De Sint-Jacobskerk in de Lange Nieuwstraat in Antwerpen heeft een prachtig ongeschonden 17de- en 18de-eeuws barokinterieur en bevat de grafkapel van Rubens. De stad wil deze, bij het publiek minder bekende, kerk in de schijnwerpers plaatsen én de beleving van bewoners en toeristen bij een bezoek vergroten. Daarvoor gebruikt ze onder andere de Antwerp Museum app (inclusief wandelingen aan de hand van de app), een tijdelijke expo in de kerk over de renovatie en een blik op de werfzone achter de schermen. Tijdens de lopende totaalrestauratie blijft het gebouw steeds gedeeltelijk toegankelijk voor het publiek en de kerkgangers.
De Antwerpse Sint-Jacobskerk, opgetrokken in Brabantsgotische stijl in de 15de eeuw, bevat nog interessante restanten uit de renaissanceperiode zoals twee altaren en meerdere muurschilderingen. Voor het overige heeft ze een rijk barokinterieur en herbergt ze vele kunstwerken en de crypte van Pieter Paul Rubens. Toch is deze kerk bij het grote publiek minder bekend dan de andere monumentale kerken van Antwerpen. De stad wil die bekendheid vergroten en de mensen aansporen om het barokke interieur en de kunstschatten te komen ontdekken.
De Sint-Jacobskerk ondergaat momenteel een totaalrestauratie. De uitvoering verloopt in twee grote fasen. Eerst zijn de westzijde van de kerk en de bijgebouwen aan de beurt. Nadien volgt de oostzijde van het gebouw. De oostzijde met de kooromgang en de crypte van Pieter Paul Rubens blijven tijdens de eerste werffase toegankelijk voor kerkgangers en bezoekers. Het einde van alle werken is voorzien in de loop van 2027.
Expo Sint Jacobskerk, foto: Kioni Papadopoulos
Wandelingen met de Antwerp Museum app en expo over renovatie
De stad biedt bezoekers de mogelijkheid om via de Antwerp Museum app (www.antwerpmuseumapp.be) meer te weten te komen over de kerk en haar geschiedenis. Daarvoor stippelde ze verschillende routes uit in de kerk. Volwassenen hebben de keuze uit de historische, kunsthistorische, religieuze of bouwhistorische wandeling. Voor kinderen tussen 7 en 12 jaar is er de route ‘Engeltjes & Bengeltjes’ waarbij elke bezienswaardigheid aangeduid wordt met een uitgewerkt engeltje van de hand van illustrator Joris Snaet.
Bezoekers kunnen daarnaast ook de tijdelijke tentoonstelling in de zijbeuk van de kerk ontdekken. De restauratie komt hierin uitgebreid aan bod aan de hand van foto’s en video’s.
Blik achter de schermen
De werfzone is afgeschermd met een grote houten wand. Deze kreeg een fotoprint van het interieur van de kerk zodat het totaalbeeld van het interieur behouden blijft. Centraal in de wand is een kijkruimte zodat bezoekers de werfactiviteiten kunnen volgen en een unieke blik achter de schermen krijgen tijdens de restauratiewerken.
Expo Sint Jacobskerk, foto: Kioni Papadopoulos
Werfomheining
Net zoals bij de andere restauratieprojecten in de historische binnenstad krijgt de werfomheining aan de toren van de Sint-Jacobskerk in de Sint-Jacobstraat een creatieve invulling. Illustrator Joris Snaet brengt er op een ludieke manier het indrukwekkende barokinterieur van de kerk naar buiten.
Totaalrestauratie
Zowel het interieur als de buitenkant van de kerk worden onder handen genomen. Het einde van alle werken is voorzien in de loop van 2027.
Aan de buitenzijde zijn voornamelijk de daken aan herstelling toe, die komen dan ook eerst aan beurt. Gelijktijdig vinden er herstellingen aan de gevels plaats. De glasramen werden in een eerdere restauratiecampagne in 2013 gerestaureerd. Tijdens de huidige restauratie worden ze uitgenomen, gereinigd en van beschermbeglazing voorzien. Deze beschermbeglazing bevat een UV-werende folie, waardoor de uiterst waardevolle kunstwerken in de kerk beschermd worden tegen UV-straling. Bijkomend worden de glasramen niet langer blootgesteld aan weer en wind én verbetert het binnenklimaat in de kerk.
Aan de binnenzijde worden, naast de restauratie van de vele beelden en het houten en stenen meubilair, ook de twee orgels en de klokken in hun oude glorie hersteld. Verder staan er algemene schilderwerken op het programma en worden enkele muurschilderingen, die momenteel overschilderd zijn met witte verf, blootgelegd.
Foto’s: Kioni Papadopoulos / www.antwerpen.be