonstelling ‘Van crabbelinge tot carton. Tekeningen van Bruegel tot Rubens’ voor de beurs The Paper Project: Prints and Drawings Curatorship in the 21st Century.
Dit internationale programma steunt jonge curatoren van prenten en tekeningencollecties in hun professionele ontwikkeling en in het opbouwen van expertise van kunst op papier. De beurs ter waarde van 81.000 euro biedt de curator van de tentoonstelling, Virginie D’haene, assistent-conservator van het Prentenkabinet van het museum, de mogelijkheid om wereldwijd onderzoek te doen naar tekeningen en bij de geplande tentoonstelling een wetenschappelijke publicatie te voorzien.
De tentoonstelling kwam er met de steun van de Vlaamse Overheid en The Paper Project, een initiatief van the Getty Foundation.
PRAKTISCH
Nog tot 18 februari 2024, ‘Van crabbelinge tot carton’, Museum Plantin-Moretus, Vrijdagmarkt 22, 2000 Antwerpen, tel. +32 (0)3 221 14 50, museum.plantin.moretus@antwerpen.be – www.museumplantinmoretus.be Open dinsdag t/m zondag, van 10 tot 17 uur, met uitzondering van feestdagen.
Kies je voor een bezoek van de tijdelijke expo ”Van crabbelinge tot carton” én de expo Zeldzaam en onmisbaar in het MAS, koop dan een combiticket. Je bespaart dan €4 en betaalt €20 voor een bezoek aan beide expo’s. Bezoekers tot 18 jaar hebben gratis toegang.
Met een museumpas heb je doorlopend vrije toegang in 242 musea en 329 tentoonstellingen in gans België voor 59 euro gedurende een gans jaar!
Frank Van Dessel