Bijna 150.000 contacten van leprapatiënten nemen deel aan een klinische studie die preventieve behandelmethoden evalueert.
Hoewel lepra vaak als ziekte uit het verleden wordt beschouwd, richt deze bacteriële infectie in veel landen nog steeds grote ravage aan. Het Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen (ITG) neemt het voortouw in een nieuwe klinische studie, gefinancierd door het European & Developing Countries Clinical Trials Partnership (EDCTP), om samen met zijn partners verschillende preventieve behandelingsmethoden uit te testen. Bedoeling is de ziekte in twee van de meest getroffen landen, de Comoren en Madagaskar, een halt toe te roepen.
“Ondanks stevige inspanningen om de ziekte onder controle te brengen, blijven de Comoren en Madagaskar worstelen met veel lepragevallen. We willen achterhalen welke preventieve behandelmethode het meest effectief is om deze slopende ziekte te stoppen,” zegt Prof. Bouke de Jong van het ITG, die de studie leidt. De Comoren rapporteren een van de hoogste prevalentiecijfers wereldwijd, met 3,3 geregistreerde gevallen per 10.000 inwoners. Voor Madagaskar is dit cijfer 0,84. De onderzoeksresultaten zullen evenwel ook de 150 landen waar lepra heerst ten goede komen.
In het PEOPLE-project (Post ExpOsure Profylaxis voor LEprosy in de Comoren en Madagaskar) zullen dorpen op de Comoren en in Madagaskar willekeurig aan een van vier studieluiken toegewezen worden. Deze dorpen worden vervolgens jaarlijks, gedurende vier opeenvolgende jaren, geëvalueerd. Afhankelijk van het luik waaraan een dorp is toegewezen, krijgen de contactpersonen van een leprapatiënt wel of geen Post-Exposure Profylaxis (PEP) aangeboden met het antibioticum rifampicine.
De WHO adviseerde recent het aanbieden van preventieve behandeling voor contacten van leprapatiënten. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op de COLEP-studie, waarbij ongeveer 20.000 contacten in Bangladesh één dosis rifampicine of een placebo kregen. De studie toonde duidelijk aan dat de preventieve antibioticumbehandeling het aantal nieuwe lepragevallen verminderde, maar gaf nog weinig inzicht in welke contacten, in het eigen huishouden of andere sociale contacten, baat hebben bij de profylaxe.
Het PEOPLE-onderzoek evalueert 144.000 contacten in vier verschillende groepen. In luik 1 wordt geen preventieve behandeling toegediend. In luik 2 krijgen enkel de gezinsleden van de leprapatiënt een preventieve behandeling met een dubbele standaarddosis rifampicine, na geïnformeerde toestemming van de deelnemers. In luik 3 krijgt elke persoon die in een straal van 100 meter rond een gediagnostiseerde leprapatiënt woont een behandeling aangeboden. In luik 4 geldt dit voor elke persoon in dezelfde straal die bij een vingerprik positief test op antilichamen tegen M. leprae, de bacterie die lepra veroorzaakt.
De PEOPLE-studie wordt geleid door het ITG, dat een lange ervaring heeft met mycobacteriële ziekten, zoals tuberculose, Buruli-ulcus en lepra. Het internationaal consortium omvat de Damiaanactie (België, Comoren), het Centre d’Infectiologie Charles Mérieux (Madagaskar), de Fondation Raoul Follereau (Frankrijk, Madagaskar), het Institut National de la Santé en de la Recherche Médicale (Frankrijk), Het Leids Universitair Medisch Centrum (Nederland), Genoscreen (Frankrijk) en Fiocruz (Brazilië).
De partners ontmoetten elkaar in Antwerpen begin oktober om naast het hoofdonderzoek ook deelonderzoeken te plannen. Het gaat om een antropologische studie naar de aanvaardbaarheid van de interventies, de implementatie van een veldtest om antilichamen op te sporen en een moleculaire component, waarbij de bacteriën ‘gefingerprint’ worden om transmissiekanalen te identificeren. Rekrutering van patiënten, op de sites beheerd door de nationale leprabestrijdingsprogramma’s en ondersteund door Damiaanactie en Fondation Raoul Follereau, begint op 1 januari 2019.
Foto: www.itg.be