Inzet van provincie Antwerpen voor internationaal kwaliteitslabel beloond
Het gebied van de Schelde en de Scheldemonding is geologisch, cultuurhistorisch en landschappelijk uniek. Zo uniek zelfs, dat de regio zich voortaan een UNESCO Global Geopark mag noemen. De regio met de haven, de vroegere kleiputten of de stuifduinen van de Kalmthoutse Heide, komt zo in een lijstje met de vulkanische stranden van Lanzarote, de lavavelden en kratermeren in IJsland en de diepe Colca Canyon in Peru. Dankzij de erkenning trekken het onderzoek, het natuur- en landschapsbeheer en duurzaam toerisme in deze regio makkelijker investeringen en Europese projecten aan.
Internationaal keurmerk dankzij grensoverschrijdend netwerk
“Een erkenning als UNESCO Global Geopark is een keurmerk dat internationale aandacht schenkt aan het geologisch erfgoed van een gebied en de daarmee samenhangende cultuurhistorie. De Scheldemonding vormt een estuarium. Dat is een gebied waarbij getijdewerking van de zee trekt en duwt in de riviermonding. Dat zorgt voor heel wat impact op bodem, landschap en natuur en hoe we daar als mens in leven en mee omgaan. ”, legt Kathleen Helsen, Antwerps gedeputeerde voor Europese samenwerking, uit. “Vanuit de provincie Antwerpen namen we afgelopen 10 jaar een prominente rol in binnen het partnerschap om deze internationale erkenning te verkrijgen. Met resultaat. De erkenning geeft initiatieven voor onderzoek, natuur- en landschapsbeheer en duurzaam toerisme in onze regio nog meer kans op bijkomende investeringen en Europese projecten.”
Vijf provincies – Zeeland, Noord-Brabant, Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen – zijn samen initiatiefnemer van het aanvraagdossier. Ze bundelen de krachten met meer dan zestig gemeentebesturen, kennisinstellingen zoals Universiteit Antwerpen of Hogeschool Zeeland, musea zoals het museum Rupelklei of het Mercatormuseum en de toeristische diensten. Deze vitale coalitie van 140 publiek-private partners zorgt zo voor een geslaagde internationale samenwerking rond meer dan 40 sites in het gebied.
Unieke regio bekend in rest van de wereld
“Zo’n brede vitale coalitie vereist ook van ons als bestuur vereende krachten”, aldus Luk Lemmens, eerste gedeputeerde van de provincie Antwerpen. “Deze erkenning toont aan dat we er hier in geslaagd zijn om over sectoren en organisaties heen constructieve samenwerkingen op te zetten. De Scheldedelta, waar ook de Rupelstreek toe behoort is een dynamische regio met een rijke geschiedenis en groot economisch belang. Dat UNESCO dit nu erkent met haar keurmerk bewijst dat opnieuw.”
Nergens ter wereld is de wisselwerking tussen mens en water – de samenwerking én de tegenwerking – nog zo zichtbaar in het landschap als in de Vlaams-Nederlandse Schelde Delta. Het huidige landschap van Geopark Schelde Delta is een verhaal van 50 miljoen jaar van stijging en van daling van de zeespiegel, van getijdenwateren en van klimaatverandering. Daarnaast toont het de menselijke invloeden van de laatste tweeduizend jaar: de Deltawerken, de kleiputten voor de baksteennijverheid, de turfwinning voor energie en zout, de houtkap voor de bouw en de gecontroleerde overstromingsgebieden van het Sigmaplan.
Landschap om te beleven
“De Schelde brengt ons heel wat welvaart, zowel nu als in het verleden” vervolgt Lemmens. “Deze erkenning toont nog maar eens aan waarom we als provincie investeren in erfgoed en toerisme in de Rupelstreek. Daarnaast kan je de pracht van de Schelde en het landschap ook beleven in Havenland en vanaf 2026 ook in ons havenbelevingscentrum aan de Droogdokkensite in Antwerpen: Havenwereld”.
Vanuit de aandacht voor verleden, heden en toekomst wordt binnenkort het onzichtbare terug zichtbaar gemaakt. In Niel maakt de provincie Antwerpen het relict van een oude getijdenmolen beleefbaar. Met zo’n getijdenmolen werd vroeger de energie van het getij in de rivier gebruikt voor de beginnende industrie in de Rupelstreek.
In de provincie Antwerpen beleef je dit UNESCO-waardige landschap, erfgoed en geologie verder in de watertoren in Rumst, in de voormalige steenbakkerij Brik Boom of al stappend door de steenbakkerstunnels. Deze route voert je door 400 jaar geschiedenis langs droogloodsen, schoorstenen, en steekbakkersmusea. Maar ook langs het natuurgebied Walenhoek waar je de voormalige kleiputten herontdekt.
“Ik ben trots dat we ook vanuit de Europese projectwerking hiertoe bij kunnen dragen”, besluit Kathleen Helsen, “Met het Geopark Schelde Delta brengen we de samenwerking tussen Nederland en België echt in de praktijk. Dankzij het Europese subsidies kunnen we naast het relict van de getijdemolen ook nog andere investeringen beleefbaar maken voor wandelaars en fietsers, en ervaren ze hoe het klimaat speelt in verleden, heden en toekomst. Deze erkenning is een belangrijke mijlpaal, en veel meer een begin- dan een eindpunt”.
Foto: Toerisme Scheldeland