Duivels en heksen van overal
Wat drijft je ertoe om je eigen been te koken? Waarom zou je met een slakkenmeisje trouwen? En kan je met een nachtelijke minnaar toch maagd blijven?
Antwoorden op deze en andere vragen zijn te vinden in Wreed schoon. Volkssprookjes op reis. Vanaf 9 september strijkt deze tentoonstelling met rauwe, ongecensureerde volkssprookjes uit 40 culturen neer in Villa Verbeelding. In filmpjes vertellen mensen uit verschillende culturen hun favoriete sprookje. Bezoekers maken kennis met Cinderella’s uit alle continenten, duivels en heksen, slimme dappere meisjes en vrouwen, liefde en lust. Met verhaalfragmenten en illustraties uit het boek van Marita de Sterck en Jonas Thys.
In haar boek Wreed schoon. Volkssprookjes op reis bundelde Marita de Sterck 75 volkssprookjes uit Afghanistan, Algerije, Armenië, België, Benin, Brazilië, Burundi, China, Congo, Duitsland, de Filipijnen, Frankrijk, Griekenland, India, Indonesië, Irak, Israël, Italië, Kameroen, Koerdistan, Kosovo, Marokko, Mexico, Nederland, Nigeria, Oekraïne, Palestina, Polen, Portugal, Roemenië, Rusland, Rwanda, Senegal, Soedan, Spanje, Suriname, Syrië, Togo, Turkije, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten van Amerika.
Sterke vrouwen in een gruwelwereld
In deze sprookjes geen onrealistische prinsessen die braaf wachten tot de prins hen wakker kust. De verhalen tonen vaak sterke vrouwen die zoeken naar oplossingen om een bikkelharde situatie leefbaar te maken. Zo is er het Syrische sprookje over een jonge moeder die een gruwelijke heerser te slim af is.
‘Lang geleden heerste er in de buurt van Aleppo eens een vorst die erg wreed was. Niet één onderdaan was het toegestaan om vuur te maken. Wie dat verbod overtrad, werd dwars doormidden gesneden. Zijn onderdanen rilden van de kou en waren vaak ziek, omdat ze hun eten niet konden koken.’ uit: De slimme jonge moeder (Syrië)
Niet alleen duivels zaaien onheil, het is ook oppassen voor bloeddorstige familieleden: ze deinzen er niet voor terug om hun verwanten de dood in te jagen. Maar de waarheid komt wel aan het licht, vaak door sprekende dieren, of hier door een sprekende trommel gemaakt van meisjesvel…
‘Sla toch zachtjes en voorzichtig op deze trom, vader!
Mijn honger naar granaatappels is me fataal geworden.
Maar de echte schuldige aan mijn dood, dat is mijn zus.’
uit: Sla toch zachtjes en voorzichtig op deze trom! (Marokko)
Behalve voor gruwel en geweld is er in deze verhalen een centrale rol weggelegd voor de kracht van liefde en lust. Zo kan zelfs een minnaar die misschien alleen in dromen bestaat al zorgen voor een aantrekkelijke gloed.
‘Je straalt!’ riepen haar vriendinnen de volgende dag. ‘Wat is je geheim? Wat doe je toch om er zo prachtig uit te zien?’ De mooie jonge vrouw zweeg. Ze wist dat haar nachtelijke minnaar zou verdwijnen als ze over hem zou praten. uit: De man van haar dromen (Burundi)
Sprookjes verbinden
Hoe uiteenlopend al die verschillende culturen op het eerste gezicht lijken, deze sprookjes tonen dat dezelfde thema’s overal terugkomen. Het zijn verhalen die mensen de moeite waard vinden om aan elkaar te blijven vertellen, van generatie op generatie. Omdat ze wijsheden bevatten over universele gevoelens als angst, jaloezie, liefde en verlangen. Omdat ze taboes zoals vrouwenbesnijdenis, incest en kannibalisme bespreekbaar maken. Het hervertellen van deze inspirerende verhalen doet de rijkdom van de cultuur – en de herinnering aan eerdere vertellers – in een mooie vorm voortleven.
De titel van het boek en de tentoonstelling verwoordt het treffend: deze verhalen zijn behalve wreed ook bijzonder schoon. Ze laten de toehoorder niet onberoerd, van welke cultuur die ook afkomstig is. Dat is hun grote kracht: deze sprookjes verbinden groepen van mensen. Ze bieden een houvast in uitzichtloze situaties. En dat maakt deze volksverhalen tot op de dag van vandaag brandend actueel.
‘De wereld verandert razendsnel en blijft altijd dezelfde. De verhalen in deze bundel vatten deze paradox wondermooi samen. Ze raken elkaar aan, als mensen. Wat diepmenselijk en tijdloos is, bracht Marita de Sterck samen in dit boek.’ Michael De Cock over het boek Wreed schoon. Volkssprookjes op reis, Marita de Sterck & Jonas Thys. Uitgeverij Polis, 2017
Openingsfeest zondag 9 september (14-17u) – gratis
Deze volkssprookjes écht doorgronden kan tijdens het openingsfeest.
15u: rondleiding door auteur Marita de Sterck en illustrator Jonas Thys (30 minuten, inschrijven).
15u30: idem
16u: mensen met roots in Italië, Iran en India vertellen hun favoriete sprookje in hun moedertaal (i.s.m. CBE Open School Limburg-Zuid).
15-17u doorlopend workshop: met een druktechniek maken bezoekers zelf een straffe illustratie bij een sprookje.
(Groeps)bezoeken en workshops
Iedereen vanaf 12 jaar is welkom in deze tentoonstelling: individuele bezoekers, gezinnen en groepen. Er is een educatief programma voorzien voor verschillende leeftijden, ook voor NT1-, NT2- en OKAN-groepen. Bezoekers met gids krijgen een rondleiding die de zintuigen prikkelt. Daarna volgen ze een creatieve workshop.
Deze tentoonstelling is een productie van de Stad Antwerpen (Antwerpen Boekenstad en Bibliotheek Permeke) en is voor het eerst te zien in Limburg.
Praktische info
Toegang: € 4 – gids: € 35
-18 jaar en scholen: € 2 + € 1 workshop
andere groepen (+10 pers.): € 3
diverse kortingen: € 1
Open van woensdag t/m zaterdag en de 1ste zondag van de maand van 14 tot 17u en op afspraak. Gesloten op feestdagen.
9 september 2018 – 6 januari 2019
Openingsfeest op zondag 9 september 2018 (14-17u)
Villa Verbeelding – Bampslaan 35 – B-3500 Hasselt
+32 11 22 26 24 – info@villaverbeelding.be
www.villaverbeelding.be
Afbeeldingen: Villa Verbeelding / Jonas Thys