Plastic materiaal is helaas niet zeldzaam op de Schelde en haar oevers. Onderzoekers van UAntwerpen laten opnieuw doelbewust fluo plastic los op de rivier om uit te zoeken hoe plastic zich verplaatst en hoe lang het duurt vooraleer het de Noordzee bereikt. Belangrijk: burgers spelen een cruciale rol in dit onderzoek.
De Onderzoeksgroep Ecosysteembeheer (ECOBE) van de Universiteit Antwerpen voert al geruime tijd onderzoek naar plasticvervuiling in de Schelde. Zo nemen de wetenschappers reeds enkele jaren stalen met fuiken of grote netten vanop een vissersboot. Bijkomend worden er ook opruimacties georganiseerd op de oevers van de Schelde. Deze gegevens verschaffen cruciale inzichten, maar toch blijven er nog vele vragen onbeantwoord. Bioloog Bert Teunkens voert daarom bijkomend onderzoek.
“We willen in kaart brengen hoe plastic items zich gedragen eens het aanwezig is in de rivier”, legt Teunkens uit. “We gaan na hoelang het duurt vooraleer plastic vanuit de Schelde de Noordzee bereikt en wat het effect is van de getijdenwerking. Verder moet het project ons ook bijkomende inzichten opleveren over de interactie tussen de rivier en de oevers, waarbij items enerzijds aanspoelen op de oevers en anderzijds opnieuw inspoelen in de rivier.”
Registreer je vondst
Net als in december 2019 wordt op 7 juli een reeks fluogele voorwerpen losgelaten in de Schelde, als onderdeel van een citizenscienceproject. Items worden vrijgelaten op drie locaties (Wintam, Dendermonde en Melle), en zowel bij hoog- als bij laagwater.
“We rekenen opnieuw op de hulp van burgers. Vind je een van de fluogele plastic items, voorzien van een uniek merkteken, surf dan naar de website www.zpr.one. Na registratie leg je het item terug op de oever, dit op de exacte plek waar je het gevonden hebt, zodat het zijn reis kan verder zetten. Belangrijk: neem zeker een foto en controleer of de ingegeven gps-coördinaten correct zijn. Als burger draag je zo een steentje bij aan het plasticonderzoek, en maak je bovendien kans op een leuke prijs.”
Van de items die in december 2019 werden vrijgelaten werd ongeveer 10% één of meerdere keren terug gevonden. Dit zowel op de oevers van de Zeeschelde (BE) als op de oevers van de Westerschelde (NL). Zes maanden na de eerste release werd op 23 juni zelfs een item teruggevonden aan de Belgische kust, meer bepaald op het strand tussen Oostende en Bredene. Andere items bevinden zich nog steeds nabij de plaats waar ze initieel werden vrijgelaten.
Akoestische tags
Bijkomend worden ook opnieuw gps-zenders ingezet. Deze laten toe het gedrag van drijvende items zeer nauwkeurig te volgen. Een groot deel van de plastic items beweegt zich echter onder het wateroppervlak, waar geen gps-ontvangst is. Om de beweging van deze items toch gedetailleerd in kaart te kunnen brengen worden er ditmaal ook 30 items voorzien van een akoestische tag, een beproefde techniek om migratie bij vissen in kaart te brengen. Zo’n tag stuurt een signaal uit dat wordt opgepikt door een netwerk van onderwaterontvangers. Hiermee kan je de reis van een vis, of in ons geval een plastic item, volgen van de Schelde naar de Westerschelde en tot in de Noordzee.”
Deze items zijn te herkennen aan hun fluo-oranje kleur. Indien je zo’n item vindt op de oevers mik je deze onmiddellijk terug de rivier in. Voor de technologische ondersteuning werken de onderzoekers nog steeds samen met IT-bedrijf Ordina. Zij verzorgden de ontwikkeling van de nodige applicaties die burgers toelaten gevonden items te registeren en ook bij het gebruik van de gps-zenders speelt Ordina een cruciale rol.
www.zpr.one (website voor de registratie van gevonden items)
Foto’s: www.uantwerpen.be