Het Platform tegen Energiearmoede pleit ervoor dat de bevriezing wordt stopgezet van het Fonds Gas en Elektriciteit, dat werd opgericht voor hulp in het kader van de energielevering aan de meest kwetsbare mensen. Bovenop vraagt het Platform een herziening van het indexeringsmechanisme opdat rekening wordt gehouden met de evolutie van de energiefactuur en de energiearmoede. Beide ingrepen resulteren in een verhoging van het budget met 30 miljoen per jaar. Het Platform tegen Energiearmoede, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, verenigt belanghebbenden, zoals leveranciers en distributeurs, OCMW-koepels, consumenten- en armoede-organisaties, regulatoren, academici.
In Brussel had 11 procent van de particuliere klanten in 2017 een betalingsachterstand voor elektriciteitsfacturen, in Vlaanderen 3 procent en in Wallonië 7 procent. Zulke situaties zijn meestal het gevolg van moeilijkheden om de energiefacturen te betalen, die steeds zwaarder wegen op het gezinsbudget, of om bij de jaarlijkse afrekening een (onverwacht) groot bedrag te moeten bijpassen.
Het Fonds Gas en Elektriciteit is een uniek en essentieel werkmiddel voor de OCMW’s om mensen in moeilijkheden te kunnen helpen met het beheren van hun energieverbruik en het betalen van hun facturen. Het is een systeem dat zijn efficiëntie bewezen heeft. In 2017 konden meer dan 120.000 gezinnen er een beroep op doen. De financiering van het Fonds is echter sinds 2012 bevroren, terwijl de noden blijven toenemen.
Sinds 2012 werden de middelen van het Fonds geblokkeerd op 53 miljoen euro, terwijl het bedrag volgens de wettelijk bepaalde indexering (op basis van consumptieprijsindex CPI) in 2019 zou zijn gestegen tot 59 miljoen euro. Gecumuleerd beloopt het bedrag dat niet aan de OCMW’s werd toegekend, zo al op tot 21 miljoen. Bovendien zou het Fonds, zelfs indien de indexering was toegepast, te weinig middelen hebben om te voldoen aan de noden.
Aanbevelingen
Geconfronteerd met deze vaststellingen formuleert het Platform tegen Energiearmoede twee aanbevelingen, gebaseerd op een analyse van de noden van de OCMW’s: de bevriezing van de indexering beëindigen, en het indexeringsmechanisme herzien.
Het budget is niet afgestemd op de evolutie van de armoede, terwijl het aantal gezinnen in moeilijkheden wel een directe invloed heeft op de bij de OCMW’s noodzakelijke financiële en menselijke middelen. Het budget houdt evenmin rekening met de evolutie van de energiefactuur. Tussen 2002 en 2019 steeg de gemiddelde aardgasfactuur met 56% en die voor elektriciteit met 108%. In dezelfde periode steeg de consumentenprijsindex (volgens dewelke het Fonds zou moeten worden geïndexeerd) met 37%.
Doordat de middelen van het Fonds sinds 2012 niet meer opgetrokken zijn, moeten de OCMW’s putten uit hun andere middelen en wordt met name geschrapt in de preventieve en verdergaande begeleiding die nochtans nodig is om problemen structureel aan te pakken.
Financiering
Voor het herfinancieren van het Fonds Gas en Elektriciteit op basis van de noden, is er jaarlijks ongeveer 30 miljoen euro nodig. Dat is 23 miljoen euro extra in vergelijking met de indexeringsmethode die steunt op de CPI.
Het Platform ziet twee bronnen om dit te financieren.
1. Een versterking van de huidige financieringsbron, via de federale bijdrage, zou de volledige herwaardering kunnen dekken. Een kleine verhoging van de federale bijdrage zou een beperkte impact hebben voor particuliere verbruikers (gemiddeld 2,67 euro/jaar) maar potentieel een groter belang hebben voor professionele gebruikers (omdat de bedrijven een groter verbruik hebben) en voor de FOD Financiën die bijpast (momenteel 24% van het totale bedrag).
2. De FOD Economie zou kunnen tussenkomen in de financiering van het Fonds Gas en Elektriciteit zoals ze doet voor het Sociaal Stookoliefonds. Het Platform beveelt deze tweede optie aan.
Procedures
Het Platform tegen Energiearmoede buigt zich momenteel over een optimalisering van de procedures bij wanbetaling, en zal hierover begin 2020 aanbevelingen publiceren.
Meer informatie
Een samenvattende versie van het rapport over het Fonds Gas en Elektriciteit, in opdracht van het Platform gemaakt door Sia Partners, is beschikbaar via www.kbs-frb.be. Voor de gedetailleerde versie, gelieve contact op te nemen via troupee.n@kbs-frb.be.
Foto: www.kbs-frb.be