Chiaroscuro of clair-obscur, licht-schaduw effecten is een schildertechniek die Caravaggio ontwikkelde. Door middel van lichtaccenten en schaduwen aan zijn composities toe te voegen wist hij dramatische driedimensionale effecten te realiseren. Artemisia Gentileschi, uniek onder de vrouwelijke kunstenaars, was een enthousiaste volgster van het chiaroscuro, en het clair-obscur zal vrijwel door alle grote barokmeesters worden toepast.
De paletten van de laat 19de-eeuwse impressionisten kenmerkte zich door de verwerking van natuurlijk licht. Claude Monet schilderde bij verschillend weer, in verschillende seizoenen op verschillende tijdstippen het zelfde onderwerp. Het veranderende licht veranderde immers de vormen. De Belgische variant van het impressionisme is het Luminisme, met Emile Claus, de zonneschilder die licht en lucht schilderde.
James Ensor noemde het licht zijn dochter. Zijn creatie ‘Adam en Eva uit het paradijs verjaagd’ is een lichtbom. Frontaal belichte met academische nauwgezetheid geschilderde naakte vrouwen in een duister station van de surrealist Paul Delvaux. De kempische graficus en schilder Jacob Smits zocht zijn gans leven naar het licht.
Ook de Belgisch kunstenares Monique Thomaes is geïntrigeerd door licht en ruimte. Gefascineerd door het licht in de fortgangen registreerde Thomaes maandenlang en volgens een bepaald systeem de bijzondere lichtinval. De beelden werden gecapteerd via foto-, video- en bewakingscamera. In haar werken speelt Monique Thomaes met de elementen licht, tijd en ruimte. Het geheel is meditatief, langzaam, poëtisch. Haar werk wordt getoond als grootprojectie en gaat op in de bestaande architectuur. De installatie verandert de ruimte in essentie niet, maar voegt een perspectief toe.
Een selectie ervan zal worden geprojecteerd in 5 van de 6 compartimenten van KNSTWRK. In deze installatie gaat het vastgelegde prille voorjaarslicht de confrontatie aan met het natuurlijke, binnenglijdende licht in het najaar.
Monique Thomaes:
“Ik nodig u uit om door de projecties te lopen, om deel te worden van het project, om de tijd traag te zien verglijden.”
Belgisch kunstenares Monique Thomaes is gefascineerd door licht en ruimte. En laat dat nu net de troeven zijn van de site van KNSTWRK. Monique was in het voorjaar van 2023 artist in residence in KNSTWRK en werkte aan een betoverende video-installatie die getoond wordt nog tot 24 september 2023.
LICHT_VAL, met werk van Monique Thomaes, op de site van KNSTWRK nog tot 24 september van vrijdag tot zondag, van 11 tot 17 uur, in Binnenfort, Fort 5, Vestinglaan 55, 2650 Edegem.
Frank Van Dessel