Onvoorstelbaar: in de haven van Lelystad, naast Fashion Outlet Bataviastad, ligt de nog maar 25 jaar oude replica van het VOC-schip Batavia te verpieteren. Eén van de beste ooit ter wereld gemaakte kopieën van een historisch schip, waarmee miljoenen euro’s en manuren gemoeid waren, moet voor onderhoud dringend de helling op of het dok in. Schimmels en vocht tasten het hele vaartuig aan en nu al zodanig, dat er wéér heel veel geld nodig zal zijn om het te restaureren. Lekkende naden, verrotte spanten, planken, door algen aangetast touwwerk, het houdt niet op.
De provincie Flevoland maakte vorig jaar €175.000,- vrij voor het lenigen van de eerste nood. Maar er zijn miljoenen nodig om de houten boot weer in topstaat te krijgen. Die expeditie is minstens zo uitdagend als de eerste reis van de échte Batavia in 1629, zag redacteur Albert Hendriks van Fries Nieuws gisteren, zondag 8 maart 2020, op de werf aan het Markermeer, pal naast Fashion Outlet Center Bataviastad.
De Batavia van toen
De in 1627 en 1628 op de Amsterdamse Peperwerf gebouwde Batavia vertrok 29 oktober 1628 als schip van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) van de Rede van Texel (ankerplaats aan de zuidoosthoek van het Waddeneiland Texel) naar Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. De route liep via Kaap de Goede Hoop (Zuid-Afrika), waar het schip 14 april 1629 voor een vierdaagse stop aanmeerde voor inname van vers water en voedsel.
Voor handelsdoeleinden had de Batavia veel goud en zilver aan boord en als ballast zandstenen voor de poort van het in aanbouw zijnde kasteel van Batavia, het huidige Jakarta. De vestingstad Batavia was van 1619 tot 1799 het hoofdkwartier van de VOC in Azië en de hoofdstad van Nederlands-Indië. De kolonie Indonesië werd in 1949 onafhankelijk en Jakarta de hoofdstad, die van 1619 tot 1942 door de Nederlanders Batavia werd genoemd.
Bevelvoerder van het zogenoemde VOC-retourschip Batavia was de opperkoopman François Pelsaert. Adriaen Jacobszoon was de schipper en onderkoopman Jeronimus Corneliszoon de onderschipper.
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
In de vroege ochtend van 4 Juni 1629 strandde het schip met 322 opvarenden, waaronder 70 soldaten, op volle snelheid op het koraalrif van Beacon Island aan de West-Australische kust.
Dit eiland maakt deel uit van de Wallabi-groep aan de noordzijde van Houtman Abrolhos, een keten van 122 eilanden en koraalriffen in de Indische Oceaan.
De Batavia van nu
Op 4 oktober 1985 werd op de Bataviawerf in Lelystad begonnen aan een bijna 100% authentieke kopie van de Batavia onder leiding van de nu 80-jarige in Lelystad woonachtige scheepsbouwmeester Willem Vos. Hij gebruikte, net als vroeger, veel Deens eiken. Voor de bouw, die tien jaar vergde, werden honderden werkloze jongeren ingezet die op deze wijze een vak leerden. 7 April 1995, werd het schip door koningin Beatrix gedoopt. Het schip is een onderdeel van museum Batavialand naast de in 2001 gerealiseerde Fashion Outlet Bataviastad in Lelystad. Op de aangrenzende werf, waar de Batavia van stapel liep, ligt De Zeven Provinciën in aanbouw. Vanwege grote financiële problemen en brand op de werf op 13 oktober 2008 ligt de bouw daarvan sinds 2014 helemaal stil. Ook de Batavia heeft daarvan anno 2020 ernstig te lijden. Willem Vos trok zich in 2014 terug als bouwmeester van de werf. In 2000 bezocht de replica de Olympische Spelen in Sydney, een expeditie die, hoe succesvol ook, de voornaamste oorzaak werd van de slechte financiële situatie nu.
Meer info:
www.batavialand.nl
www.museum.wa.gov.au/museums/shipwrecks
museum.wa.gov.au/museums/museum-of-geraldton
www.youtube.com/batavia (Batavia by drone)
Foto’s: www.friesnieuws.nl