Van 6 tot 8 maart 2024: Artcurial Brussel
Als voorproefje op de prestigeverkoop in de afdeling Oude Meesters & 19de Eeuw, die op 20 maart in Parijs plaatsvindt, geeft Artcurial België het publiek de kans om een uitzonderlijk marmer van de Italiaanse schilder en beeldhouwer Antonio Canova (1757 – 1822) van dichtbij te bekijken.
Getiteld Hoofd van Calliope of Vermoedelijk Portret van Marie-Louise van Habsburg, Keizerin van de Fransen als Calliope, maakt dit beeld, geïnspireerd door de Muze van de epische poëzie Calliope, deel uit van Canova’s serie “Ideale Hoofden”.
Dit meesterwerk wordt geschat op 3 tot 4 miljoen euro en maakte deel uit van de collectie van de familie Gourgaud, wiens eerstgeboren zoon, generaal Gaspard Gourgaud (1783 – 1852), een artillerieofficier was tijdens het Eerste Keizerrijk en Napoleon Bonaparte’s gedenkheer op Sint-Helena.
Antonio Canova, één van de officiële beeldhouwers van Napoleon
Door de Oudheid te vieren en het zuiverste witte marmer te temmen om het schoonheidsideaal te dienen, zorgde Antonio Canova voor een revolutie in de beeldhouwkunst van zijn tijd. Hij vestigde zich in 1781 in Rome en kreeg al snel prestigieuze opdrachten van buitenlandse hoven en zijn reputatie verspreidde zich snel internationaal. Rond 1812, toen Canova het hoofd van Calliope beeldhouwde, bevond de beeldhouwer zich op het hoogtepunt van zijn briljante carrière.
In 1810 werd hij benoemd tot lid van de Académie de Saint-Luc in Rome. In 1814 werd hij er directeur van en zijn atelier in Via delle Colonnette was een must voor alle verzamelaars en internationale kunstliefhebbers die de Eeuwige Stad bezochten.
Ondanks de geopolitieke onrust en zijn gehechtheid aan de Republiek Venetië maakte hij verschillende reizen naar Parijs, waar hij werd “uitgenodigd” door Napoleon. Hij werd vervolgens een van de officiële beeldhouwers van de keizer en zijn gevolg, voor wie hij talrijke werken maakte, waaronder het officiële portret van Napoleon en dat van zijn tweede vrouw Marie-Louise van Oostenrijk in 1810, en de Drie Gratiën in opdracht van Joséphine de Beauharnais in 1813.
De “Ideale Hoofden”-serie
Onder de dekmantel van een mythische identiteit, maar gebaseerd op een echt model dat de kunstenaar idealiseert, belichamen de “Ideale Hoofden” een originele synthese als eerbetoon aan het tijdloze Italiaanse genie. Voor de buste van Calliope verwees de kunstenaar specifiek naar de reeks van negen oude Muzen in de achthoekige zaal van het Pio Clementino Museum in het Vaticaan, een museum dat hij mee heeft helpen oprichten. Hij liet zich inspireren door de Muze van de epische poëzie, Calliope, om een vorm van ideale schoonheid te creëren die hij harmonieus, lyrisch, delicaat, natuurlijk en meditatief wilde laten zijn.
De eerste versie van Calliope werd gemaakt in opdracht van de Toscaanse dichter Giovanni Rosini, de biograaf van de kunstenaar. Het succes van dit werk leidde tot andere prestigieuze opdrachten, waaronder een kopie voor de gravin van Albany in het Musée Fabre in Montpellier, en de onze.
Uit de collectie van de familie Gourgaud
Canova’s onderzoek naar het thema “Ideale Hoofden” stond in wisselwerking met zijn werk als portrettist en zijn opdrachten van de Napoleoniden. Tijdens deze periode van intense interactie met Napoleon en zijn entourage, tussen 1810 en 1814, waren de officiële portretten doordrenkt van deze zoektocht naar het Mooie Ideaal. In 1964 suggereerde Gérard Hubert in zijn boek La sculpture dans l’Italie napoléonienne dat Canova’s Calliope geïnspireerd was op de gelaatstrekken van Elisa Bonaparte, de zus van de keizer. Professor Mario Guderzo daarentegen ziet het meer als een portret van keizerin Marie-Louise.
Dit beeld maakte deel uit van de collectie van de familie Gourgaud, waarvan de eerste, generaal Gourgaud (1783 – 1852), een van de trouwste volgelingen van de keizer was. Hij volgde hem op al zijn veldtochten en zelfs tijdens zijn ballingschap op het eiland Sint-Helena, waar hij zijn memoires optekende. De collecties van de familie Gourgaud werden verspreid tijdens een verkoop in Parijs in 2001, waarbij onze buste te zien was onder de titel Vermoedelijk Portret van Keizerin Marie-Louise.
“Antonio Canova keert na meer dan twee eeuwen terug naar Parijs en hij heeft Artcurial uitgekozen om hier in maart 2024 een stop te maken. Niets drukt de grootsheid, kracht en uitmuntendheid van het werk van het neoklassieke genie beter uit dan deze prachtige buste. Calliope’s waardigheid en gratie maken haar tot een tijdloos meesterwerk van beeldhouwkunst.”
– Matthieu Fournier
Adjunkt-directeur Artcurial
Praktische informatie
TENTOONSTELLING IN BRUSSEL
Data:
van 6 to 8 maart 2024
Locatie:
Artcurial Brussel
Franklin Rooseveltlaan 5
1050 Brussel
Foto : © Artcurial