In het laatste weekend van augustus wordt jaarlijks de Europese Nacht van de Vleermuis georganiseerd. Meer dan 30 landen doen hier aan mee. Door heel België worden er activiteiten georganiseerd voor jong en oud. Benieuwd wat er in uw omgeving te doen is?
Wist je dat er in België 23 soorten vleermuizen leven? Kom ze eind augustus ontdekken tijdens de Nacht van de Vleermuis! Op meer dan 40 locaties kan je terecht voor een duistere speurtocht met batdetector, vleermuis- vriendelijke kinderactiviteiten of bloederige cocktails in het batcafé.
Sommige vleermuizen wonen in huizen, grotten of verlaten forten, andere in holle boomstammen. Zo heeft elke soort zijn favoriete stekje. Laat je met je gezin of vrienden gidsen door hun habitat en ontdek het belang van de ongevaarlijke, maar bedreigde diersoort.
De vleermuis is een vliegend nachtdier waar heel wat mensen ten onrechte schrik van hebben. Ze vliegen immers niet in je haar, veranderen niet in een vampier en zijn niet agressief. In Vlaanderen komen zo’n 17 verschillende soorten vleermuizen voor. In heel België tellen we 21 soorten, waarvan er 13 met uitsterven bedreigd zijn.
Een aantal soorten die je in onze regio kan ontmoeten zijn: de baardvleermuis, de franjestaart, de gewone dwergvleermuis, de ingekorven vleermuis, de laatvlieger, de rosse vleermuis …
Hoewel er wereldwijd meer dan 1000 soorten vleermuizen bestaan, komen er in Vlaanderen slechts 17 voor. In de winter houden ze een winterslaap op een verborgen plekje. In de zomer zijn onze vleermuizen actiever en kan je ze gemakkelijker opmerken. Sommige soorten wonen enkel in gebouwen, andere enkel in holle bomen en nog andere in beide. Vleermuizen en hun verblijfplaatsen zijn wettelijk beschermd, maar dat alleen is onvoldoende om van alle soorten levensvatbare populaties te behouden. Speciale acties, zoals het inrichten van zolders, kunnen de aantallen weer opkrikken. Ook jij kan hierbij helpen!
Insectenverslinders
Het gewicht van een vleermuis varieert van 5 tot 25 gram. Per nacht eet een vleermuis ongeveer een kwart tot de helft van zijn gewicht aan muggen, motten en spinnen. Een vleermuis van 20 gram eet al gauw tot 3,6 kg insecten per jaar! Dat maakt onze natuurlijke insectenbestrijders heel belangrijk. Het is dan ook bij wet verboden om ze te vangen, te doden of hun verblijfplaats te vernietigen.
Vleermuizen zijn onschadelijk en kolonies in huizen veroorzaken over het algemeen weinig overlast.
Leuke weetjes over vleermuizen
De vleermuizen gebruiken alleen bestaande toegangen tot hun schuilplaats. Een opening van 2,5 op 1 cm is vaak al voldoende.
Vleermuizen knagen niet, en brengen ook geen nestmateriaal binnen.
Vleermuizen in huizen brengen geen ziektes over. Vleermuizen die overdag aan een muur hangen of op de grond liggen, mag je echter niet met blote handen vastnemen. Contacteer hiervoor een vleermuisdeskundige. Gegevens hierover vind je op www.bataction.be.
Vleermuizenkeutels zijn erg droog en prima meststof (guano) voor je tuin. Help onze vleermuizen beschermen: door ze onderdak te bieden en door je gegevens door te sturen naar de Vleermuizenwerkgroep via www.waarnemingen.be of www.bataction.be.
Niet storen! Winterslaap!
Onze vleermuizen leven van klein dierlijk voedsel zoals muggen, motten en spinnen. Wanneer de winter nadert, slinkt die voedselbron. Op dat moment leggen vleermuizen nog snel een vetreserve aan en gaan ze naar een winterschuilplaats waar ze van oktober tot april onderduiken. Elke soort geeft de voorkeur aan een andere soort schuilplaats; de dwergvleermuis verblijft in huizen, terwijl de rosse vleermuis enkel in boomholten slaapt. De meeste soorten, zoals de ingekorven vleermuis, overwinteren in grotachtige plaatsen. Het is vooral voor dit soort schuilplaatsen dat we vleermuizen kunnen helpen. Tijdens hun winterslaap worden vitale lichaamsfuncties, zoals ademhaling, tot een minimum herleid. Die komen weer op gang als de dieren gewekt worden, wat een -vaak dodelijke- aanslag is op de vetreserves van het dier. Daarom mogen slapende dieren niet gestoord worden.
Donkere zolders als uitvalsbasis
Donkere zolders schrikken duiven af en zijn ideaal voor vleermuizen! Zolders zijn vaak ruim, rustig en ongebruikt. In gewone huizen kom je wel eens een vleermuis tegen en op zolders van kerken, abdijen en kastelen vind je kwetsbare soorten zoals grootoren of laatvliegers. Wil je vleermuizen aantrekken? Voorzie dan een speciale invliegopening, zo kunnen vleermuizen gemakkelijk binnen en blijven duiven buiten.
Wanneer je werken aan je dak plant, houd dan rekening met de vleermuis. Van december tot februari verblijven ze in hun winterschuilplaats en is de kans klein dat je hen stoort. Maak verder gebruik van vleermuisvriendelijke houtbeschermingsproducten en overweeg bij het vervangen van je dak om de werken gefaseerd uit te voeren zodat de vleermuizen wennen aan hun vernieuwde verblijf. Wil je je spouwmuur isoleren?
De meest bekende huisbewoners zijn de dwergvleermuis, de laatvlieger en de gewone grootoor. Ze leiden een verborgen en nachtelijk bestaan en kunnen vaak jaren in je huis wonen zonder dat je het weet. Hun favoriete plaatsjes zijn spouwmuren en rolluikkasten, spleten onder dakpannen of achter gevelbekleding. Maar ook achter overhangende loodslabben van een dak en het dakgebinte, achter een dakschild en vensterluiken of onder vensterbanken of leien.
Europese Nacht van de Vleermuis
Elk jaar organiseert Natuurpunt tegen het einde van de zomervakantie (eind augustus) een spectaculaire Nacht van de Vleermuis. Samen met een ervaren gids trek je ‘s avonds -gewapend met een bat detector- het bos in en ga je op zoek naar vleermuizen. Het is een spannende activiteit voor het hele gezin. Lees meer over de Europese Nacht van de Vleermuis op www.natuurpunt.be/nachtvandevleermuis.
Foto’s: www.vivara.be