Met Soleil Politique organiseert het M HKA de eerste overzichtstentoonstelling van de Belgische sleutelkunstenaar Marcel Broodthaers in zijn eigen land sinds een decennium. De voorbije jaren was het werk van Broodthaers te zien in een rondreizende tentoonstelling in topmusea, georganiseerd door het MoMA en Museo Reina Sofía. Het M HKA kiest er echter bewust voor om een eigen project te maken, zoals het dat eerder deed voor Joseph Beuys en James Lee Byars. Soleil Politique focust op Broodthaers vanuit een Antwerps vertrekpunt, met de sterk verankerde Wide White Space Gallery als medestimulans voor Broodthaers’ snelle internationale succes. De tentoonstelling wil een omvattend beeld geven van de breedte aan thematieken, media- en presentatiestrategieën van Broodthaers. Zo zal voor de eerste keer ooit zijn majestueuze Décor: A conquest by Marcel Broodthaers (1975) – een van zijn laatste installaties – in ons land te zien zijn, een meer dan genereuze bruikleen van de V–A–C Foundation uit Moskou. Tegelijkertijd tonen we zelden of nooit tentoongestelde werken en materiaal dat werd gevonden tijdens het voorbereidend onderzoek.
Soleil Politique benadert Broodthaers’ oeuvre vanuit het idee dat kunst altijd politiek is, en dat politiek een constant onderhandelen is zonder slotsom. Dit statement voor complexiteit begint wanneer Broodthaers rond 1967 het woord opnieuw laat interfereren met zijn visueel werk, en woorden of tekst presenteert in verschillende contexten. De eerste tentoonstelling waarin woorden, objecten en verschillende vormen van druk een ensemble vormen, was Le Corbeau et le Renard (1968). Ze werd gepresenteerd in de Wide White Space Gallery, waar hij van 1966 tot 1974 cruciale tentoonstellingen realiseerde. De galerie presenteerde haar kunstenaars ook op de Kunstmarkt in Keulen, waardoor Marcel Broodthaers snel werd opgepikt in die regio. In de Antwerpse ruimte A 37 90 89 installeerde Broodthaers de Section XVIIe Siècle van zijn Musée d’art Moderne, Département des Aigles (1969).
De tentoonstelling gaat vergezeld van een gelijknamige catalogus die enkele minder bekende bronnen opdiept om naast de mijlpalen uit Broodthaers’ oeuvre zijn tentoonstellingen in Antwerpen te contextualiseren. Er worden vijf nieuwe teksten in opgenomen: Anny De Decker over de tentoonstellingen van Marcel Broodthaers in de Wide White Space Gallery, Marie-Pascal Gildemyn over referenties, Hannah Brückmuller over La Banque en de vroege performances van Broodthaers, Lotte Beckwé over ‘mon collectionneur’ Isi Fiszman en Joris d’Hooge over Musée d’art Moderne, Département des Aigles, ingeleid door Maria Gilissen-Broodthaers en Bart De Baere.
Soleil Politique kadert in een reeks monografische tentoonstellingen van het M HKA rond sleutelfiguren van de naoorlogse avant-garde die actief waren in Antwerpen. In 2017 bracht Groeten van de Euraziaat de activiteiten van Joseph Beuys in Antwerpen in kaart, en in 2018 werd met The Perfect Kiss het persoonlijk contact van James Lee Byars met de Brussels/Antwerpse kunstscène onderzocht in het geheel van zijn oeuvre.
MARCEL BROODTHAERS
Soleil Politique
04.10.2019–19.01.2020
M HKA
Foto: Marcel Broodthaers tijdens de opname van de film ‘Un voyage à Waterloo’, Brussel juli 1969. Foto © Maria Gilissen / Club Paradis.