De egel valt onder de orde van de insecteneters, maar in de praktijk is een egel een omnivoor; een alleseter. Naast regenwormen, kevers, slakken en spinnen eet een egel kadavers van vogeltjes en als het de kans krijgt jonge muizen. Ook fruit en zachte zaden worden graag gegeten. Egels leven vooral in struikgewas, in dichtbegroeide tuinen en parken, maar ook bij houtwallen en ongemaaide slootkanten. Als u eenmaal een egel in uw tuin heeft gezien, treft u hem waarschijnlijk vaker aan.
Winterslaap
Egels houden een winterslaap. Oude egeltjes gaan rond eind november in winterslaap, jonge egeltjes blijven nog iets langer actief. De egels gaan in een soort ‘spaarstand’ waarbij hun lichaamstemperatuur kan dalen van 38 naar wel 4 graden! Eenmaal in winterslaap daalt de ademhaling naar een minimum en stopt de spijsvertering. Maar de egels moeten wel over voldoende vetreserves beschikken. Soms worden ze wakker tijdens hun winterslaap, omdat het nest niet warm genoeg is of omdat de reserves opraken. Dit kost vaak zoveel energie dat ze de winterslaap niet overleven. Ziet u tijdens de winterperiode een verzwakte egel, help hem dan, want zelfstandig redt hij het niet!
Ontwaken in de lente
Egeltjes ontwaken eind maart, begin april, mede afhankelijk van de buitentemperatuur. Zodra de temperaturen boven 12 tot 15 graden komen, wordt de egel actiever en zal het op zoek gaan naar voedsel. Als een egeltje in het voorjaar ontwaakt is het circa 30% van zijn lichaamsgewicht kwijtgeraakt. Eenmaal op krachten breekt de paringstijd in mei aan. In juni bouwen ze vaak een nestje, meestal beschut onder een haag, een stapel takken of in een composthoop. De verzorging van de jongen vergt veel energie van de ouders en vindt plaats van juni tot augustus. Als de jongen hun eigen weg gaan in de herfst, bouwen de egeltjes hun winternesten om een goede schuilplaats voor de winter te hebben. Egels slapen wel 18 uur per etmaal en zijn vooral ’s nachts actief. Slapen doen ze op beschutte droge plekken, bijvoorbeeld onder bladeren of in speciale egelwoonhuizen.
Extra voer
Egels gaan ‘s nachts of in de schemering op zoek naar voedsel, waarbij ze per nacht wel drie tot vijf kilometer lopen. Heeft u een egeltje in de tuin, dan is het prima om deze bij te voeren. Van maart tot december is uw hulp zeer welkom! Het voer dat u de egels aanbiedt, is bijvoeding. Egels gaan zelf altijd nog op zoek naar insecten en larven. Vivara heeft samen met de Egelstichting speciaal egelvoer en egelpaté samengesteld. Deze voeding bestaat uit biologisch vlees en er zijn vitaminen en mineralen aan toegevoegd die de egeltjes vitaal houden. Zo bouwen ze snel vetreserves op. Deze voeding voor egels kan naar behoefte worden verstrekt aan de egel(s) in uw tuin! Zorg verder ook voor vers water. Geef egels nooit melk, daar krijgen ze diarree van. Egels kunnen de lactose in melk niet verteren en worden hier erg ziek van. Met voeding en water helpt u de kwetsbare egelpopulatie in stand te houden!
Een egelvriendelijke tuin
Een opgeruimde tuin is geen goede leefomgeving voor de stekelige beestjes. Hier vinden ze noch voedsel noch een slaap-/schuilplaats. Laat in de herfst en het voorjaar de dorre bladeren onder de bomen en struiken liggen. Zo stoort u geen egels in winterslaap. Onder het bladerdek houden zich ook bodeminsecten schuil; voedsel voor vogels én egels. Bedenk ook: dorre bladeren composteren na verloop van tijd, wat ook voor planten als meststof werkt. Een taboe is de inzet van herbiciden, pesticiden, slakkenkorrels en rattengif! Wilt u toch het blad opruimen of zijn er te weinig schuilplaatsen in uw tuin? Geef de egels dan een veilig, eigen plekje door een egelwoonhuis te plaatsen. Wist u dat egels ook graag een warm schuurtje opzoeken? Zet de deur in het najaar open en de kans is groot dat er een egel komt logeren.
Nog enkele tips om egels een veilig onderkomen in uw tuin te bieden:
Maak een doorgang in uw tuinafzetting zodat egels hun nachtelijke wandelingen kunnen maken en daarbij de tuin uit kunnen.
Houd deuren van schuren en tuinhuisjes gesloten en bewaar gif buiten bereik van de egels.
Zet een vijver met steile oevers af, zodat egels er niet in kunnen vallen.
Zorg voor enkele ‘bruggetjes’ over borders en andere steile randen, zodat egels er overheen kunnen.
Kijk tuinafval even na op egels.
Wees voorzichtig met een riek tijdens het omspitten van uw composthoop.
Wees voorzichtig met het maaien onder bosjes of dichte beplanting.
Vindt u in de late herfst of winter een egel die te weinig weegt, neem dan contact op met de egelopvang bij u in de buurt. Egels zijn beschermde dieren, die u niet mag houden. Raadpleeg in geval van nood altijd een specialist!
Foto’s: www.vivara.be