Maatschappelijke veiligheid vraagt een weloverwogen nationaal en lokaal beleid. Het vergt een optimale interactie en doorgedreven samenwerking tussen de op elkaar aangewezen ‘zeven’: bewoners, handelaars/bedrijven, verenigingen, het openbaar ministerie, media, politie en de burgemeester. Hoe motiveert de burgemeester al die partners om hier actief toe bij te dragen? Hoe stimuleert en realiseert hij een gedragen maatschappelijk veiligheidsbeleid in zijn stad of gemeente? Op die vragen probeerde de veiligheidsconferentie 2019 -een gemeenschappelijk initiatief van de gouverneurs van de provincies Antwerpen en Limburg en het Parket-Generaal ressort Antwerpen-Limburg- een antwoord te bieden. Eén keer om de twee jaar organiseert de gouverneur van de provincie Antwerpen in samenwerking met het Parket-Generaal een veiligheidsconferentie rond een actueel en maatschappelijk relevant thema. Doel is om alle relevante partners rond dat thema samen te brengen, kennis en expertise te bundelen en dezete delen. Deelnemers aan de conferentie worden niet alleen geïnformeerd over maatschappelijke veiligheid en de rol die ze daarin kunnen opnemen maar ook uitgedaagd om het thema aan de hand van goede praktijken en instrumenten door een andere bril te bekijken. Net als in 2012 sloegen de provincies Antwerpen en Limburg ook voor deze editie op de handen in elkaar.
Maatschappelijke veiligheid: een gedeelde opdracht en verantwoordelijkheid
Van burgemeesters verwachten we veel. Ze moeten goed weten wat er leeft bij hun inwoners maar ook de orde en veiligheid in hun gemeente garanderen. Daarvoor beschikken ze over ruime politiebevoegdheden om bv. uitgaansoverlast en criminele motorbendes kordaat aan te pakken. Toch rijst almaar vaker de vraag of burgermeesters hun uitgebreide takenpakket uitsluitend met publieke overheidspartners kunnen (blijven)uitvoeren en/of ze daarvoor ook niet best een beroep doen op private (veiligheids)partners. Bestuurlijke handhaving blijft bovendien een belangrijke beleidsmaatregel. Een performant veiligheidsbeleid mag daarniet toe worden herleid. De actieve inbreng en deelname van alle zeven partners en inzetten op doordachte zelfredzaamheid zijn daarbij minstens even belangrijk. Van die aanpak probeert de veiligheidsconferentie 2019 de deelnemers te overtuigen.
Cathy Berx, gouverneur provincie Antwerpen: “Een performant veiligheidsbeleid zet in op alle schakels van de veiligheidsketen en laat deze nauw op elkaar aansluiten. Incidenten kunnen overigens slechts dan succesvol worden aangepakt, als aanklampend wordt (samen)gewerkt aan een kordate oplossing voor de achterliggende problemen. Inzetten op doordachte zelfredzaamheid en een actieve inbreng van de zeven partners bij het voorkomen en bestrijden van criminaliteit in al haar verschijningsvormen, loont. Nauw samenwerkende partners verhogen immers de veiligheid en de leefbaarheid van hun straat, hun wijk en hun stad of gemeente. Maatschappelijke veiligheid is immers een zaak van iedereen. Dat is onze, dat is mijn onderbouwde overtuiging.”
Herman Reynders, gouverneur provincie Limburg: “De rol van het lokale niveau binnen het veiligheidsbeleid valt amper te onderschatten. De burgemeesters zijn er immers niet alleen de regisseur van, maar dragen ook de uiteindelijke verantwoordelijkheid. Het is dan ook belangrijk dat zij over de nodige middelen beschikken en ook op wetgevend vlak de nodige houvasten aangereikt krijgen om een efficiënt en doeltreffend lokaal veiligheidsbeleid te voeren. Schaalvergroting, samenwerking en inzet op innovatieve technologieën en nieuwe methodieken zijn hierbij absoluut prioritair.“
Patrick Vandenbruwaene, Procureur-Generaal ressort Antwerpen-Limburg: “De samenleving wordt getroffen in haar leefbaarheid. De vraag naar de bestrijding van overlast van de jaren ‘90 door gemeentelijke administratieve sancties maakt meer en meer plaats voor ondermijnende criminaliteit. Die evolutie vereist nieuwe antwoorden vanwege de overheid. Bestuurlijke én gerechtelijke overheden zetten zich- elk vanuit hun eigen bevoegdheid- samen in om een leefbare samenleving te garanderen door in te zetten op nieuwe, wettelijke middelen zoals casusoverleg en de LIVC. Ook op nieuwe samenwerkingsverbanden die toelaten om nog meer informatie te delen, zetten we volop in. Preventie schakelen we dus- waar mogelijk-in om sterk te ontraden, de repressieve aanpak om de legale samenleving te ondersteunen.”
Vijftien themasessies, vier themaclusters
Na een welkomstwoord en inleidend panelgesprek met provinciegouverneurs Cathy Berx, Herman Reynders, procureur-generaal Patrick Vandenbruwaene, burgemeesters Harry Hendrickx en Steven Vandeput, korpschef Philip Pirard en vicevoorzitter van de Beroepsvereniging voor Bewakingsondernemingen (BVBO) Danny Vandormael, nodigde moderator Guy Tegenbos alle deelnemers uit om deel te nemen aan in totaal vijftien verschillende themasessies. Rode draad doorheen die themasessies waren de vier themaclusters: 1) bestuurlijke handhaving, 2) overlast, 3) bevolkingszorg en 4) informatieversterking. Elk van die vier themaclusters doorliep de vijf schakels van de veiligheidsketen. Vooral de themasessies rond bestuurlijke handhaving (met o.a. de aanpak van Outlaw Motor Gangs, het barrièremodel en flexacties), overlast (gedragsbeïnvloeding en wildplassen, overlast in het uitgaanslevenen burenbemiddeling,…) en bevolkingszorg (weerbaarheid van instellingen, bedrijven en burgers, bestuurlijke dilemma’s tijdens een noodsituatie en nazorg na een crisis,…) konden op heel wat belangstelling rekenen. Locatie van deze editie was Corda Campus Hasselt, dat op de terreinen van de vroegere Philips-site verrees. Op deze vooruitstrevende bedrijvencampus hebben verschillende bedrijven en startups een vaste stek waar ze elkaar kunnen inspireren en stimuleren.
Foto’s: Provincie Antwerpen