Een kleine 50-tal geïnteresseerden gingen dit weekend in het kader van de Week van het Water op pad met gidsen in Zammelsbroek, omgeving Trichelhoek. Wandelaars ervaarden het belang en de rol van natte natuur en hoe het Sigmaplan de vallei klaar maakt voor de toekomst.
Door de ambities op elkaar af te stemmen, kunnen de partners veel bereiken.
In de vallei zijn vele partners actief. De gebiedswerking Grote Nete van de provincie Antwerpen brengt de partners samen. Door samen te werken, krachten te bundelen en onderling af te stemmen, pakken we klimaatuitdagingen over de grenzen heen aan. Tijdens de infowandeling legden experts van het Agentschap Natuur en Bos voor het Sigmaplan, van de Vlaamse Milieumaatschappij voor de sanering van de Grote Laak en van Natuurpunt uit wat te gebeuren staat. Ook een expert van de OVAM wandelde mee voor eventuele vragen over het beschrijvend bodemonderzoek van de Grote Nete.
Werfinfo op niveau: bezoekers kunnen volgen hoe de vallei van de Grote Nete vorm krijgt.
“We willen de mensen al tijdens de werken naar de vallei trekken door hen te tonen wat er gaat gebeuren”, opent gedeputeerde voor Milieu en Natuur Jan De Haes. “En in het valleigebied van het Zammelsbroek is dat heel wat in 2024: het Sigmaplan, de sanering van de Grote Laak en de natuurherstelwerken in de omgeving van Trichelhoek schakelen een versnelling hoger. En bezoekers krijgen nieuwe wandelpaden en uitkijkpunten over een landschap in evolutie.”
Om de mensen te informeren staat aan de rand van het Zammelsbroek, ter hoogte van de Sint-Gerebernusstraat in Zammel bij Geel, sinds kort een gloednieuw infopunt van het Sigmaplan. Op een omgebouwde zeecontainer ontdek je al het boeiends dat het natuurgebied te bieden heeft. Bovenop de container kan je het herstel van natte natuur vanop de eerste rij aanschouwen. Het infopunt zal in de toekomst ook fungeren als een vertrekpunt voor gegidste wandelingen.
“De Week van het Water is een campagne van de Vlaamse Milieumaatschappij die inzet op waterbewustzijn”, legt Jan De Haes uit. Net omdat er zoveel te gebeuren staat in en rond het water in Zammelsbroek kon een infowandeling in dit gebied niet ontbreken.”
Dankzij de impuls van het Agentschap voor Natuur en Bos kan je straks in het Zammelsbroek, in de omgeving van Trichelhoek waar we de wandelaars mee op sleeptouw namen, genieten van een adembenemend uitzicht over het landschap vanop een uitkijktoren. Een tweede plek om straks vanop de eerste rij uit te kijken over het landschap in verandering.
Waarom werken de overheden en andere partners in het Zammelsbroek?
Eén van de acties uit het Sigmaplan is om het Zammelsbroek om te vormen tot een veerkrachtig wetland om de vallei van de Grote Nete te beschermen tegen overstromingen en verdroging. Het herstel van open water, rietpartijen en natte beemden zullen een boost geven aan de biodiversiteit en bijdragen aan een betere waterkwaliteit van de Grote Nete. In één beweging realiseert Vlaanderen zo meerdere natuurdoelen. Zulke riviernatuur is ook nuttig in de strijd tegen de klimaatverandering: ze houdt water vast als een grote spons en geeft het in droge periodes af. Bovendien houdt deze natuur CO2 vast. Deze herstelmaatregelen passen binnen het Blue Dealprogramma. Hiermee wil de Vlaamse Regering droogte en waterschaarste bestrijden.
Historische vervuiling door industriële lozingen in de jaren ’70 tot ’90 tastte de waterkwaliteit aan. Leren zwemmen in de Nete was generaties normaal, maar kan vandaag helaas niet meer. De waterkwaliteit van de waterlopen, is de laatste jaren sterk verbeterd, maar er in nog werk aan de winkel. Het Europese financieringsproject LIFE NARMENA pakt de historische vervuiling in de Grote Laak in zones van het Zammelsbroek en Trichelbroek aan met natuurgebaseerde technieken. Door de vervuilde zones permanent onder de grondwatertafel te houden, wordt de vervuiling vastgehouden in de bodem.
In de gemeenten Geel, Laakdal, Herselt en Westerlo werkt Natuurpunt met vele partners aan integraal valleiherstel. Dit doen ze door bijvoorbeeld afgesneden meanders terug aan te sluiten, ophogingen te verwijderen of kunstmatige vijvers in te richten als natuurlijke poelen met moeraszones. Deze werken sluiten aan op de verschillende Sigma-projectgebieden of vormen natuurverbindingen in de vallei van de Grote Nete.
De geplande veranderingen zijn broodnodig, als we onze mooie vallei willen behouden.
De Grote Nete is een prachtige vallei vol oude kronkelende netemeanders, statige kastelen en watermolens als waardevol erfgoed. Ze is ook van onschatbare waarde omwille van haar grote rijkdom aan natuur en biodiversiteit. Maar de vallei van de Grote Nete kreunt onder de gevolgen van de klimaatverandering. Kleinere waterlopen in het gebied drogen in de zomer uit. Planten en dieren krijgen het er steeds moeilijker. Geen enkele rivier is bestand tegen overstroming wanneer het te lang te veel regent. Samenwerken aan een klimaatveilige toekomst voor het valleigebied is dan ook broodnodig en dringend. Het is nu of te laat.
Foto: Anteagroup