Altaarstukken vormen een welbekend onderdeel van het omvangrijke oeuvre van Peter Paul Rubens. Veel minder bekend is het feit dat Rubens’ betrokkenheid bij deze opdrachten in sommige gevallen verder reikte dan de geschilderde onderdelen. Valerie Herremans gaat op zoek naar Rubens als ontwerper van architecturale sculptuur.
Altaarstukken vormen een welbekend onderdeel van het omvangrijke oeuvre van Peter Paul Rubens(1577-1640). Veel minder bekend is het feit dat Rubens’ betrokkenheid bij deze opdrachten in sommige gevallen verder reikte dan de geschilderde onderdelen van retabels en dat hij zijn opdrachtgevers ook van ontwerpen voor de omlijstingen van deze altaarstukken voorzag. Daarnaast zijn van hem ook enkele modellen bekend voor gebeeldhouwde epitafen.
Deze altaarstukomlijstingen en epitafen bestaan uit architecturale sculptuur. Onder deze noemer wordt een geheel verstaan van onderdelen van de architecturale orden en hun vrije toepassingen en anderzijds monumentale figuratieve of decoratieve sculpturale elementen. Het was een vormentaal met dewelke Rubens zeer vertrouwd was. Hij gebruikte ze niet alleen in zijn schilderijen maar ook in zijn ontwerpen voor wandtapijten, titelbladen en boekillustraties en efemere decoraties.
De ontwerpen voor architecturale sculptuur waren niet alleen een voor de hand liggende uitbreiding van Rubens’ persoonlijke artistieke activiteiten, ze vulden ook een leemte op in de ontwerppraktijk van de contemporaine beeldhouwers-architecten die ze uitvoerden. Hans Van Mildert (1588-1638) bijvoorbeeld, maakte op regelmatige basis gebruik van ontwerpen van zijn vriend Rubens. Niet alleen in het werk van Van Mildert, maar ook in dat van Rubens zelf zijn sporen terug te vinden van een ontwerp- en atelierpraktijk waarvan een verzameling modellen de kern vormt en het artistieke kenniskapitaal vertegenwoordigt.
Rubens’ ontwerpen voor architecturale sculptuur vormen een uitdrukking en toepassing van zijn persoonlijke kunsttheoretische opvattingen waarin de studie en weergave van sculptuur door schilders een centrale plaats innam en de geschilderde weergave van beeldhouwwerken gedefinieerd werd. In de lijn van de rest van zijn oeuvre liggen Rubens’ inspiratiebronnen voor de gehanteerde vormentaal vaak bij befaamde voorbeelden uit de Oudheid en het Cinquecento.
Over de spreker
Dr. Valérie Herremans (1970) is conservator beeldhouwkunst van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Eerder ze werkte voor de Vlaamse Kunstcollectie en als onderzoeker en gastdocent aan de KULeuven en de VUB. Ze is gespecialiseerd in de geschiedenis van de beeldhouwkunst en de kerkinrichting van de 16e-18e-eeuwse Zuidelijke Nederlanden. In het KMSKA stelde zij de tentoonstelling Voorbeeldige busten (2008) over gebeeldhouwde portretten samen. Zij was co-curator van de tentoonstelling Zot Geweld/Dwaze Maagd in het Museum Hof van Busleyden (2016). Zij is o.m. auteur van Peter Paul Rubens. Schilderijen uit verdwenen Antwerpse kerken (2013) en Corpus Rubenianum Ludwig Burchard, XXII (2) , Architecture and Architectural Sculpture XXII(3). Sculpture. Zij is corresponderend lid van de Koninklijke Academie voor Oudheidkunde van België.
Praktisch
3 maart 2019
Aanvang: 11.00 uur (deuren: 10.30 uur)
Plaats: Thomas More, Campus National
Kronenburgstraat 62-66
2000 Antwerpen
Schrijf je nu gratis in via www.kmska.be
E: info@kmska.be
T: 03/224.95.50
Foto’s: KMSKA