“Voor mij is er geen gelukkige schilderkunst, echt geweldige schilderijen hebben altijd iets wanhopigs, iets angstaanjagends, iets zelfs lelijks.”
“Ik denk dat er geen gelukkige kunst is. Groot schilderij heeft altijd iets wanhopigs, iets engs, zelfs lelijk. “Philippe Vandenberg, 1997
De Hamburger Kunsthalle is verheugd het grootste werk ooit te mogen ontvangen van de Belgische kunstenaar Philippe Vandenberg (1952 – 2009). Het is ook de eerste tentoonstelling van Vandenberg in Duitsland. Zeer gewaardeerd in zijn thuisland, is het alleen het radicale en meedogenloze oeuvre van de kunstenaar om internationaal te ontdekken. Er zijn ongeveer 80 foto’s en 120 tekeningen / prenten te zien uit de jaren 1993 tot 2009. De meeste exposities komen uit het landgoed van de kunstenaar en worden voor het eerst tentoongesteld.
kamikaze(Goddelijke wind) is een term die we kennen in verband met een Japanse luchtaanvaltechniek in de Tweede Wereldoorlog. In het Duits wordt het vaak gebruikt als een term voor een zelfmoordaanslag bij militaire operaties, in de figuurlijke zin, maar ook voor zelfbeschadigende acties. Vandenberg verhief hem tot zijn centrale artistieke principe. Kamikaze betekende voor hem een creatieve vernietiging, dwz het mogelijk maken van iets nieuws op basis van de vernietiging van het oude. Een voorwaarde voor Vandenberg was een radicale verandering van richting, en vooral: de mobiliteit van het denken. Philippe Vandenberg eiste dus heftig Kamikaze’s mentale houding en gedachtevorm: »[…] om je eigen denken te vernietigen is net zo belangrijk. Je moet mobiel blijven, absoluut mobiel! «(» […] om je eigen denken fundamenteel in vraag te stellen, is even belangrijk. Je moet mobiel blijven, absoluut flexibel! «
Kamikaze als artistiek principe is te vinden in het werk van Philippe Vandenberg’s op vele manieren: in vele stilistische breuken, in de processen van overschilderen en schrapen van bestaande afbeeldingen en als een geschreven woord of zijn raadselachtige acroniem KA of KA.M. Tegelijkertijd vele motieven te verdienen op de spanning tussen vernietiging en schepping / nieuw begin en zijn in de ban van Kamikaze. Deze omvatten, bijvoorbeeld, naar het beeld van de brandende monnik (een politiek protest zelfmoord door zelfverbranding) of het element van de swastika, dat is als een oud symbool van de zon door een kantelbeweging als een teken van vernietiging – een swastika. De drang om te creëren en te vernietigen symboliseert de extreme contrasten.
” Een van de redenen waarom de schilderijen en tekeningen van Philippe Vandenberg zo indrukwekkend zijn, is de grote intensiteit en meedogenloosheid waarmee de kunstenaar aan het werk gaat. Hij spaart ons niets. Eenzaamheid, verlorenheid, interpersoonlijke brutaliteit, foltering – dit alles vindt zijn weg in zijn kunst. En toch zijn zijn foto’s op een ontroerende manier mooi. Er is een man die vecht en nog niet alles verliest. En dat is duidelijk merkbaar,”zegt curator Brigitte Kölle over het verontrustende en stimulerende effect van de kunst van Vandenberg.
Met “Philippe Vandenberg. Kamikaze “is (voor het laatst in de Kunsthalle) een vervolg op de reeks monografische tentoonstellingen Eva Hesse en Gego, 2013/14 en Geta Brătescu, 2016) gaat, waarmee het tot nu toe minder gerenommeerde hedendaagse kunstenaars van de presentatie van het werk in Duitsland.
Bij de tentoonstelling verschijnt een uitgebreide publicatie (Duits / Engels / Frans), ed. Brigitte Kölle en Felicity Lunn, met teksten van Harald Falkenberg, Josephine Karg Brigitte Kölle, Felicity Lunn, John Muselaers en Marek Wieczorek. ongeveer 100 illustraties, ongeveer 288 pagina’s, hardcover. Uitgeverij Kannibaal, België, 2018
Voor het eerst presenteert de tentoonstelling een film “L’important c’est le kamikaze” (2018) van filmmaker Guillaume Vandenberghe (zoon van Philippe Vandenberg), speciaal geproduceerd voor de tentoonstelling. Duur ca. 18 minuten.
De tentoonstelling wordt vervolgens getoond in het Pasquart Kunsthaus in Biel (Zwitserland).
Gefinancierd door: Deutsche Bank AG, Vlaanderen State of the Art en Autoriteit voor Cultuur en Media van de Vrije en Hanzestad Hamburg
Www.hamburger-kunsthalle.de
Foto’s: www.philippevandenberg.be