Deze schrikwekkende draak is eigenlijk een blaasinstrument, een van de zowat 500 muziekinstrumenten in de collecties van ons Museum. Muziek speelt een belangrijke rol in het leger: ze geeft order door (klaroenen, kornetten,…), ze ritmeert marsen (trommels, fluiten, serpenten, ophicleïden,…), ze motiveert manschappen (doedelzakken), … Met zijn bijzondere vorm werd het instrument verondersteld de vijand af te schrikken.

Deze driewieler werd vervaardigd door Humber & C°, een bedrijf dat in 1868 in Nottingham (Groot-Brittannië) werd opgericht. Het was inderdaad dankzij een Britse impuls dat de driewieler, een 18e-eeuwse uitvinding, in de jaren 70 en 80 van de 19e eeuw een groot succes kende.

Humber had filialen over heel Europa, waaronder een in Brussel. Ons exemplaar komt van de Belgische verdeler van het merk, Wautier in de Koningsstraat in Brussel. De driewieler behoorde toe aan koning Leopold II. In zijn laatste levensjaren maakte de vorst er ritjes op de dijk in Oostende mee. Op het einde van de jaren 1920 schonk koning Albert I het curiosum aan het Legermuseum.

Marketensters maakten vanaf de napoleontische periode officieel deel van het leger uit. Het ging meestal om de echtgenotes, weduwen of moeders van soldaten of onderofficieren. Ze stonden in voor de verdeling van voedsel, drank of andere essentiële producten en onderhielden ook de kleding van de soldaten. Tijdens manoeuvres of veldslagen verkochten ze “opkikkertjes” (jenever, absint,…), bewaard in een houten tonnetje dat kruiselings over de borst werd gedragen.

Dit fragment van een valse boom werd in 1916 en 1918 door de camouflageafdeling van het Belgische leger vervaardigd. De “valse” boom bootste nauwkeurig een boom na in de zone waar hij zou worden opgesteld. De na te bootsen boom werd in situ gefotografeerd. In het atelier maakte een camouflagekunstenaar een reproductie op kalkpapier. Dan kon tot fabricage worden overgegaan: een houten structuur met een gepantserde observatiepost werd bedekt met gehamerde platen die de schors nabootsten. ’s Nachts werd de “echte” boom discreet opgehakt en onmiddellijk door de “valse” vervangen.

Deze boom was een afleidingsmanoeuvre waardoor soldaten de vijandelijke loopgraven konden observeren zonder zelf gezien te worden.

Foto’s: www.warheritage.be