Een gemotiveerd team van langdurig werklozen bouwt op dit moment een replica van de legendarische Belgica. Met die driemaster schreef de Belgische ontdekkingsreiziger Adrien de Gerlache internationale scheepvaartgeschiedenis toen zijn expeditie in 1898 als eerste ooit overwinterde op de Zuidpool. Omdat het originele vaartuig langzaam maar zeker vergaat op de bodem van de Noorse Zee, tekende scheepsarchitect Dirk Meulemeester (64) een waarheidsgetrouw ontwerp. Dankzij tal van sponsors uit de havenwereld blijft niet alleen dat stuk vaderlandse scheepvaarttrots fysiek verankerd in de maatschappij, ook de sociaal kwetsbare bouwers vinden via het project makkelijker werk.
“De replica van de Belgica is het derde initiatief van Vzw De Steenschuit. Die stichting bouwt klassieke schepen als sociale projecten voor mensen die om welke reden dan ook langdurig werkloos zijn. Het gaat dan over vluchtelingen, mensen met een enkelband, lager geschoolden… personen die niet gemakkelijk werk vinden en die via de VDAB bij de Steenschuit terecht komen. Na T/S Rupel en de Gentse Barge zochten ze in 2006 een volgend project. Om daar sponsors voor te vinden, moest dat een Belgisch schip zijn. Hun oog viel op de Belgica, het ontdekkingsschip dat als eerste ooit overwinterde op de Zuidpool.”
“Expeditieleider was de Limburger Adrien de Gerlache. Zijn expeditie heeft internationaal veel indruk gemaakt. Maar cru gezegd: dat was puur toeval. Zoals zoveel verwezenlijkingen in de wetenschap. De bedoeling van de Belgica was om naar de Zuidpool te varen, daar wetenschappelijk onderzoek te doen en voor de winter 
terug te komen. Omdat ze vastgevroren was, heeft ze daar een jaar gelegen. Veel mensen hadden die expeditie opgegeven, totdat het schip opeens terug verscheen.”
“80% van de mensen die meewerken aan projecten van de Steenschuit gaan terug aan het werk. Bij ons leren ze op tijd komen, in een hiërarchische lijn werken en de juiste werkattitude aan de dag leggen. Dat maakt het hen eenvoudiger om door te stromen naar een échte job. Deze schepen zijn doelen voor hen, iets waarvoor ze zich kunnen motiveren. Eenmaal zij bezig zijn met hun taak en ze zien hoe het geheel groeit, merk ik dat die mensen echt opgaan in hun deel. Evengoed zijn er die na enkele weken afvallen. Wat ze maken is wel echt goed, onze voormannen zien toe op de kwaliteit.”
“Over waar de Belgica komt te liggen, zijn de gesprekken bezig. Ik heb ooit gezegd dat we hem in 2020 uit de loods hopen te halen voor de laatste afwerkingen. Net als wanneer hij uiteindelijk weer zal varen, hangt dat af van sponsors en de toekomstplannen. Naast het Havenbedrijf Antwerpen, zijn onze grootste sponsors DeMe, BASF, DP World… een aantal grote spelers.”
Het wonder van de Belgica
Herbeleef de legendarische odyssee van het Belgische ontdekkingsschip de Belgica. Haar expeditie naar de Zuidpool bracht baanbrekende wetenschappelijke doorbraken teweeg, maar ook de bemanning schreef geschiedenis door als eerste ooit te overwinteren op de Zuidpool. Over hoe het eraan toe ging loopt een permanente tentoonstelling met foto’s, documenten en materialen, vlakbij de scheepswerf in Boom.
Aan de hand van een verhalende tentoonstelling en vele anekdotes vertelt een gepassioneerde gids je het meeslepende verhaal van de eerste overwintering op het koudste en winderigste werelddeel van onze blauwe planeet: Antarctica, tot 1897 ook het grote onbekende Zuiderland genoemd.
Maar wat meer is: je kan de werken aan de replica van de Belgica in het echt bewonderen. Vlakbij ligt het imposante atelier van de Steenschuit waar je het team van havenheld Dirk zelf in actie kan zien. Boek je groepsbezoek met gids via info@toerismerupelstreek.be.
Foto’s: Dirk op de Westhinder III / De originele Belgica op de Zuidpool (1898)