Meer dan 100 jaar nadat ze gebouwd werd, krijgt de Royerssluis binnenkort een broodnodige metamorfose. Vanaf 2024 kunnen alle binnenvaartschepen opnieuw via de kortste weg naar hun bestemming. Daardoor slinken de files met duizenden vrachtwagens. Daarnaast zal de nieuwe Royerssluis dichter bij de mensen staan. Er komt een uitzichtplatform, veilige en vlotte verkeersvoorzieningen en ze zal een mooi geheel vormen met haar omgeving. In de krappe omgeving die het daar is, was het voor projectingenieur Sofie Nullens(foto) een uitdaging om dat ingeplant te krijgen. “Het doel van de renovatie is om de sluis groot genoeg te maken voor de huidige eisen van de binnenvaartsector. Nu is ze slechts 22 meter breed, wat wil zeggen dat vierbaksduwvaart (één boot die vier platformen met extra vracht voortduwt) er momenteel niet door kan. Door de sluis te verbreden naar 36 meter en te verlengen naar 235 meter wordt vierbaksduwvaart tussen de Schelde en het Albertkanaal mogelijk. Dat geeft expediteurs de kans om veel meer containers via het water op hun bestemming te krijgen. Wegens de enorm krappe omgeving daar was het een uitdaging om extra ruimte te vinden en daar een werf in te plannen. De droogdokken liggen vlakbij en die zijn erfgoed, daar mochten we geen meters van innemen. Naar het noorden toe respecteren we de hoge zeevaartschool. Desondanks de weinige ruimte, zal het resultaat de omgeving veel opener en de kades veel breder maken. Dat maakt het makkelijker en veiliger om in te werken.”
Geleden onder WOII
“We zeggen renovatie, maar eigenlijk komt er gewoon een nieuwe sluis. Alles wat er nu staat wordt volledig afgebroken. De sluis is al meer dan 100 jaar oud en heeft ten tijde van WOII geleden onder explosies in haar buurt. De wanden moeten volledig vernieuwd worden om de stabiliteit te garanderen. Uit simulaties van het Waterbouwkundig labo bleek dat de Scheldebocht daar heel krap is. Daarom maken we de sluis veel breder dan een normale sluis voor vierbaksduwaart, zodat de schepen meer ruimte hebben om te manoeuvreren. Op basis van berekeningen van een studiebureau en alle gangbare regelgeving bereiden wij als ingenieurs de 
bouw van de sluis technisch voor. In dit geval zijn er veel betrokken partijen met wie ik het project moet afstemmen: de stad, de haven, de naburige projecten van de hoge zeevaartschool, het Droogdokkenpark en ook de Oosterweelverbinding zal gekoppeld zijn aan ons project. Dat is niet altijd even gemakkelijk (lacht).”
“In afwachting van de afwerking van het Droogdokkenpark zijn wij alvast de sleuven aan het graven, zodat de maatschappijen hun elektriciteits-, water- en andere leidingen al kunnen verleggen. Ondertussen zijn we het bestek aan het afwerken, dat dit jaar volledig klaar zal zijn. Het is de bedoeling dat wij dat samen met BAM, het bouwconcern dat de Oosterweelverbinding verzorgt, gaan aanbesteden. Aan het Amerikadok delen we namelijk een structuur met de kanaaltunnels van de Oosterweelverbinding. Die constructie kunnen wij pas maken wanneer Oosterweel in uitvoering gaat. Onze timing hangt dus sterk van hen af.”
Sluismeesterhuis in ere hersteld
“Na de werken zullen de sluis en haar omgeving er helemaal anders uitzien. Het historische sluismeesterhuis – het kasteeltje zoals men dat noemt – willen we helemaal in ere herstellen. Vanuit dat gebouw zal de sluis opnieuw bestuurd worden, net zoals dat vroeger ging. Dat vergt serieuze inspanningen, want eigenlijk staat het in de weg. Om de sluis te renoveren, wordt er een gigantische bouwput gecreëerd. Het huis zal op een eiland in de bouwput ‘zweven’ als het ware. We nemen de gelegenheid te baat om het verkeer veiliger en vlotter te maken dan het nu is. De nieuwe basculebruggen (ophaalbrug die verticaal open zwaait langs één zijde) zullen extreem breed zijn met een fietspad van drie meter. De rijstroken zijn ingesteld op de bochtstralen van de vrachtwagens. De bruggen en de deuren werken los van elkaar. Dat wil zeggen dat als de bruggen defect zijn, er nog altijd verkeer via de sluisdeuren over het water kan, ze zijn namelijk voorzien voor fiets- en wagenverkeer. Vlak voor de sluis komt een uitzichtplatform waar je met de fiets op kan. Vandaaruit heb je een mooi zicht op het erfgoed op en rond de droogdokken, de sluis zelf, de Schelde en de hoge zeevaartschool. Op dat vlak zal de Royerssluis de sluis zijn die het dichtst bij de mensen staat. De bruggen zijn toegankelijk, de groenbeleving van het Droogdokkenpark wordt erin doorgetrokken, er is een uitkijkplatform en zo kan je rondom de sluis de activiteiten heel duidelijk bekijken.”
Vrolijk beton en elegante bruggen
“Omdat het zo dicht bij Antwerpen is, moesten we zorgen dat het ontwerp in het landschap past. Het was bijvoorbeeld niet om het even welke materialen we gebruikten of welke vorm de bruggen zouden hebben. De bruggen zijn slank, mooi en elegant ontworpen. Beton en staal kan je tegenwoordig opvrolijken met een specifieke kleur. In de hele omgeving zal een soort huisstijl doorlopen, zodat het Droogdokkenpark en de Royerssluis één mooi geheel vormen. Bepaalde elementen van het oude complex keren wel terug. Heel de omgeving is gekend om haar kasseien, die er de laatste jaren niet meer zo effen bij liggen (lacht). In het nieuwe ontwerp werken we om die reden met gezaagde kasseien, die zijn comfortabeler om over te rijden. Enkele oude brugwachtershuisjes van vroeger recupereren we ook. Zo zullen er zeker herkenningspunten zijn die verwijzen naar de rijke geschiedenis van de sluis.”
Snellere doorgang
“Voor de schepen zal de passage veel sneller gaan. Bij oudere sluizen lekt er veel water door de gesloten sluisdeuren. Daardoor gaat het versassen –het veranderen van het waterpeil in de sluis – trager. De nieuwe roldeuren sluiten beter en wij gaan de omloopriolen zodanig bouwen dat er een versassingstijd zal zijn van maximaal 20 minuten. Wanneer de werken starten, gaat de sluis een 36-tal maanden buiten dienst. Alle wegverkeer van de ene sluisoever naar de andere is permanent gegarandeerd. Volgens de planning zal alles klaar zijn in 2024 en wij zitten alleszins op schema. Eenvoudig is het niet geweest. Het project is al een paar keer veranderd. Omdat we met een heel hoog budget werken, moet elke beslissing politiek gesteund worden. De verkiezingen zullen bijgevolg een rol spelen.”
Foto’s: Copyright © 2018 Ontwikkeling Havengebied Antwerpen, All rights reserved.