De haven van Antwerpen kent al jaren een groot aantal knelpuntberoepen. Daarnaast heeft ook de digitalisering een grote invloed op de werkgelegenheid en de gevraagde vaardigheden bij werknemers. Daarom bracht Universiteit Antwerpen op vraag van provincie Antwerpen de uitdagingen op het vlak van werkgelegenheid in het komende decennium in kaart. “Zonder de huidige problemen en uitdagingen uit de weg te gaan, richten we onze blik op de toekomstige arbeidsmarkt in de Antwerpse haven, die goed is voor 140.000 jobs, waarvan 60.000 rechtstreeks”, stelt gedeputeerde Ludwig Caluwé bij de voorstelling van de resultaten van het onderzoek ‘Toekomstige arbeidsmarkt haven van Antwerpen’.
Minder jobs, nieuwe vaardigheden
Het totaal aantal jobs in de haven daalt en dit zal zich verder zetten in de toekomst. Door de digitalisering zal ook de inhoud van de jobs veranderen. Routinematige, cognitieve taken worden voornamelijk uitbesteed of overgenomen door computers. “Het is echter niet zo dat beroepen massaal zullen verdwijnen, wel is er een verschuiving in de benodigde competenties. Professionele vaardigheden en ICT-vaardigheden –data interpreteren en analyseren – winnen aan belang. Attitude en leervermogen zullen hierbij de belangrijkste zaken zijn waarop aangeworven wordt”, zegt onderzoeker Thierry Vanelslander. Doordat de taken ook steeds complexer worden, is er bij de werknemers nood aan een brede kennis én specifieke vakkennis.
Demografie in de arbeidsmarkt van de Antwerpse haven
Er is een sterke veroudering, mannen zijn oververtegenwoordigd en ook personen van niet-autochtone afkomst en kansengroepen vinden hun weg niet naar de haven. Dit heeft grotendeels te maken heeft met het imago van de haven. Deze uitdagingen zijn maatschappelijke problemen die gezamenlijk moeten worden opgelost door zowel de bedrijven, het onderwijs als de sectororganisaties.
Beleidsaanbevelingen
1. Vak- of opleidingsoverschrijdend onderwijs: er is nood aan betere samenwerking tussen opleidingen of zelfs nieuwe studierichtingen, gevormd door een combinatie van verschillende opleidingen.
2. Aanleren van ICT-competenties via toepassingen: meer aandacht voor data-analyse en -interpretatie.
3. Opleiding op de werkvloer: stages en bedrijfsbezoeken moeten een belangrijke plaats innemen.
4. Levenslang leren: mogelijkheid tot bijscholing in de bedrijven en up-to-date opleidingen. Het onderwijs moet ook inzetten op het aanbrengen van een attitude van levenslang leren. Initiatieven zoals werkplekleren en duaal leren zijn hier goede voorbeelden van.
5. Intergenerationeel leren: jonge generaties brengen nieuwe ICT-vaardigheden aan en oudere generaties delen hun ervaring over de sector. Het management moet werknemers met een verschillend ervaringsniveau goed laten samenwerken.
6. Meer oog voor diversiteit en tegengaan van polarisering: gerichte opleiding en begeleiding voor kwetsbare groepen is nodig.
Geïnteresseerden kunnen het volledige onderzoek downloaden via de website van de provincie Antwerpen
Foto: Ludwig Caluwé, gedeputeerde voor economie en voorzitter Havencentrum / Provincie Antwerpen