Tijdens de zomer van 2017 werden zowel geluidsinstallatie als akoestiek van De Roma in Borgerhout onder handen genomen. De Roma is een oude cinemazaal die het voorbije decennium na een jarenlange leegstand opklom tot een van de belangrijkste concertzalen van Antwerpen en omgeving. Na een reeks broodnodige reservaties werd dit jaar eindelijk ook het geluid op punt gesteld.
Bijzondere plek, daar in Borgerhout. Er zijn er niet zoveel in België van dat kaliber: de geschiedenis, de buurt, de aanpak, de mensen. Sinds de heropening in 2003 investeert De Roma enorm in de werking én in het gebouw. Tijdens de zomer van 2015 was er een grote renovatiebeurt: een nieuw balkon, nieuwe en gerestaureerde buitengevels, en de originele lichtjes in het plafond werden hersteld. De laatste schakel ontbrak nog: een akoestische opwaardering van de zaal en een nieuwe geluidsinstallatie van topkwaliteit. Half werk mocht het niet worden. Geluidsversterking en akoestiek horen bij elkaar. Het één zal schitteren als ook het ander gearrangeerd is. Na zoveel jaren, zoveel meningen en zoveel pogingen was duidelijk: om akoestiek onder handen te nemen, heb je een plan nodig. Daarvoor ging De Roma ten rade bij Amptec en ShowTex. Amptec haalde er een buitenlands expert bij, Eddy B. Brixen. Het was met zijn aanbevelingen dat ShowTex aan de slag ging, om op basis van het meetrapport en rekening houdend met het unieke karakter van de zaal, de akoestiek opnieuw af te stellen, vechtend tegen flutter echo’s, ongewenste reflecties en te lange resonanties.
Bloed, zweet, en gelukkig geen tranen, koste het om tot een oplossing te komen die de romantiek van de zaal niet zouden maskeren. Omdat het gebouw als beschermd monument geklasseerd is, moet de uitvoering met het grootste respect voor de zaal gebeuren. Tegen de achterwand op het balkon en de oude projectieruimte bevestigde Showtex gerecycleerde katoenen matten, een ecologisch product gemaakt van stofresten. Om de sfeer van de zaal te behouden werden de wanden daarna ingepakt met een natuurgetrouwe replica op een doek. De oorspronkelijke wanden zijn met groot detail gefotografeerd en naadloos digitaal geprint op een doek van 18m bij 3m. De iconische kelken, samen met de perfecte belichting zorgen voor een onzichtbare akoestische oplossing.
Een aanpak van het plafond leek op het eerste zicht ondenkbaar. ShowTex ontwikkelde een oplossing op maat van de zaal met een akoestische inflatable. Het zijn twee gigantische opblaasbare schelpen in de vorm van de bestaande koepel, gemaakt van speciaal gecoat, wollen textiel, opgehangen aan weerszijde van de lichtbrug. Een première voor een Belgische zaal. De schelpen worden tijdens concerten continu opgeblazen en fungeren als absorberend membraan. De grote holle koepel wordt een bolle koepel en lost alvast het flutterprobleem op. De wanden van de grote zaal vangen rondzwervende lage frequenties. Amptec en De Roma ontwerpen samen bass traps op maat van de zaal. De zijmuren zijn bekleed met een lambrisering, geïnstalleerd voor de originele muren en gekalkt om de typische uitstraling te bewaren. Kopspel vzw plaatste alle wanden. Kopspel is een werkervaringsproject gevestigd in de Brede School Het Keerpunt, vaste partner en buur van De Roma. Kopspel werkt met leerlingen uit het Deeltijds Onderwijs en jongeren die terug aansluiting willen vinden bij het reguliere arbeidscircuit.
Ondertussen was het geluidsontwerp ook onderbouwd. Hoe kunnen we minimaal de akoestiek van de ruimte prikkelen? Als alles zoveel als mogelijk van één bron komt: d&b V-reeks. Gecontroleerde spreiding, horizontaal, verticaal, over heel het spectrum, maakt het onderscheid. Vanaf de eerste week, nog pril in de testfase, was duidelijk dat met de laatste nieuwe technieken De Roma groots en mooi kan klinken. Harde reflecties op achterwanden en plafond zijn vermeden. Ongewenste reflecties op zijmuren zijn voorkomen. Infills zijn geïnstalleerd op de juiste positie met de juiste proportie. Nagalm van de laagste frequenties worden geminimaliseerd door een sub-array. De Roma is een van de eerste zalen in België met een sub-array van die grootte en vermogen, netjes weggewerkt onder de voorscene. Met een lange line-array, inclusief gevlogen subs en ArrayProcessing kreeg het enorme balkon het geluid waar het recht op had. ArrayProcessing maakt het mogelijk bij verschillende zaalbezettingen, om elke plaats van voor tot achter en van onder tot boven te beheersen.
Het geluidssysteem in de zaal is aangevuld met d&b V7P en d&b E6. Op het podium vind je d&b M4 monitors voor de optimale klank voor de muzikanten. Voor de filmvoorstellingen op het balkon is een d&b 10AL systeem gemonteerd. Dit cinemasysteem is geïntegreerd met de d&b 30D versterkers voor de zaal. De versterkers vind je in een nieuwe, centraal geplaatste versterkerrack. De bediening is mogelijk via d&b R1 software of via de Amptec GPIO controller. Maar zelfs dat was niet genoeg. Ook in de foyer kon het beter. Daar is consequent een d&b V10P met sub opgehangen.
Dankzij de financiële ondersteuning van schepen van Cultuur Caroline Bastiaens en de stad Antwerpen, de Nationale Loterij, en een gerichte fondsenwerving (dank voor klank) kon dit grootse project op minder dan een jaar tijd verwezenlijkt worden. Met het nieuwe geluidssysteem en de akoestische aanpassingen bevestigt De Roma zijn plaats, bij de top van de Belgische zalen. In Antwerpen ligt, in het hart van Borgerhout, de schoonste referentie.