Wetenschappers ontdekken aanwijzingen die verborgen zijn in de genomische code van de parasiet.
Trypanosoma cruzi is de parasiet die verantwoordelijk is voor de ziekte van Chagas, gevonden in Latijns-Amerika, de VS en in toenemende mate onder Latijns-Amerikaanse migranten in Zuid-Europa. Ongeveer acht miljoen mensen worden momenteel getroffen door de ziekte, die onomkeerbare schade aan het hart en het spijsverteringskanaal kan veroorzaken. Een internationale groep wetenschappers heeft het hele genoom van de eencellige parasiet Trypanosoma cruzi gesequenced en geanalyseerd en 30 jaar van verhit debat opgelost om aan te tonen dat het inderdaad seksueel actief kan zijn. Deze studie werd gepubliceerd in Nature Communications en werd geleid door de Universiteit van Glasgow. Genomics-wetenschappers van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen hebben geholpen bij het ontcijferen en interpreteren van de complexe genetische code.
De ziekte van Chagas wordt meestal verspreid door insecten die bekend staan als Triatominae of “kussende insecten”, maar kan ook worden overgedragen door besmet fruit, bloedtransfusie en van moeder op kind tijdens de zwangerschap. Hoewel de behandeling patiënten kan genezen als ze vroeg genoeg worden gegeven, is deze eenmaal minder effectief als de ziekte eenmaal is vastgesteld.
Seks in biologische organismen is belangrijk om veel verschillende redenen, vooral om te evolueren en de meeste organismen houden zich op de een of andere manier bezig met seksuele activiteit. Door een grote groep parasieten te bestuderen die in een klein gebied in Ecuador zijn gevonden en het hele genoom van de gevonden sequenties te bepalen, konden de onderzoekers de veelzeggende kenmerken herkennen die seksuele activiteit in de genen achterlaat.
“Seks is evident voor veel soorten, maar blijft moeilijk vast te stellen voor de kleinste organismen op aarde. Dankzij technologische vooruitgang kunnen we nu de genetische code bepalen en voorspellingen doen over hun seksuele activiteit ”, zegt genomics-expert Dr. Frederik Van den Broeck van ITM’s Unit of Molecular Parasitology, die heeft bijgedragen aan de studie.
Hoofdauteur van het onderzoek, Dr. Philipp Schwabl van de Universiteit van Glasgow, zegt: “Er is veel ruzie geweest onder wetenschappers over de vraag of T. cruzi seksueel is of niet. Het bleek dat mensen niet op de juiste plaatsen keken. We hebben de parasieten in een klein geografisch gebied in Ecuador bemonsterd en geanalyseerd. Opmerkelijk is dat we ontdekten dat sommige groepen parasieten zeer seksueel kunnen zijn. Het lijkt er echter ook op dat andere groepen parasieten van locaties in de buurt zich heel anders kunnen gedragen – schijnbaar volledig onthouding. ”
“Deze parasieten kunnen verschillende strategieën gebruiken om zich voort te planten. Het blijft onduidelijk waarom, maar ons onderzoek bij ITG heeft vergelijkbare patronen aangetoond in Trypanosoma congolense, de belangrijkste agent van Animal African Trypanosomiasis en in Leishmania, de parasiet die verantwoordelijk is voor leishmaniasis. Deze studies over de fundamentele biologie van parasieten zijn relevant om de rol van seks te voorspellen bij het verspreiden van epidemiologisch relevante eigenschappen zoals resistentie tegen geneesmiddelen, “concludeert dr. Frederik Van den Broeck.
De studie ‘Meiotische seks bij de parasiet Chypas-ziekte Trypanosoma cruzi’ is gepubliceerd in Nature Communications. https://www.nature.com/articles/s41467-019-11771-z
Foto: © Martin Llewellyn / www.itg.be