Het stadsdeel van la Croix-Rousse, de vroegere wijk van de zijdewevers, is een van de meest authentieke van Lyon. Gelegen op meer dan 200 meter hoogte bovende twee rivieren, de Saône en de Rhône, heb je van op de Place de la Croix-Rousse een prachtig uitzicht over de stad dat bij helder weer tot de Alpen reikt. Met zijn restaurants en cafés is het er best gezellig. In het midden staat het standbeeld van Joseph-Marie Jacquart, de man die door de uitvinding van het weefgetouw de zijdeweverij in de 19de eeuw een grote vernieuwing bracht.
In deze wijk vind je tal van huizen met hoge plafonds waar vroeger weefgetouwen stonden. Naast de grote ateliers waren er toen ook vele familiebedrijfjes van de canuts of zijdewevers. Lyon was immers van de renaissance tot diep in de jaren 1800 het Europees centrum van de zijde-industrie. De zijderupsen werden in de omgeving gekweekt op de witte moerbei.
Het museum van de zijdewevers
We bezoeken het Maison des Canuts, een klein museum waar we bij een boeiende rondleiding kunnen zien hoe van de draad van een zijderups prachtige stoffen werden gemaakt. Hier staan ook enkele jacquart weefgetouwen die in werking gesteld worden tijdens een demonstratie. Zo toont men hoe zijdeweefsel ingeweven wordt met goud- of zilverdraad tot het kostbare brokaat. Damast zijn glinsterende motieven die in de stof geweven zijn. De zijde-ateliers in de wijk zijn sinds midden vorige eeuw verdwenen, maar er is nog altijd een zijde-industrie, niet meer in het centrum maar in de omgeving van Lyon. Die is dan gericht op high tech producten
De grootste muurschildering van Europa
We gaan een paar straten verder waar we opeens voorbij de hoek voor een indrukwekkende muurschildering staan die volledig een blinde muur bedekt. We zijn echt onder de indruk van deze trompe-l’oeil van maar liefst 1200 m² , die hiermee de grootste van Europa is. Dit origineel werk, de Mur des Canuts, is gemaakt in 1987. Het geeft een beeld van de wijk van de zijdewevers en is sindsdien twee maal aangepast met meer kleuren, de gebouwen zijn gemoderniseerd, de gevel is groener gemaakt met verticale tuinen.
De traboules van Lyon
Na de lunch op het terras van een van de restaurantjes op het plein maken we een wandeling naar de kaden van de Saône. De zijdewevers brachten de stoffen naar de boten, hun producten werden van daaruit uitgevoerd naar verre bestemmingen. Ze volgden daarbij de “traboules”, een netwerk van smalle steegjes, doorgangen die op sommige plaatsen overdekt zijn en binnenhofjes. Bij de opstand van de zijdewevers tegen de slechte arbeidsomstandigheden werden deze straatjes gebruikt door de opstandelingen tegen het leger dat ingezet werd. De zijdewevers wonnen ten slotte hun strijd en stichtten de eerste vakbond. In de tweede wereldoorlog gebruikten de verzetsstrijders dit doolhof van straatjes als vluchtroute voor de nazi’s
Praktische info
“Traboules” zou afgeleid zijn van het Latijn “trans ambulare” wat zoveel betekent als “doorheen wandelen”, in dit geval door de kortste weg te nemen van de boven- naar de benedenstad.
Deze traboules behoren tot het werelderfgoed van Unesco en zijn absoluut de moeite waard bij een citytrip naar Lyon. Je kunt bij de dienst voor toerisme een plattegrond vragen of meegaan bij een rondleiding met gids. In het Maison des Canuts zijn er op regelmatige tijdstippen rondleidingen.
Tekst en foto’s: Herman Taelman