Op 27 november vond op het secretariaat van Vogelbescherming Vlaanderen te Sint-Niklaas een belangrijk overleg plaats tussen het Agentschap voor Natuur en Bos, Vogelbescherming Vlaanderen en vijf opvangcentra voor vogels en wilde dieren (VOC). Het onderwerp: ziekten bij wilde dieren en hoe ermee om te gaan. Het Agentschap voor Natuur en Bos volgt de verspreiding van een aantal ziekten op via monitoringsprogramma’s en werkt draaiboeken uit om – indien dat nodig zou zijn – accuraat en snel alle maatregelen te kunnen nemen om infecties bij in het wild levende dieren te voorkomen, te reduceren en/of uit te roeien.
Het wildedierenziektebeleid van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) is gebaseerd op drie pijlers: preventie, monitoring (surveillance) en bestrijding. Het ANB voert een aantal actieve monitoringen van ziekten uit bij in het wild levende dieren zoals everzwijn, vos, vogels en amfibieën om de aanwezigheid van ziekten in wildpopulaties vroegtijdig op te sporen en de evolutie in verspreiding en prevalentie op te volgen. Daarnaast voert het ook passieve monitoringen van ziekten uit bij verdachte kadavers van in het wild levende dieren en verdachte ziektegevallen, onder meer bij grofwild, amfibieën en wilde vogels.
Ik vind een kadaver, wat moet ik doen?
Als voorbereidend werk sloot Vogelbescherming Vlaanderen als koepelorganisatie van de Vlaamse opvangcentra voor vogels en wilde dieren in januari 2018 een contract met het ANB om op die manier, in 
een mooi samenwerkingsverband, structureel de monitoring van dierenziektes aan te pakken. Vijf opvangcentra, één per provincie, staan in voor de uitvoering van een passieve bewaking van ziekten bij in het wild levende dieren. Het doel van deze passieve bewaking is het vroegtijdig opsporen van de aanwezigheid van ziekten in wildpopulaties. Bij deze bewaking dienen kadavers van in het wild levende dieren die een verdacht overlijden betreffen (geen jacht- of verkeerslachtoffers) ingezameld te worden voor autopsie, staalname en onderzoek om de doodsoorzaak op te sporen.
Deze passieve bewaking is zeer belangrijk voor bijvoorbeeld de monitoring van Vogelgriep in Vlaanderen, maar ook voor de bewaking van Afrikaanse Varkenspest, gelet op de recente uitbraak ervan in de wilde everzwijnpopulatie in het zuiden van ons land. Vogelbescherming Vlaanderen fungeert als centraal aanspreekpunt, biedt logistieke ondersteuning en verzorgt de nodige communicatie tussen de betrokken doelgroepen (burgers, overheden en VOC’s). Omwille van de dreiging van Afrikaanse Varkenspest vragen het ANB en Vogelbescherming Vlaanderen een verhoogde waakzaamheid van alle natuurgebruikers voor het aantreffen van kadavers van everzwijnen. Als je er ergens een vindt, contacteer dan meteen het provinciale VOC voor verder onderzoek. Raak het kadaver nooit aan!
Foto’s: www.vogelbescherming.be