Van 15 tot 17 maart organiseerde het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen (ITG) een internationale bijeenkomst over slaapziekte met de Bill and Melinda Gates Foundation, de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en partners uit de Democratische Republiek Congo (DRC), België en de rest van Europa. De hoofdrolspelers op het vlak van slaapziekte kwamen voor het eerst samen in Antwerpen om te bespreken hoe we tegen 2030 voor eens en altijd een einde kunnen maken aan de slaapziekte.
Hoewel slaapziekte veel minder besmettelijk is dan COVID-19, wordt de ziekte nog steeds gevreesd in landelijke gebieden van Afrika bezuiden de Sahara. Vooral de DRC is door de jaren heen zwaar getroffen door slaapziekte. Ondertussen vechten het ITG en zijn Congolese partners terug. Zelfs tijdens de COVID-19-pandemie kon het nationale slaapziekteprogramma (PNLTHA) van de DRC jaarlijks ongeveer twee miljoen mensen screenen en 400 patiënten identificeren. Maar om de ziekte definitief uit te roeien is naast vroege detectie ook uitbreiding naar andere landen en de beschikbaarheid van een veilig medicijn essentieel.
“Ik waardeer onze langdurige samenwerking met het ITG en de andere partners enorm, aangezien deze goed gefundeerd is en we samen in dezelfde richting gaan.” – Erick Miaka, PNLTHA, directeur van het nationale HAT-programma in DRC.
“Deze bijeenkomst komt precies op het juiste moment omdat we de eliminatie naderen, maar we moeten nadenken over onze aanpak om onze inspanningen om de keten van overdracht van slaapziekte te onderbreken te versnellen.” “Onze samenwerking met de internationale partners is echt gegroeid naarmate we deze laatste mijl van het HAT-eliminatieprogramma naderen. Belangrijk is dat we de resterende uitdagingen samen proberen aan te pakken. Het ITG is een belangrijke historische partner in de diagnose en het epidemiologisch onderzoek van HAT en onze samenwerking is erg belangrijk voor de WHO en de endemische landen.” – Daniel Argaw Dagne, hoofd van de afdeling Preventie, Behandeling en Zorg van NTD’s, WHO.
VERENIGD TEGEN SLAAPZIEKTE
België en de Bill and Melinda Gates Foundation hebben een verbintenis aangegaan om de WHO-doelstelling te bereiken om tegen 2030 een einde te maken aan de overdracht van de slaapziekteparasiet door tseetseedieren. Deze uitdaging komt neer op de volledige uitbanning van slaapziekte, een ambitie die alleen ooit is bereikt voor een paar ziekten, zoals pokken.
“Dit partnerschap is uniek sterk en van cruciaal belang voor de Gates Foundation. De bijeenkomst van deze week was een prachtige gelegenheid om iedereen van de HAT-gemeenschap weer aan tafel te hebben. De mate van dialoog over de uitdagingen was echt verfrissend. De juiste geesten zijn in de kamer en ze stellen de juiste vragen.” – Rachel Bronzan, Senior NTD Program Officer, Bill en Melinda Gates Foundation
De drie partners ontmoeten elkaar van 15 tot 17 maart in Antwerpen om nieuwe inzichten te delen met wetenschappelijke instituten uit Frankrijk, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk, de weg vrij te maken voor holistische ondersteuning voor alle getroffen landen, samenwerking aan te moedigen en nieuwe partners te bereiken.
“Het was heel leuk om mensen na twee jaar face-to-face te zien; videoconferenties kunnen dit niet vervangen. Dit evenement gaf ons de kans om de HAT-gemeenschap bijeen te brengen en de toekomst te bespreken terwijl we op weg zijn naar het doel om menselijke Afrikaanse trypanosomiasis tegen 2030 te elimineren.” – Sophie Dunkley, programmamedewerker voor NTD’s, Liverpool School of Tropical Medicine
Onder de andere gasten bevinden zich verschillende WHO-samenwerkingscentra die, net als het ITG, onderzoek doen en opleidingen geven in de diagnose van slaapziekte. Deze centra zijn essentieel voor het elimineren van de dodelijke ziekte. Het ITG voert bijvoorbeeld slaapziektetesten uit, verzorgt opleidingen voor NGO’s in België en in het veld, en ondersteunt de internationale slaapziektecursussen van de WHO in Afrika.
VAN ZIEKTEBESTRIJDING TOT ELIMINATIE VAN ZIEKTEN
Al meer dan 100 jaar stelt het ITG wetenschappelijke expertise ten dienste van de strijd tegen de dodelijke ziekte slaapziekte. Dankzij lokale en internationale samenwerking is in 2020 de doelstelling bereikt om slaapziekte als volksgezondheidsprobleem onder controle te krijgen. Dit betekent dat in endemische gebieden vandaag minder dan één op de tienduizend inwoners besmet is met slaapziekte.
Het ITG en zijn Congolese partners zijn sindsdien een nieuwe uitdaging aangegaan: tegen 2030 de overdracht tussen mensen en tseetseevliegen, het insect dat de ziekteverwekkende parasiet overbrengt, onderbreken.
2024 wordt een keerpunt in de behandeling van slaapziekte. Het nieuwe medicijn acoziborole zal naar verwachting dan beschikbaar zijn. Het medicijn zou ons een hele stap dichter bij het uitroeien van slaapziekte brengen. Zelfs zonder acoziborole is het uiteindelijke doel om de DRC te bevrijden van slaapziekte haalbaar. Maar daarvoor zijn meer tijd en middelen nodig.
Samen met onze Congolese en internationale partners streven we ernaar om tegen 2030 slaapziekte uit te bannen: de overdracht van slaapziekte op mensen door tseetseevliegen te onderbreken. We zijn dankbaar voor de onschatbare steun van de Belgische regering en de Bill and Melinda Gates Foundation. Het was geweldig om deze week iedereen in Antwerpen te hebben om onze toekomst en de uitdagingen te bespreken nu we de eliminatie naderen. Ik ben trots op het leiderschap van het ITG in deze inspanning, waarbij we onze meer dan 100 jaar expertise op dit gebied voortzetten. – Marc-Alain Widdowson, directeur van het Instituut voor Tropische Geneeskunde.
Foto: www.itg.be