Van 26 augustus tot 5 november gaat de eerste editie van de gloednieuwe triënnale GIST van start. GIST mengt beeldende kunst, theater, muziek en literatuur op tal van iconische locaties in de Zennevallei, in de Vlaamse rand rond Brussel.
Voor het beeldenparcours, getiteld Shifting Sceneries, presenteren 31 hedendaagse kunstenaars, geselecteerd door curator Benedict Vandaele, werk dat de veranderende dynamiek tussen natuur, industrie en verstedelijking verkent. De transformatie van de regio rond de Zennevallei werkt als inspiratie voor een parcours dat zich uitstrekt over verschillende erfgoedsites rond de Zenne.
De deelnemende kunstenaars bevinden zich in verschillende fases van hun oeuvre en resideren zowel in de streek (zoals Tina Gillen, Maarten Vanden Eynde en Marjolijn Dijkman), in eigen land (zoals Honoré d’O, Renato Nicolodi, Nils Verkaeren, Willem Boel, Isabel Fredeus en Strook) als in het buitenland (zoals Henk Visch, Atelier Van Lieshout en Léo Fourdrinier).
Zij brengen naast bestaand werk ook 22 nieuwe creaties naar acht locaties in de Zennevallei waar tekenen van verandering zichtbaar zijn, zowel in het recente verleden als in de nabije toekomst. Zo is er kunst te zien in zowel groene omgevingen als in een verlaten fabriek, een sluis, een kerk en in culturele huizen als het FeliX Art & Eco Museum en Het Huis van Herman Teirlinck.
In dat Huis van Herman Teirlinck kunnen bezoekers terecht voor een literair programma met water als rode draad. Hiervoor werd Oscar van Gelderen als programmamaker aangezocht en Nicky Aerts als gastvrouw. Gedurende vijf zondagen (10 september, 24 september, 8 oktober, 22 oktober en 5 november) zullen het huis en de tuin het decor vormen voor de zogenaamde Zennegesprekken, gesprekken tussen deelnemende kunstenaars en vooraanstaande Belgische en internationale auteurs zoals Tijs Goldschmidt (winnaar PC Hooftprijs 2022), Caroline Lamarche (Prix Goncourt de la nouvelle 2019), Anneleen van Offel (shortlist Bronzen Uil 2022), Tommy Wieringa (shortlist Man Booker International Prize 2019, winnaar Libris Literatuurprijs 2013), Hans Jürgen Balmes en Geert Buelens (De Boon literatuurprijs voor fictie en non-fictie, 2023). En met biograaf Matthijs de Ridder, Wim Helsen en Ruth Bequaert herlezen we Paul Van Ostaijen. Daarnaast ook een primeur: Peter Terrin toont voor het eerst fotografisch werk, gecreëerd in opdracht van het Huis.
Deelnemende kunstenaars
Bloesem is een ontwerpbureau in Buggenhout (BE), opgericht in 2020 door Eveline Vekemans (°1994, Dendermonde, BE) en Mara Van den Breen (°1994, Lokeren, BE). Hun missie bestaat uit het creëren van levendige, dynamische & toekomstgerichte tuinen, die verder kunnen uitgroeien tot een duurzaam onderbouwd en dynamisch geheel. In samenwerking met boomkwekerij Ebben legt Bloesem een bomenlandschap uit dode materie aan op Domein Calmeyn.
Willem Boel (°1983, Sint-Niklaas, BE) woont en werkt in Meulestede (BE). Zijn multidisciplinaire oeuvre bestaat uit schilderijen, sculpturen en grootschalige installaties uit (her)gebruikte en gevonden industriële materialen. Voor GIST creëert Boel een kinetisch spel van kleuren en vormen, gegenereerd door wind, zonlicht en regen die doen denken aan semaforen, verouderde communicatietoestellen waarbij seinmannen de armen of schermen bedienden om gecodeerde boodschappen over te brengen.
Suzette Bousema (°1995, Den Haag ,NL) woont en werkt in Den Haag (NL). Haar oeuvre bestaat uit multimediaprojecten waarin ze fotografie, grafiek, glaswerk, textiel, geluid en geur verwerkt. Tijdens GIST presenteert Bousema kunstwerken uit haar lopende onderzoeksprojecten Super Organism, Dead Zones en Contemporary Air Archive. Deze individuele projecten ontstaan in samenwerking met wetenschappers en belichten specifieke milieuproblematieken die vaak het menselijke oog ontgaan.
Maxime Brigou (°1992, Roeselare, BE) woont en werkt in Gent (BE). Haar abstracte sculpturen brengen eenvoudige en ruwe materialen samen. Tijdens het assembleren richt Brigou zich niet alleen op de driedimensionale compositie van de objecten, maar speelt ze ook met typische schilderkundige elementen zoals kleur en schaduwwerking. Coup d’oeil wordt tentoongesteld tijdens GIST en bestaat uit een reeks sculpturen waarin Brigou haar persoonlijke impressies verwerkt.
Elias Cafmeyer (°1990, Roeselare, BE) woont en werkt in Schaarbeek (BE). Hij maakt maquettes, video’s, sculpturen en locatiespecifieke installaties die integreren in of contrasteren met de omgeving. In de poel van Het Moeras, in de omgeving van het FeliX Art & Eco Museum, maakt Cafmeyer een installatie die doet denken aan een onder-water-gelopen selfservice carwash, een referentie aan de Zenne en de verschillende autobedrijven in de buurt van Drogenbos.
Honoré δ’O (°1961, Oudenaarde, BE) woont en werkt in Gent (BE). Geïnspireerd door specifieke plekken, vermengt hij dagelijkse voorwerpen met ruimtelijke perspectieven in onlogische constellaties. Vanop het schrijversterras van Het Huis van Herman Teirlinck kan je No Man’s Car bewonderen, een werk waarin de auto van Honoré δ’O, een Renault Kangoo, de hoofdrol speelt.
Stefaan De Croock (°1982, Beernem, BE), alias Strook, woont en werkt in Ursel (BE). Zijn portretten maakt hij op hout, marmer en metaal, materialen die de hardheid van het leven symboliseren. In de droogkamers van de oude papierfabriek creëert Strook de installatie Traces met vier duo-opstellingen die sporen dragen van het verleden als symbool voor mentale littekens.
Jan Detavernier (°1980, Brugge, BE) woont en werkt in Drongen (BE). Wiskunde en natuurkunde vormen de basis voor zijn idealistische kunstpraktijk waarin hij streeft naar het herstellen van de voeling tussen mens en natuur. De kunstenaar presenteert Double vector equilibrium tijdens GIST, een volumineus kunstwerk dat het binnenvallende licht op water in dansende en warme kleuren splitst.
Marjolijn Dijkman (°1978, Groningen, NL) woont en werkt in Drogenbos (BE) en Saint-Mihiel (FR). Dijkman combineert onderzoek en verbeeldingskracht om kunstwerken te creëeren met film, fotografie, beeldhouwkunst en installatie. Voor GIST stelt Dijkman Earthing Discharge tentoon, een artistieke omgeving waarin de verborgen dynamieken van elektriciteit worden onthuld.
Anneke Eussen (°1978, Kerkrade, NL) woont en werkt in Vaals (NL). In haar praktijk deconstrueert ze gevonden architecturale elementen zoals glas, beton en marmer om ze te herwaarderen tot een nieuwe compositie. De centrale productiehal van de oude papierfabriek, met zijn kenmerkende gietijzeren zuilengalerij, gebroken raampartijen en graffiti, inspireren Eussen voor haar interventie Temporary Targets waarin een aantal vormelijke parallellen met de architecturale context zichtbaar zijn.
Francesca Ferreri (°1981, Savigliano, IT) woont en werkt in Turijn (IT). In haar sculpturale oeuvre past ze restauratietechnieken zoals integratie en imitatie toe op bestaande objecten met als doel hun grenzen en identiteit te herdefiniëren. Op de tweede verdieping van de voormalige papierfabriek, met papierkuipen, gietijzeren pilaren en een spoorlijn, installeert Ferreri Engrams. Deze installatie onderzoekt de relatie tussen productiemethoden en -processen, tussen het materiële en het spirituele, tussen wat zichtbaar is en wat aan het zicht onttrokken blijft.
Léo Fourdrinier (°1992, Parijs, FR) woont en werkt in Toulon (FR). Zijn sculpturen en installaties komen tot stand door de assemblage van gevonden en persoonlijke voorwerpen die verwijzen naar diverse aspecten van mythologie, archeologie, wetenschap en technologie. In de plaats van een romantisch bruggetje, te midden van het groen met het geronk van de autosnelweg op de achtergrond, kan je als bezoeker van GIST Eclipse (Forest Orchestra) bewonderen. In dit werk bundelt Fourdrinier zijn fascinatie voor de poëtische roep van de sterren, het mechanische lichaam en het ritme van levende wezens.
Isabel Fredeus (°1991, Wilrijk, BE) woont en werk in Kapellen (BE). Natuurlijke objecten en hun eigenschappen zoals verkleuring, verstening en reflectie zijn het vertrekpunt voor haar installaties, sculpturen, video’s en performances. Voor GIST stelt Fredeus de tijdsgebonden installatie Feeling Strained tentoon, een werk uit glas, pleister, gist, water, suiker en brons dat het menselijke bloedvatenstelsel visualiseert.
Tina Gillen (°1972, Luxemburg, LU) woont in Alsemberg (BE). Haar oeuvre bestaat uit schilderijen, picturale objecten en environments gebaseerd op haar persoonlijke indrukken van (sub)urbane en groene landschappen. In het atrium van het FeliX Art & Eco Museum hangen vier schilderijen uit Gillens reeks Zenne. De kunstenaar inspireerde zich op zwart-witbeelden van de aanleg van het kanaal die ze aanvulde met nieuwe beelden van de omgeving.
Lode Lappere (°1966, Kortrijk, BE) woont en werk in Petegem-aan-de-Leie (BE). Laperre maakt gebruik van diverse materialen zoals kwasten, penselen, breekmessen, boorkoppen en dremels om werk te maken dat rijk is aan textuur. Tijdens GIST kan je als bezoeker terecht in een van de monumentale papierkuipen van de oude papierfabriek om Coprolites te bewonderen, een installatie die lijkt op een vergeetput en de toeschouwer vraagt aandacht te schenken aan het onbeduidende.
Bart Lodewijks (°1972, Beuningen, NL) woont en werkt in Gent (BE). Sinds 2001 werkt hij aan grootschalige, lineaire krijttekeningen in openbare en private ruimtes. Hij tekent met krijt op muren, huizen, kerken, ziekenhuizen en wegen in steden en dorpen, en schrijft over het proces en de mensen die hij ontmoet tijdens het tekenen. In aanloop van de ontwijding van de parochiekerk Jan Ruusbroec en Onze-Lieve-Vrouw brengt Lodewijks een reeks abstracte krijttekeningen aan op de muren van de kerk en enkele omliggende gebouwen.
Lobke Meekes (°1981, Groenlo, NL) woont en werkt in Harfsen (NL). In haar locatiespecifieke werken staat de relatie van de mens met zijn (groene) leefomgeving centraal. Voor GIST bouwt Meekes het Baarhuisje #2 waarin toeschouwers losliggende floravondsten in kunnen deponeren en opnieuw toevertrouwen aan de cyclus van de natuur.
Renato Nicolodi (°1980, Anderlecht, BE) woont en werk in Borchtlombeek (BE). De architectuurgeschiedenis ligt aan de basis van zijn monumentale sculpturen, maquettes en schilderijen. Tijdens GIST verschijnt aan de waterkant Monolith 0I, een zwarte monumentale vorm die als een mystiek meesterwerk uit een ver verleden gehouwen lijkt te zijn uit de rotsen en de connectie tussen aarde, water en lucht scherpstelt.
Laura Nsengiyumva (°1987, Brussel, BE) woont en werkt in Brussel (BE). Ze is architect en multidisciplinair kunstenaar met Rwandese roots. Nsengiyumva onderzoekt thema’s als de diasporische ervaring, meervoudige identiteit, Noord-Zuid relaties en empathie.
Anna Burvenich (°1977, Gent, BE) woont en werkt in Gent (BE). Ze is psychotherapeut en installatiekunstenaar met een vooropleiding in geschiedenis en een aanvullende opleiding in ontwikkelingssamenwerking: Politiek en Conflict. Voor GIST, presenteren Nsengiyumva en Burvenich This is not a walk in the park, dat aansluit bij de recente inspanningen om het Albertpark te dekoloniseren. Negen zwarte sokkels fungeren als stille dragers voor rouw en het zichtbaar maken van onderbelichte pijnlijke thema’s.
Ugo Schiavi (°1987, Parijs, FR) woont en werkt in Marseille (FR). Schiavi maakt gedetailleerde afgietsels van modellen en openbare monumenten om zijn sculpturen en installaties te creëeren. Voor GIST creëert Schiavi Neptune dat bestaat uit het gespleten hoofd van de Romeinse god Neptunus als een beeldend fragment voor de archeologie van de toekomst.
Fabian Seibert (°1971, Arnsberg, DE) woont en werkt in Aken (DE). Als ontwerper van kleding, sieraden en meubelen is Seiberts praktijk veelzijdig en moeilijk in hokjes te plaatsen. In het Malakoffdomein installeert Seibert verschillende borden uit zijn reeks 9 seconds, met als doel mens en natuur dichter bij elkaar te brengen. Op een ludieke manier heeft hij zich de codetaal van reguliere verkeersborden toegeëigend en vervormd.
Rob Sweere (°1963, Boxmeer, NL) woont en werk in Arnhem (NL). Hij maakt architecturale sculpturen die als doel hebben mensen (terug) te verbinden met natuurelementen zoals licht, aarde, lucht en wind. Op een van de open groene vlaktes van het Malakoffdomein, nabij een poel, vind je als bezoeker van GIST het Contemplatorium. Deze interactieve installatie nodigt toeschouwers uit om persoonlijke rituelen te ontwikkelen, waarbij verbinding met de natuur centraal staat.
Peter Terrin (°1968, Tielt, BE) woont en werkt in de Vlaamse Ardennen (BE). Zijn fotografie omarmt, net zoals zijn literatuur (European Union Prize for Literature 2010, AKO Literatuurprijs 2012), het mysterie en bezit ondanks zijn laconieke registratie een suggestieve kracht, die bij momenten raakt aan het spirituele. Voor GIST presenteert hij beelden die hij op wandelingen en zwerftochten door het platteland en de rafelranden van steden waarnam. Met grote verwondering en een oude Leica legt hij vast wat de wereld aan hem presenteert, in alledaagse, spontane en subtiele verschijningsvormen die pas in de zilveremulsie van de zwart-witfilm hun betekenis onthullen.
Maarten Vanden Eynde (°1977, Leuven, BE) woont en werkt in Drogenbos (BE) en Saint-Mihiel (FR). Het Antropoceen en het discours errond vormen de basis voor zijn artistiek onderzoek en oeuvre. What All The World Desires toont verschillende kunstwerken van Vanden Eynde die een verhaal vertellen over de transitie van oude grondstoffen en natuurlijke energie naar nieuwe technologieën.
Alice Vanderschoot (°1989, Brugge, BE) woont en werk in Brugge (BE). In haar sculpturale praktijk bestudeert ze de vormgeving van voorwerpen en symbolen uit haar digitale en fysieke leefwereld. Geïnspireerd door Felix De Boeck, presenteert Vanderschoot een reeks werken die refereren aan verstedelijking en hedendaagse populaire beeldtaal zoals kapperszaken, Chinese restaurants en nachtwinkels.
Kaat van Doren (°1966, Mechelen, BE) woont en werkt in Mechelen (BE). In haar multidisciplinair oeuvre behandelt van Doren diverse thema’s zoals ecologie, industrie en kunstgeschiedenis. Tijdens GIST, stelt van Doren het in-situ werk Waiting For Golden Hour, 22.08.2023 tentoon waarin de zon centraal staat, een natuurelement dat ook een cruciale rol speelde in het leven en werk van schilder-boer Felix De Boeck.
Joep van Lieshout (°1963, Ravenstein, NL) woont en werkt in Rotterdam (NL). In 1995 richtte hij Atelier van Lieshout op, een samenwerkingsverband dat radicaal breekt met het beeld van de kunstenaar als een artistiek genie. Sindsdien zoekt AVL de grens op tussen kunst, design en architectuur. In het grasland van het Malakoffdomein bewegen twee ossen zich voort in de richting van de Malakofftoren. The Voyage gaat over een reis naar een betere wereld, een plek achter de horizon waar het gras altijd groener lijkt.
Nils Verkaeren (°1980, Antwerpen, BE) woont en werkt in Antwerpen (BE). De drang om met een minimum aan schildermaterialen de natuur in te trekken kenmerkt zijn artistiek praktijk. Tijdens GIST hangen vier doeken uit de polyptiek Recovering Landscapes van Verkaeren in de voormalige woonkamer van Herman Teirlinck. Dit in-situ kunstwerk kwam tot stand tijdens Verkaerens residentie in Het Huis van Herman Teirlinck gedurende de eerste helft van juli 2023.
Henk Visch (°1950, Eindhoven, NL) woont en werkt in Eindhoven (NL). Visch gebruikt brons, hout en gevonden materialen om figuratieve en abstracte kunstwerken te creëren. Langs de oprit van Het Huis van Herman Teirlinck staat een bronzen beeld van een wankelende, naar voren gestrekte persoon zonder armen en geschrokken gezicht. Du livre du matin verwijst naar Visch’ eigen terugkerende gedachte bij het ontwaken en is een ode aan de ochtend.
Tekstredactie door Benedict Vandaele en Tamara Beheydt.
Over GIST
De gemeentes Halle, Beersel en Sint-Pieters-Leeuw sloegen de handen in elkaar om de regio rond de Zennevallei een nieuw elan te geven, gesteund door het Vlaamse Randfonds. Er werden Zennepaden, -bruggen en -terrassen aangelegd om inwoners te laten genieten van de Vlaamse groene Rand.
Tussen 26 augustus en 5 november 2023 organiseren de gemeentes in samenwerking met het Vlaamse Randfonds en een aantal culturele instellingen GIST, om kunst in al haar facetten te vieren.
GIST is een triënnale of driejaarlijks Zennefeest georganiseerd voor kunst-, erfgoed- en natuurliefhebbers om hen kennis te laten maken met het culturele potentieel van de regio rond de Zennevallei, gelegen in de Vlaamse rand rond Brussel. Naast hedendaagse kunst, biedt GIST ook theater, muziek, literatuur en gastronomie aan op verschillende erfgoedlocaties. Bezoekers kunnen al fietsend of wandelend genieten van theater op bijzondere plekken, beeldende kunst langs het water, literaire en muzikale events en fijnproeverij.
Tijdens de eerste editie van GIST hergist de kunst in al zijn vormen in Beersel, Sint-Pieters-Leeuw, Halle en de hele Zennevallei. Samen met het Vlaamse Randfonds en de culturele instellingen maken die gemeenten van de Zennevallei een niet te missen creatieve smeltkroes.
Praktisch
GIST
Kunst, beleving en natuur in de Zennevallei
26 augustus – 5 november 2023
Verschillende locaties in de Zennevallei
Foto’s: Club Paradis