Mysterieuze, door de mens aangelegde tunnelcomplexen, machtige kastelen op heuvels, riante landhuizen in romantische parken: de provincie Neder-Silezië (Dolnoslaskie) heeft op cultuurgebied, ook voor internationale begrippen, een opmerkelijk rijk aanbod. Op het gebied van kastelen en hun schoonheid, kan het soms zelfs een vergelijking met de Loirevallei doorstaan. Een van de beroemdste is het imposante kasteel van Ksiaz, dat eind dertiende eeuw werd gebouwd. Twee van de vijf verdiepingen van dit kasteel zijn toegankelijk voor bezoekers. De naam Neder-Silezië verwijst naar het feit dat deze provincie relatief laaggelegen is. Hoofdstad is het fraaie historische Wroclaw, Europese Culturele Hoofdstad 201.
Turbulente geschiedenis
Hoewel Neder-Silezië gesitueerd is in het zuidwesten van Polen, kan het in diverse opzichten worden beschouwd als de navel van Europa. De streek heeft in de loop der eeuwen veel verschillende heersers gekend, waaronder Tsjechen, Polen, Habsburgers, Pruisen en (na de Duitse eenwording van 1871) Duitsers. De rijke en turbulente geschiedenis van de regio is zichtbaar in het wapen van Wroclaw. De Silezische arend is naast de Tsjechische leeuw en Johannes de Doper afgebeeld. Tot 1945 lag Wroclaw op Duits grondgebied en stond het bekend als Breslau.
Kerken van de Vrede
Een van de illustraties van Neder-Silezië’s rijke geschiedenis, is het feit dat je hier zowel de katholieke Cistercienzer abdijen van Lubiaz, Trzebnica en Krzeszow aantreft, als de protestantse Kerken van de Vrede in Jawor en Swidnica. Als een (ietwat zuinig) gebaar van tolerantie, werd het de Lutheranen in de 17de eeuw toegestaan een drietal kerken te bouwen. Daaraan waren wel een aantal strikte eisen verbonden: ze moesten buiten de stadsmuren komen te staan, mochten geen klokkentoren hebben, moesten binnen een jaar zijn gebouwd en bij de constructie mocht geen steen of metaal worden gebruikt. Gevolg is dat de kerken geheel uit hout werden opgetrokken, zonder het gebruik van spijkers. Dat maakt ze, vandaag de dag, tot heel bijzondere gebouwen die een bezoek meer dan waard zijn.
Ondergronds Nazi-complex
Op een geheel andere manier fascinerend is het Osowka-complex. Dit is een mysterieus gangenstelsel dat vanaf 1943 door gevangenen werd aangelegd in opdracht van de Duitse bezetters. Het exacte doel van het complex is tot op de dag van vandaag onduidelijk. Sommigen menen dat het een geheim hoofdkwartier van Adolf Hitler moest worden, anderen houden het op een fabriek voor geheime wapens. Een rondleiding door de tunnels, deels te voet, deels in een bootje, is een fascinerende, sinistere aangelegenheid.
Festivals
Het multiculturalisme van Neder-Silezië wordt enthousiast gepresenteerd door de bevolking in festivals en ensceneringen van historische gebeurtenissen waarin zowel Poolse als Pruisische, Oostenrijkse en Napoleontische soldaten hun opwachting maken. Met name Wroclaw, de hoofdstad van de regio, staat wereldwijd bekend om zijn festivals. De belangrijkste, Wratislavia Cantans, is al meer dan veertig jaar een ontmoetingsplaats voor prominente internationale artiesten, uitvoerders en orkesten. De Neder-Silezische opera is befaamd om zijn spectaculaire Wagnerproducties, opgevoerd 
in de modernistische Volkshal, ook bekend als Eeuwhal of Centennial Hall. Deze versterkte betonnen constructie, ontworpen door architect Max Berg, was de eerste in zijn soort en is opgenomen in de Werelderfgoedlijst. Naast opera’s worden er regelmatig er licht- en geluidvoorstellingen gegeven, waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van de enorme omvang van dit bouwwerk. Kleinere maar eveneens fascinerende steden in deze regio zijn Swidnica, Klodzko en Jelenia Gora.
Kuuroorden
Het zuiden van Neder-Silezië, aan de rand van het Sudetengebergte, is rijk aan minerale wateren, reden waarom er in de loop der jaren veel kuuroorden zijn gebouwd. Ze combineren dikwijls een historische charme met moderne, luxueuze faciliteiten. De minerale bronnen, gecombineerd met het unieke microklimaat, creëren uitstekende voorwaarden voor wellnessvakanties. De streek telt wel veertig steden en dorpen die alle voorzieningen hebben voor kuurbehandelingen. De bekendste kuuroorden zijn Kudowa Zdroj, Polanica Zdroj en Duszniki Zdrojan. Naast wellness worden hier, door een combinatie van baden en het drinken van minerale wateren, behandelingen aangeboden voor onder meer het cardiovasculair systeem, het ademhalingsstelsel en het spijsverteringsstelsel. In Duszniki Zdroj is ook een jaarlijks Chopinfestival, ontstaan uit de tradities van salonconcerten in de tijd toen Frederik Chopin zelf hier nog kwam kuren. Duszniki heeft ook een Papiermuseum, gehuisvest in een molen die stamt uit 1605. Je kunt er onder begeleiding zelf papier maken.
Tafelbergen
Fascinerend bij mooi weer, geheimzinnig bij regen of mist, dat zijn de Tafelbergen en het naar hen vernoemde nationale park, Mountains,National,Park,10374.html (Park Narodowy Gór Stołowych). De Tafelbergen maken deel uit van het Sudetengebergte en liggen op de grens tussen Polen en Tsjechië. Ze zijn zo’n 70 miljoen jaar geleden ontstaan, als het gevolg van erosie. Vanaf sommige punten heb je schitterende uitzichten. Elders loop je temidden van steenkolossen, sluip je door nauwe gangetjes en kloven.
Foto’s: www.polen.travel
