De stad Antwerpen is van 27 tot en met 29 november gastheer en medeorganisator van het derde jaarlijks congres van EFFORTS, de ‘European Federation of Fortified Sites’. Dit jaar ligt de focus op militair erfgoed en water. Antwerpen heeft zowel op zijn grondgebied als in de wijde omgeving belangrijk militair erfgoed uit verschillende periodes van de geschiedenis en is daarmee de geknipte locatie voor dit internationale congres. De stad werkt zich op deze manier ook internationaal in de kijker. Op hun laatste dag bezoeken de genodigden de Kipdorpsite. Dat unieke deel van de stadsomwalling uit de 16de eeuw is voor de Antwerpenaren een allerlaatste keer volledig te bezoeken op zaterdagavond 7 december.
Het EFFORTS-netwerk, opgericht in 2016, verenigt steden en sites met vestingbouwkundig erfgoed. Op het jaarcongres worden de ‘best practices’ gepresenteerd, maar staan vooral kennisuitwisseling, netwerking en samenwerking centraal. De vorige edities vonden plaats in Berlijn en Venetië. Er wordt actief naar Europese samenwerkingsprojecten gezocht rond militair erfgoed, vanuit een integrale en grensoverschrijdende visie met een focus op herbestemming, duurzaamheid, cultureel erfgoed en sociaal-economische ontwikkeling.
Congres
Het congres start op woensdag 27 november met de jaarlijkse algemene ledenvergadering van EFFORTS en voorziet op 28 en 29 november in lezingen, workshops en plaatsbezoeken. Door medewerking te verlenen aan dit congres krijgt Antwerpen de kans om zich met zijn erfgoed op een internationaal forum te presenteren. Anderzijds vormt dit initiatief een goed opstapje naar een meer actieve participatie binnen het EFFORTS-netwerk. Het congres is een uitstekende gelegenheid om contacten te leggen voor toekomstige samenwerkingsprojecten. Lidmaatschap van het netwerk opent perspectieven om Europese middelen voor de ontsluiting van vestingbouwkundig erfgoed te genereren. Met het oog op de heraanleg van de Scheldekaaien creëert het ook daar mogelijkheden om het vestingbouwkundig erfgoed op die site op te waarderen.
Kipdorpsite
De stad Antwerpen heeft op haar grondgebied belangrijk militair erfgoed uit verschillende periodes van de geschiedenis. Zo wordt op het congres het stedelijk beleid voor de Scheldekaaien en de Scheldeforten gepresenteerd.
Maar de stad grijpt het congres ook aan om de inmiddels voltooide Kipdorpsite aan het Operaplein voor te stellen aan een divers vakpubliek en internationale bekendheid te geven. Na de archeologische opgravingen en de bouw van de tunnels en de trambrug, werd de site de voorbije maanden heropgebouwd en de restauratie voltooid. De archeologische resten van de stadsmuur, de brug en het bastion met kazemat vormen nu unieke getuigen van de voormalige toegangszone tot de stad aan de Kipdorppoort. Deze zone was een van de belangrijke stadspoorten van de 16de-eeuwse stadsomwalling die gebouwd werd door Karel V. In 1583, twee jaar voor de Val van Antwerpen, viel de Franse hertog van Anjou de stad van op deze brug binnen. De Fransen verloren die veldslag, waarbij 1500 van hun soldaten sneuvelden.
Het unieke van de Kipdorpsite is dat binnen het project Noorderlijn in overleg met alle partijen tijd en ruimte is genomen voor de integratie van archeologie, zowel tijdens het ontwerpproces als tijdens de werken door middel van grootschalige opgravingen. Tijdens de werken werd bijkomend een passerelle langsheen de monumentale site ontworpen en uitgevoerd. Het verleden is zo op een sterke manier geïntegreerd en het geeft toekomst aan deze bijzondere plek.
Nocturne Kipdorp voor grote publiek op 7 december
Burgemeester Bart De Wever: “De Kipdorpsite is nu volledig gereconstrueerd en nog een allerlaatste keer te bezoeken op zaterdag 7 december vanaf 18 uur. Vanaf zondag 8 december rijden de trams daar opnieuw en kan de site enkel vanaf een speciaal aangelegde passerelle langs de site, van op de straat of vanuit de tram bekeken worden. Tijdens de nocturne dalen de geïnteresseerden voor een laatste keer af om de brug, de stadsmuur en het bastion van zeer dichtbij te bezoeken. De site krijgt een sfeervolle verlichting en er is randanimatie voorzien. Een veel gestelde vraag tijdens de eerdere publieksdagen was of men een steen kon meenemen. Voor dit laatste bezoek maken we dit mogelijk, maar de bezoeker zal er wel wat voor over moeten hebben.”
Het volledige programma voor de Nocturne Kipdorp is terug te vinden op: www.antwerpenmorgen.be.
Foto’s: www.antwerpen.be & Prado Museum Madrid