De wantoestanden in het slachthuis van Tielt lokten een golf van verontwaardiging uit. Om dergelijke toestanden in de toekomst te vermijden, start de Universiteit Antwerpen met de Leerstoel Dier & Recht. Die leerstoel, gefinancierd door een mecenas, wil komen tot een alomvattend principe rond ‘dierwaardigheid’.
De voorbije jaren kwam (onder meer) het slachthuis van Tielt meermaals negatief in het nieuws. Dierenrechtenactivisten maakten er undercover beelden en vielen het slachthuis binnen om dieren te ‘bevrijden’. Die acties leidden tot heel wat verontwaardigde reacties. Een mecenas bleef niet bij de pakken zitten en nam contact op met de Universiteit Antwerpen. Hij zal er met 280 000 euro steun de Leerstoel Dier & Recht financieren, een leerstoel die op 18 oktober plechtig geïnstalleerd wordt. “Er beweegt heel wat op het vlak van dierenwelzijn”, legt prof. Frederik Swennen (Onderzoeksgroep Persoon & Vermogen, UAntwerpen) uit. “Vlaanderen kent een uitgebreide wetgeving rond dierenwelzijn, en in Wallonië werd er recentelijk nog een decreet rond dieren uitgevaardigd. Maar de samenleving is terecht verontwaardigd over het ontbreken van efficiënte en effectieve instrumenten om zware incidenten zoals in Tielt te voorkomen, te verhelpen en te bestraffen.”
Nood aan incentives
De nieuwe leerstoel wil daar verandering in brengen. Swennen: “We gaan zoeken naar één overkoepelend, maatgevend principe over hoe we moeten omgaan met dieren en dat in regels operationeel kan worden gemaakt. Daar is absoluut nood aan. Waarom zouden, bijvoorbeeld, duurdere pijnloze slachtmethoden of goed omkaderd vervoer worden ontwikkeld en toegepast, als daartoe geen wettelijke verplichting bestaat en als de naleving van wettelijke verplichtingen slechts ondermaats wordt gecontroleerd? We hebben incentives nodig om dergelijke dingen te kunnen afdwingen.”
De zoektocht naar dat principe wordt niet vanzelfsprekend. “Je zou een dier rechtspersoonlijkheid kunnen toekennen”, vertelt de Antwerpse hoogleraar, ook decaan van de Faculteit Rechten. “Maar dan moet je dus ook een voogd aanstellen voor elk dier. En naast rechten krijgt een dier dan ook plichten. Zoiets is onwerkbaar natuurlijk.”
“We zullen het daarom algemener, transcendenter moeten aanpakken. De leerstoel heet dan ook niet Dierenrechten, maar Dier & Recht. We moeten naar een begrip ‘dierwaardigheid’, naar analogie met menswaardigheid of menselijkheid. Op die manier overstijg je dat ene specifieke dier. Concreet gaan we vooral werken vanuit de rechtsfilosofie, maar in nauwe samenwerking met het Departement Diergeneeskunde van onze universiteit. Als we het principe hebben, zullen we ook casestudies in de praktijk uitvoeren.”
Foto: UAntwerpen