De jongerenploeg van MAS in Jonge Handen heeft jouw hulp nodig. Dit najaar openen zij hun eerste expo ‘Instinct’ waarin ze een frisse blik werpen op de dieren-collectie van het MAS. Eén van de objecten die daar niet mag ontbreken is het 400 jaar oude kamerscherm van Japans kunstenaar Unkoku Toyo. Maar alleen na een grondige restauratie kan het unieke stuk aan het publiek getoond worden. Ook jij kan je steentje bijdragen om het object weer tot leven te brengen. Al jaar en dag versterkt de enthousiaste jongerenploeg van MAS in Jonge Handen de werking van het museum. Na het succes van onder meer het gemaskerde bal ‘MAS[ked]’ zullen de jongeren zich nu bewijzen als curator van een nieuwe expo ‘Instinct’. Deze expo gaat dit najaar van start. Met deze eigenzinnige take-over geven zij een nieuwe betekenis aan wat een museum volgens hen moet zijn. ‘Instinct’ is een expo die je kennis laat maken met de dierlijke kant van de museumcollectie aan de hand van creatieve materialen en een wild programma.
Voor deze dierlijke expo heeft het team van MAS in Jonge Handen zijn oog laten vallen op een Japans kamerscherm waarop een draak wordt afgebeeld. Het kamerscherm is erg beschadigd. Het object verkeert in slechte staat en kon daarom op de voorbije expo ‘Body Art’ niet worden getoond. Om het te kunnen presenteren in ‘Instinct’ moet het gerestaureerd worden. Daarom heeft MAS in Jonge Handen jouw hulp nodig. Het Japans kamerscherm is een must-see in deze eigenzinnige expo over dierlijke instincten. Met jouw donaties krijgen de jongeren de kans om het kamerscherm weer tot leven te brengen en van ‘Instinct’ een succesproject te maken.
Het kamerscherm moet grondig gerestaureerd worden. Hiervoor is 17.000 euro nodig. Het kamerscherm is ingedeeld in 600 deeltjes van 20 euro en 500 deeltjes van 10 euro die je kan ‘adopteren’. Dat kan door een bedrag te doneren. Zo kan uiteindelijk het hele kamerscherm onder handen worden genomen. Elke donatie wordt uiteraard erg gewaardeerd en daar hoort een bedankje bij.
Elke donateur wordt vermeld op de website.
Wanneer je minstens 50 euro doneert, ontvang je daarbij een persoonlijk certificaat met dankwoord van de directeur.
Doneer je 100 euro, dan geniet je een rondleiding voor twee personen door de curatoren.
De meest gulle donateurs die 500 euro willen bijdragen, wordt een ontvangst door de directeur met een drankje en een gratis rondleiding aangeboden.
Het tweedelige kamerscherm van de Japanse kunstenaar Unkoku Toyo (1612-1668) is sinds 2005 onderdeel van de etnografische collectie van het MAS. Het object dateert uit de vroege Tokugawaperiode (1612-1867). Op het kamerscherm wordt een krachtige, uit de golven opspringende draak voorgesteld.
De symboliek van de draak
In Japan werd de draak altijd voorgesteld met drie klauwen. Het schilderij op dit kamerscherm is van hoge kwaliteit en straalt een intense energie uit. De draak heeft een grote expressieve kracht en krijgt een dramatisch karakter door de donkere schaduwvorming rondom. De grote klauwen en de voorstelling van de voorpoot drukken een intens gevoel uit. De draak wordt in het Verre Oosten echter niet als afschrikwekkend gezien. Het dier is verbonden met de vruchtbaarheidssymboliek. De draak bracht regen en is daarom het symbool van voorspoed en geluk. De uitdrukking van het dier op dit werk heeft iets weg van een oud en vriendelijk man. Draken in deze stijl worden vaak ‘lachende draken’ genoemd. De draak is een dier dat ontsproten is aan de verbeelding van de mens. Unkoku Toyo kon in dit werk zijn fantasie dan ook de vrije loop laten. De compositie van het kamerscherm is diagonaal opgebouwd met het zwaartepunt links bovenaan. Het opspattende water vormt een antwoord op de draak en is het lichtpunt van het schilderij.
De draak is een samengesteld dier. Japanse en Chinese encyclopedieën beschrijven het als een dier met de kop van een kameel, de horens van een hert, de ogen van een haas, de oren van een koe, de nek van een slang, de buik van een pad, de schubben van een karper en de klauwen van een havik. De draak, samen met de tijger, had een diepgaande betekenis in de Chinese natuursymboliek. Zenvolgelingen beschouwden ze als een beeld voor de natuurkrachten die het universum beheersen. De draak werd afgebeeld op kamerschermen en deuren van de Zenkloosters en werd gezien als voorstelling van de mysteries die Zenboeddhisten moesten doorgronden. Het onderwerp verspreidde zich echter ook ver buiten de Zengemeenschap. Zo was de draak in de militaire gemeenschap een symbool van kracht en vitaliteit.
Wie was Unkoku Toyo
Unkoku Toyo was de kleinzoon van kunstenaar Unkoku Togan. Hij leefde als hoofd van de familie in de voormalige Japanse provincie Bizen en was tijdens zijn leven een beroemd schilder. Unkoku Toyo was een eclectisch kunstenaar en kreeg tot tweemaal toe een belangrijke onderscheiding voor zijn werk. Hij ontving de Hokkyo of Brug van de Wet, de laagste eervolle geestelijke graad, en de Hogen of Oog van de Wet, de tweede eervolle geestelijke graad. Deze onderscheidingen werden aanvankelijk uitsluitend aan geestelijken gegeven. Later kwamen daar ook boeddhistische beeldhouwers en schilders bij. Zijn stijl ligt in de lijn van Sesshu, maar ook Kano- en Tosa-invloeden zijn terug te vinden.
De restauratie
Het kamerscherm moet een restauratie ondergaan zodat het gepresenteerd kan worden in Instinct. Het papier van het object is in slechte staat. Het is intern verzuurd waardoor het broos is en op verschillende plaatsen los komt. Er ontstonden breuken, scheuren en lacunes. Onderaan het kamerscherm is er een groot aureool door het contact met water.
De restauratie is nodig om verlies van fragmenten tegen te gaan en alles loskomende delen weer te herstellen. Het kamerscherm zal een droogreiniging ondergaan om te voorkomen dat er oppervlaktevuil in het papier dringt. Vervolgens worden de scheuren en fragmenten geconsolideerd. De lacunes worden allemaal geretoucheerd. Ten slotte zal de aureool plaatselijk worden weggezogen of weggepompt. Na de restauratie zal het topstuk uit de collectie weer beschikbaar zijn voor toekomstige projecten.
Foto & video: MAS