Nieuw kunstwerk in Stadspark zet historische vrouwen op een voetstuk
Stadspark, 2018 Antwerpen
14 mei 2021 – 1 mei 2022
Voor de tweede editie van PUBLIEK FIGUUR maakt kunstenares Goshka Macuga (1967, Polen) een sculptuur waarin zij de traditie van de “held op zijn sokkel” –op éénzame hoogte verheven boven alle anderen– afwijst. In de plaats hiervan geeft Macuga gestalte aan een eigenzinnig, trans-historisch collectief van vijf vrouwen: Chantal Akerman, baanbrekend Belgische cineaste en beeldend kunstenares; Andrée Blouin, pan-Afrikaanse politiek activiste en lid van de eerste democratisch verkozen regering van het onafhankelijke Congo; Patricia De Martelaere, filosofe, hoogleraar en auteur; Marie Popelin, eerste vrouwelijke doctor in de rechten in België en sleutelfiguur in de internationale vrouwenbeweging; en Mathilde Schroyens, eerste vrouwelijke burgemeester van Antwerpen en onderwijshervormer.
Macuga koos deze vrouwen omwille van de grote impact die hun leven en werk hadden op de maatschappij en de kunsten, in Antwerpen, België en daarbuiten. Om het nieuwe kunstwerk te maken, tekende de kunstenares de gezichtsprofielen van deze vrouwen en goot ze vervolgens af in rubber. De negatieve portretten die zo ontstaan verwijzen naar de hoge mate van afwezigheid van vrouwen in het collectieve geheugen en de publieke verbeelding.
“Hedendaagse kunstenaars nodigen ons uit om de wereld anders te bekijken. Ze bestuderen de tradities van het verleden om vervolgens nieuwe, uitdagende alternatieven te presenteren. Het nieuwe kunstwerk van Goshka Macuga doet net dat: tonen wat nog niet zichtbaar was en herinneren aan wie misschien te gemakkelijk vergeten werd.” – Nabilla Ait Daoud, schepen voor cultuur stad Antwerpen
Inclusie en representatie in de collectie Kunst in de Stad
Met Figures of Absence kaart Goshka Macuga aan dat de geschiedenis van vooruitgang, verzet en verandering maar ten volle geschreven kan worden –en dus in beeld gebracht worden – vanuit een inclusief en solidair perspectief. Hoewel er veel beelden van religieuze (de maagd Maria) en allegorische (naakte muzen of anonieme “schonen”) vrouwenfiguren in de stad te zien zijn, komt er met dit werk van Macuga voor het eerst een kunstwerk in de publieke ruimte van Antwerpen gewijd aan echte, historische vrouwen en hun verdiensten. De werking Kunst in de Stad zet actief in op het bevragen en uitbreiden van de collectie met het oog op meer inclusie en representatie, zowel wat hedendaagse beeldtalen, kunstenaarsprofielen en thema’s of onderwerpen betreft. Hierdoor vindt de collectie weer aansluiting bij de hedendaagse stedelijke samenleving en de (internationale) professionele beeldende kunstensector.
“Figures of Absence is verwant met de visuele kracht en suggestie van Constantin Brancusi’s Endless Column: een opwaartse beweging die eindeloze voortgang suggereert. Goshka Macuga voegt hier nu echter ook een maatschappelijke betekenis aan toe: de geschiedenis die we herdenken en op een voetstuk plaatsen werd en wordt geschreven door eindeloos veel uitzonderlijke, dappere en grootmoedige individuen.” – Samuel Saelemakers, curator collectie Kunst in de Stad
Samenwerking Bibliotheek Permeke
Geïnspireerd door het nieuwe kunstwerk van Goshka Macuga, presenteert Bibliotheek Permeke van 17 mei tot 17 juni een speciale boekenstand. Deze bevat naast informatie over het kunstwerk zelf, ook boeken geschreven door of handelend over de vijf vrouwen die Macuga heeft afgebeeld, catalogi over het oeuvre van Macuga en een aantal van de haar favoriete romans. Zo wordt het universum van de kunstenaar en haar werk verder verdiept en ontsloten naar een publiek voorbij de toevallige wandelaar in het Stadspark of de beeldende kunstliefhebber.
OVER GOSHKA MACUGA
Kunstenaar Goshka Macuga werd geboren in 1967 in Polen, en woont en werkt sinds 1989 in Londen. In haar werk verbindt ze verschillende onderzoeksdomeinen en –methodes, met een focus op associatieve interpretaties van sociale en politieke geschiedenis. Vraagstukken over monumenten en het gemene goed nemen een belangrijke plaats op in haar oeuvre. Macuga’s strategische gebruik van bestaande verhalen, materialen en archiefdocumenten laat haar toe om dominante discours om te vormen tot onverwachte, nieuwe verhalen.
Macuga had solotentoonstellingen bij o.a. New Museum, New York; Fondazione Prada, Milaan; Schinkel Pavilion, Berlijn; Lunds Konsthall, Lund; Museum of Contemporary Art, Chicago; Zachęta National Gallery of Art, Warschau; Whitechapel Gallery, Londen; Tate Britain, Londen; Kunsthalle Basel; en Walker Arts Centre, Minneapolis. Ze nam deel aan Documenta 13 in 2012, en was genomineerd voor de Turner Prize in 2008. Haar werk is opgenomen in de collecties van o.a. Tate, MoMA, Government Art Collection, Arts Council Collection, MCA Chicago en Castello di Rivoli. Goshka Macuga is één van de genomineerde kunstenaars voor de Fourth Plinth kunstopdracht in Londen in 2022 en 2024.
OVER PUBLIEK FIGUUR
Sinds de inhuldiging in 1869 sieren standbeelden en monumenten ter ere van historische figuren als schilders en dichters, monarchen en militairen het Stadspark. Een in onbruik geraakte klassieke stenen sokkel wordt nu opnieuw aangewend om nieuwe kunstwerken te presenteren in de publieke ruimte. Onder de noemer PUBLIEK FIGUUR wordt elk jaar een hedendaagse kunstenaar gevraagd om na te denken over de actuele betekenis van publieke representatie: Wie of wat zetten we op een sokkel? Wie of wat beelden we uit in de stad? De nieuw geproduceerde kunstwerken die resulteren uit deze opdracht gelden als een artistiek, visueel antwoord op deze maatschappelijke vragen.
Deze jaarlijkse creatieopdracht is tevens een manier om in dialoog te treden de bestaande collectie Kunst in de Stad, en om deze zowel inzake beeldtaal als thematiek uit te breiden, te verdiepen en te actualiseren. De eerste editie van PUBLIEK FIGUUR liep van 3 juli 2020 tot 6 mei 2021, en toonde een nieuwe bronzen sculptuur van kunstenaar Tramaine de Senna (1981, V.S., woont en werkt in Antwerpen) getiteld Figure of Color. Dit werk werd aangekocht voor de collectie Kunst in de Stad en zal een permanente nieuwe locatie krijgen in het Munthof, 2000 Antwerpen.
Foto’s: www.middelheimmuseum.be