Eten we in de toekomst allemaal zeewier? Momenteel wordt de economische haalbaarheid van dit ‘superfood’ onderzocht. Opzet is van zeewier en zeegroenten letterlijk dagelijkse kost te maken bij zowel de consument thuis als in de horeca. De troeven: zeewier is gezond, je kan er culinair alle kanten mee uit en overal ter wereld kan het groeien.
160 soorten zeewier geschikt voor menselijke consumptie
In totaal zijn er intussen al ruim 160 soorten zeewier die in allerlei vormen, kleuren en structuren op een of andere manier voor menselijke consumptie gebruikt worden.
Ook in de Europese wateren komen heel wat geschikte soorten voor, maar de belangstelling blijft voorlopig beperkt. Toch zijn dit unieke producten van de zee die een grote rol kunnen spelen in de lokale voedselvoorziening en de verduurzaming van de voedselketen.
Vlaanderen kan door zijn ligging aan de Noordzee in deze ontwikkeling een belangrijke rol speler worden. In onze wateren liggen heel wat opportuniteiten voor de bedrijven en diverse kennisinstellingen van onze regio. Tot die conclusie komt het project SeaConomy, dat zowel bedrijven en kennisorganisaties als de overheid samenbracht om gemeenschappelijke aanbevelingen te bundelen. Doel is een ambitieus innovatieproject op te zetten om binnen een Europese context van zeewieren dé grondstof van de toekomst te maken. Hierin lijkt ook een belangrijke educatieve taak voor onze horeca weggelegd, die er meteen een uniek ‘streekproduct’ zou bijkrijgen.
Vlaanderen voortrekker
Het prestigieuze SeaConomy-project bundelde voor het eerst in de geschiedenis de gezamenlijke knowhow van een multidisciplinair consortium van bedrijven, sectororganisaties en overheidsinstanties om het potentieel van het Vlaamse zeewier verder te laten ontluiken. iCleantech Vlaanderen, Sioen Industries, POM West-Vlaanderen, Lambers-Seghers, Colruyt en Pures vertegenwoordigen de verschillende schakels van de zeewierketen van kweek tot consumptie. Vanaf de start van het project in 2016 deed SeaConomy dienst als katalysator voor deze groeiende Vlaamse community rond zeewier.
Het grote potentieel van zeewier
Het project stipt aan dat zeewieren heel wat potentieel hebben, zowel op het vlak van jobcreatie als innovatie en het milieu. In Vlaanderen is bij kandidaat-afnemers een stijgende belangstelling waar te nemen, en volgens SeaConomy is het dan ook zinvol om de Vlaamse zeewiersector verder te stimuleren door lokale zeewiersoorten te kweken en op de markt te brengen.
Op korte termijn, en hierbij wordt 2025 als streefdatum vooropgesteld, kunnen al lokale zeewieren gekweekt worden in het Vlaamse deel van de Noordzee als additief voor voedingsproducten en voerder, maakt SeaConomy zich sterk.
Mooie toekomst?
Zowel op het vlak van de kweek en de verwerking als de uiteindelijke vermarkting lijkt een mooie toekomst voor de zeewieren in Vlaanderen weggelegd.
Zo is de Noordzee uitermate geschikt voor de teelt van diverse soorten met een economisch potentieel zoals Atlantische wakama, suikerwier, blaaswier, zee-eik, zeesla, dulse, nori en Iers mos. Intussen zijn in de Noordzee zes veelbelovende zoekzones vastgelegd die deel uitmaken van het mariene ruimtelijk plan 2020-2026. In een van de zoekzones, Value@Sea, loopt intussen een proefproject .
Een groep van een vijftien Vlaamse bedrijven experimenteert intussen met zeewieren. Deze groep stelde een toenemende interesse vast in het commercieel gebruik van zeewieren bij KMO’s en instellingen uit de voedings- en de agrarische sector.
Het voedsel van de toekomst?
Zeewier zou wel eens een ‘hip’ product kunnen worden, mede door de stijgende belangstelling van vooral jongeren voor gezonde voeding. Roodwieren zijn bijvoorbeeld een belangrijke bron van omega 3-vetzuren, wat ook voor vegetariërs en veganisten interessant kan zijn. Bruinwieren zijn dan weer rijk aan jodium en antioxidanten. Deze wieren zijn bovendien ideale vetverbranders.
Inspiratie van de chefs gevraagd
Zeewier kan ook een plaats krijgen in pasta, noedels, koekjes, sushi, maar evengoed kaas, tapenades,… Onbekend maakt echter onbemind, en de pleitbezorgers van zeewier doen een warme oproep aan de chef om mee te werken aan de verdere doorbraak van zeewieren.
Zoutvervangers en goede jodiumaanvuller
Ook kunnen zeewieren dienst doen als zoutvervanger. De Hoge Gezondheidsraad beveelt aan om de zoutinname te beperken tot minder dan 5 gram per dag, waar die momenteel per Belg gemiddeld 9,5 gram bedraagt. Het grootste deel van het zout krijgen we binnen via bereide producten. Anderzijds is er een chronisch gebrek aan jodium bij 2 miljard mensen, waarvan 20% in Europa woont.
Door zeewier(poeder) te gebruiken als onder meer zoutvervanger in brood maar ook in onze gerechten kan op beide problematieken ingespeeld worden. Koks die zeewier een vooraanstaande rol in hun gerechten geven, kunnen dus niet alleen zorgen voor extra diversiteit qua smaak, textuur, kleur en uitzicht van hun bereidingen, maar ook nog eens de gezondheid een dienst bewijzen en dit op een ecologisch verantwoorde wijze.
Wat de smaak betreft, geeft de grote hoeveelheid aan mononatriumglutamaat in zeewier een typische umamismaak. Dit biedt heel wat potentieel als smaakmaker of smaakversterker bij kruidenmengsels, soepen, sauzen, salades, vis- en rijstrechten en noem maar op.
Welke chefs nemen de handschoen op?
Zeewier in de volksgeneeskunde en de keuken
Al in de oudheid was zeewier bekend, zo verwijst Plinius er naar als ‘zee-eik’ en roemt hij de heilzame eigenschappen van zeewier bij de bestrijding van artritis en reuma.
Intussen heeft men ontdekt dat zeewier nuttig kan zijn bij de strijd tegen overgewicht omdat het de vetopstapeling in het lichaam tegenwerkt. In heel wat producten voor de slanke lijn zit dan ook zeewier.
Zeewier maakt steeds meer opgang in de keuken van menig topchefs. Het bestaat in tal van variëteiten, en we treffen het op vele plaatsen in zee aan. Naargelang de locatie gaan het om andere soorten. In Zeeuws-Vlaanderen groeien variaties als zeekraal, zeekool en lamsoor. Aan de Bretoense kust vinden we vooral isogame (bruine zeewier) en in Zuid-Frankrijk blauwe zeewier.
Ook in het Verre Oosten groeien talloze soorten. Het bekendste eetbare zeewier is nori, het zwarte ‘omhulsel’ dat vaak rond sushi gewikkeld wordt. Agar-agar is een vegetarisch alternatief voor gelatine. Het bestaat uit minstens acht verschillende soorten rode algen. Hiziki is een zeegras dat goed gedijt op de rotsige landtongen en uitlopers van de kust van de Stille Zuidzee.. Kombu groeit in helder diepzee water en groeit uit tot een metershoge plant met grote bladeren. Kombu kan dienst doen als een natuurlijk glutamaat dat de gerechten waaraan het wordt toegevoegd qua smaak gevoelig versterkt.
Zeewier is uiterst rijk aan vitamines en bevat ook heel wat jodium. Ideaal ook voor wie een te hoog cholesterol heeft.
Zeewiersoep
Ingrediënten
.2 uien . 1 wortel . 1 selder. 1 prei . 1 raapje. 100 g wakamé en 50 g miso (verkrijgbaar in de biowinkel) . 1 l l water . bosje peterselie
Bereiding
Hak de groenten fijn en smoor ze een kwartier op een laag vuur in het water. Laat intussen de goed gewassen wakamé en miso weken in lauw water. Mix de groenten grof, het geeft niet dat er nog wat stukjes in zitten. Voeg de wakamé en miso toe en laat nog een tiental minuten doorkoken, kruid naar keuze met peper en zout. Dien warm op met wat gesnipperde peterselie.
Kombu chips met gefrituurde amandelen
Een lekker knapperig bijgerechtje
Ingrediënten
200 g kombu, 200 g amandelen
Bereiding
Was de kombu en droog zorgvuldig in een matig hete oven (80°C).
Snijd het zeewier in vierkantjes en frituur ze op 200° tot ze de tijd krijgen om mooi op te blazen.
Frituur ook de amandelen en laat beide uitlekken op keukenpapier.
Auteur: Stefaan Van Laere
Foto’s: www.seniorennet.be