Tussen Averbode en Diest kan je gaan wandelen in het natuurgebied Dassenaarde. De naam herinnert aan de dassen die er tot eind jaren vijftig hun burchten hadden. De das komt er vandaag niet meer voor, maar doordat natte valleigronden afwisselen met droge heuvelruggen, vind je nog wel een grote variatie aan planten en dieren. Alle seizoenen zijn goed om het gebied te bezoeken, maar in de herfst is het op zijn mooist met prachtige kleuren. Bekijk zeker ook de oefenloopgraven uit de eerste wereldoorlog.
Het hele jaar vrij toegankelijk op de wandelpaden. Laarzen of stevige wandelschoenen aangeraden. Honden welkom, aan de leiband. De drie landschapswandelingen Asdonk laten je het gebied verkennen.
Omdat vanaf de jaren zestig de heuvel in Dassenaarde jaarlijks overspoeld werd met enthousiaste kinderen, besloot Natuurpunt het grasplein en een klein stuk aangrenzend bos als speelbos aan te duiden. Omgevallen bomen laten we liggen om kampen mee te bouwen en er hangen klimtouwen in een grote Amerikaanse eik.
Adres: Speelpleinwerking Dassenaarde, Asdonkstraat 15, Diest. Parkeren langs de baan of het Dassenaardepad inrijden en parkeren op de onverharde zone achter het gebouw van de speelpleinwerking. Het speelbos ligt links van het Dassenaardepad.
Faciliteiten: picknicktafel, enkele touwen aan een boom, verder geen voorzieningen.
Extra: Vanaf de natuurboerderij Bolhuis kan je met de kinderen op ezeltocht in Dassenaarde. Je bagage stop je in de tassen van het pakzadel en uitgerust met picknick, wandelkaart en wat ezelsnoepjes vertrek je voor een dagtocht of tweedaagse trektocht.
Vanaf het Bolhuiskapelletje kijk je uit op de prachtige vallei waarin de Kleine en de Grote beek samenvloeien tot de Zwarte beek. Het oude pachthof “Bolhuis” is een typische Kempense langgevelhoeve die tot het einde van de negentiende eeuw volledig uit leem bestond. Momenteel is er rondom steen tegenop gebouwd en kan je enkel binnenin de hoeve nog enkele overblijfselen van de lemen muren zien. De muren van de boerderij staan op funderingen van streekeigen ijzerzandstenen.
Uitgebreid historisch onderzoek heeft uitgewezen dat tijdens de eerste wereldoorlog de Duitsers op verschillende plaatsen in de omgeving van het vliegveld oefenloopgraven hebben aangelegd nadat het vliegveld van Schaffen werd aangelegd. De loopgraven in Dassenaarde zijn nog altijd duidelijk zichtbaar. Loop er zeker eens langs wanneer je de wandeling door het gebied volgt.
Aan het ‘Zwart water’ kleuren in het voorjaar dotterbloemen en het zeldzame waterkruiskruid de vallei geel. Koekoeks- en pinksterbloemen zorgen voor de paarse accenten. Van oudsher dienden de natte valleigronden of ‘broeken’ als hooiland. Nadat er gehooid was, mochten Kempense runderen er grazen. Voor de moderne landbouw zijn de valleigronden te nat, waardoor veel planten- en diersoorten er kansen kreeg om te ontwikkelen. In volle zomer lokken moerasspirea en gewone wederik honderden vlinders en andere insecten. De bedreigde zompsprinkhaan heeft het in de zompige weide naar zijn zin. Wintertaling, een kleine eendensoort met kastanjebruine kop en groene oogstreep, overwintert in de vallei, net als watersnippen. Met wat geluk zie je bij valavond enkele reeën uit hun schuilplaats komen. In de vallei liggen ook elzenbosjes met dotterbloemen en de bijzondere pluimzegge. Die hoge plant vormt enorme dichte pollen.
Amfibieën leven in de veedrinkpoelen en sloten met riet, elzen en knotwilgen. Op de zacht hellende oever dringt zonnewarmte tot op de bodem door, ideaal voor amfibieën en larven van insecten. Ook libellen, slakken en waterkevers waarderen de poel. De blauwe reiger komt er water en voedsel zoeken. Voor veel bewoners van kleine waterpartijen is ook de omgeving rond de poel van groot belang. De hoge kruidachtige planten langs de oevers zijn ideale schuilplaatsen voor kwetsbare poelbewoners.
We hopen dat drijvende waterweegbree binnenkort in de poel een plek vindt. Doordat open waters die gevoed worden door kwel meer en meer verdwijnen, is deze soort sterk bedreigd. De Europese habitatrichtlijn beschermt de drijvende waterweegbree en haar leefgebied.
Vroeger groeide op de droge, zure zandgronden heide afgewisseld met eiken-berkenbosjes. In de vochtige delen lagen hooilanden met houtkanten van els of eik. Het laag gelegen grasland aan de westkant was een groot ven, Witte Weyer genaamd. Samen met de veranderingen in de landbouw veranderde ook het landschap maar toch herken je nu nog veel van het oorspronkelijke landschap. Hier en daar zie je nog restanten van heidevegetatie met brem, struikhei en het zandblauwtje. De bomen namen al het licht weg zodat de bosbes bijna helemaal verdween. Om de dieren en planten terug kansen te geven herstelt Natuurpunt hier de oorspronkelijke heide en eikenberkenbossen. Daarom streven we naar meer open plekken met heide tussen een natuurlijk eiken-berkenbos. Een schaapskudde graast in de zomer af en toe op de open plekken.
Een monotoon soortenarm bos werd omgevormd tot een schraalgrasland met zeldzame soorten als struikhei, schapenzuring, vogelpootje enz. Aan de randen vormt een brede houtkant van inheemse struiken zoals spork en bomen waaronder berk en zomereik een geleidelijke overgang naar de omliggende bossen. Aan de noordrand herstellen we de oude meidoornhaag die destijds als veekering diende. Aan de zuidrand blijft de brede bosstrook met oude zomereiken uiteraard behouden.
Dankzij deze ingrepen krijgen veel dieren en planten een thuis en stijgt de biodiversiteit in het gebied. Het beheer omvat het verwijderen van zeer invasieve exoten zoals Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik.
Natuurpunt zet ook het traditionele hooilandbeheer met nabegrazing verder. We verwijderen enkele recente populierenaanplantingen om de oorspronkelijke hooilanden met dotterbloemen te herstellen. In de elzenbosjes kan de natuur gewoon haar gang gaan. Het waterbeheer in de vallei moet zorgen voor natte voeten in ‘het broek’ en droge voeten in de woongebieden. Hoe meer water in de vallei blijft, hoe minder water in de huizen! Natuur en mens varen er wel bij!
De natuurboerderij Bolhuis vervult een belangrijke rol bij het beheer van het omringende natuurgebied Dassenaarde. De dieren die worden ingezet bij het natuurbeheer vinden hier een onderdak. In dit gebied loopt momenteel een LIFE-project.
Foto’s: www.natuurpunt.be