Tom Liekens – One Million Years B.C. Tom Liekens (°1977) bekleedt een volstrekt eigen positie in het Belgische kunstlandschap. Zowel zijn onderwerpen als de manier waarop hij deze uitwerkt in monumentale schilderijen en collages maken hem tot één van de meest originele schilders van zijn generatie. Opvallend is zijn interesse in de natuur. Hij is gefascineerd door de weinig realistische wijze waarop fauna en flora worden voorgesteld op schilderijen, in sprookjes of in films. Ook de artificiële wereld van dierentuinen, natuurhistorische musea en tropische plantenkasten vormen een blijvende bron van inspiratie. Steeds weer is zijn werk overladen met kunst- en cultuurhistorische verwijzingen.
Het immense woud van Fontainebleau, op een half uur rijden van Parijs, had tussen 1830 en 1850 een sterke aantrekking op een aantal plein-air-schilders, die het directe contact met de ongerepte natuur zochten ver weg van de stad en het academisme. De kunstenaars van de zogenaamde School van Barbizon met meesters als Théodore Rousseau, Jean François Millet en Gustave Courbet schilderden landschappen in de vrije natuur, zonder opsmuk, als reactie op de Romantiek. Liekens schildert een hommage aan deze toen erg radicale kunstenaars. Sommige van zijn wild geschilderd bossen zijn zuiver imaginair, andere baseerde hij op foto’s die hij zelf in Barbizon nam. In het doek En Fôret de Fontainebleau zien we tussen de omgevallen bomen een hert dat een hinde bespringt, een detail ontleend aan een schets van de zeventiende-eeuwse Nederlandse dierschilder Paulus Potter. In Barbizon dragen twee als skeletten verklede ruiters bij tot de mysterieuze en dreigende sfeer van het woud met zijn omgevallen bomen en vreemdsoortige rotsen. Het panoramische doek Saint-Remy is dan weer een duidelijke verwijzing naar Vincent Van Gogh. Het was immers hier dat Van Gogh zich een tijd liet opnemen in de psychiatrische inrichting Saint-Paul-deMausole. Liekens bezocht dit voormalig klooster maar voelde vooral in de woeste omgeving errond, de geest van Van Gogh. Veel van Liekens’ werken zijn landschappen. De schilder gaat hierbij specifiek op zoek naar landschappen die in ons collectief geheugen zitten: archetypen zoals het bos, de bergen, de heide, de jungle; een geromantiseerde of artificiële voorstelling van de natuur die kan dienen als decor. De compositie van zijn expressieve schilderijen is in hoofdzaak horizontaal, waarmee hij een sfeer van uitgestrektheid creëert. Het vaak grote formaat van zijn werk draagt bij tot de buitengewone sensatie ervan. Naast schilderijen maakt hij ook zwart-wit collages. Tientallen unieke afdrukken van ingeinkte takken, bladeren en schors worden samen met houtsneden op doek gekleefd tot unieke grafische werken.
Andere werken spelen zich af in een prehistorische tijdperk toen dinosaurussen de heersers van de wereld waren. Dinosauriërs spreken al meer dan een eeuw tot de verbeelding via films, illustraties en speelgoed. Hoewel ze zo deel zijn gaan uitmaken van onze populaire beeldcultuur, waren ze zelden een onderwerp in kunstwerken. Liekens zocht zijn inspiratie in 19de -eeuwse voorstellingen van dinosaurussen waarvan de gevonden fossiele geraamten toegeschreven werden aan Bijbelse monsters die zouden zijn ten onder gegaan tijdens de Zondvloed. Tot vandaag nog wordt door bijvoorbeeld creationisten het bestaan van een miljoenen jaren geleden uitgestorven diersoort in twijfel getrokken. Ook de stop-motion dinos uit vroegere Hollywood films als One Million Years B.C., The Land that Time forgot of King Kong dienden als vertrekpunt voor de gedurfde reeks schilderijen vol actie en dramatiek. In sensatiebeluste films zijn dinosaurussen steevast bloeddorstige monsters net zoals draken dat waren op middeleeuwse schilderijen. Vroeger werden de gevonden fossiele resten van dinosauriërs trouwens aanzien als “drakenbotten” en voedden niet zelden mythen en het geloof in fabeldieren. De geschilderde T-Rex of Stegosaurus van Liekens zijn ongeloofwaardig als prehistorische reptielen, maar ogen daarentegen vals al waren ze van plasticine- of plastiek. Maar kan iemand ooit echt zeker weten hoe een dinosaurus er werkelijk uit zag? Of King Kong?
De tentoonstelling Tom Liekens “One Million Years B.C.” loopt van zondag 9 september tot en met zondag 28 oktober.
Hoogstraat 70-74, B 2000 Antwerpen
tel: 0032(0)3-233 13 45 fax: 0032(0)3-231 38 12
www.dezwartepanter.com
galerie@dezwartepanter.be
Foto: De Zwarte Panter