»Ik ben een kunstenaar van emotie en reflectie. Ik bedoel niet sentimentalisme, het emotionele, maar de schok van de emotie die als het ware de reflectie op gang brengt. Alleen reflectie creëert ruimte. «
Philippe Vandenberg 2008
De Hamburger Kunsthalle presenteert de meest uitgebreide tentoonstelling van het werk van Philippe Vandenberg (1952-2009) tot op heden, bestaande uit ongeveer 80 schilderijen en meer dan 120 tekeningen en prenten. Dit is de eerste solo-show in een Duits museum met de Vlaamse kunstenaar, die veel geprezen werd in zijn thuisland en wiens radicale en onbeveiligde oeuvre nu net ontdekt wordt door een breder internationaal publiek. Onmogelijk om vast te leggen op elke artistieke “stijl”, creëerde Vandenberg complexe beelden van onze tijd die resoneren met zowel hedendaagse relevantie als een existentiële dimensie.
De tentoonstellingstitel “Kamikaze” (goddelijke wind) is een term die we kennen van Japanse zelfmoordluchtmissies tijdens de Tweede Wereldoorlog, of in figuurlijke zin als een beschrijving van zelfvernietigende acties. Philippe Vandenberg koos ervoor om dit concept te verheffen tot zijn centrale artistieke principe. Voor hem betekende kamikaze een vorm van creatieve vernietiging die het mogelijk zou maken dat er iets nieuws zou ontstaan uit de as van wat daarvoor was. Radicale veranderingen in richting en agile denken zijn de eerste vereisten voor deze kamikaze mentaliteit. Of, zoals de kunstenaar ooit zei: »Je moet mobiel blijven, absoluut mobiel.«
In afwachting van de ontdekking in de tentoonstelling is er een zeer divers en veelzijdig geheel van schilderijen en werken op papier: figuratieve afbeeldingen worden geleidelijk overgenomen door abstracte geometrische overschilderingen en omgekeerd, terwijl monochromatische en narratieve werken op gelijke voet staan. Literatuur en kunstgeschiedenis, mythen en legenden, evenals actuele wereldgebeurtenissen waren allemaal voer voor de kunst van Vandenberg. In zijn laatste jaren produceerde de kunstenaar beelden van arrestatie-intensiteit, doorspekt met woorden en zinsfragmenten. Zijn werken trachten de menselijke conditie en grote levensthema’s te onderzoeken, zoals herinnering en vergeten, haat en geweld, wreedheid en agitatie, evenals intermenselijke nabijheid en een gevoel van verbondenheid. Door bochten stimulerend, verontrustend en ontroerend, zijn deze beelden een uitnodiging tot diepgaande introspectie.
Met »Philippe Vandenberg: Kamikaze« zet de Kunsthalle zijn reeks monografische tentoonstellingen voort (toegewijd in de afgelopen jaren aan Eva Hesse en Gego in 2013/14 en aan Geta Brătescu in 2016) om kijkers kennis te laten maken met het werk van hedendaagse kunstenaars die niet bekend in Duitsland.
Bij de tentoonstelling verschijnt een uitgebreide publicatie (Duits / Engels / Frans), uitgegeven door Brigitte Kölle en Felicity Lunn, met teksten van Harald Falckenberg, Josephine Karg, Brigitte Kölle, Felicity Lunn, Johannes Muselaers en Marek Wieczoreck. Ong. 100 illustraties, 272 pagina’s, hardcover. Uitgegeven door Uitgeverij Kannibaal, België, 2018.
Debuteren in de tentoonstelling is een speciaal voor deze gelegenheid geproduceerde film: »L’important c’est le kamikaze« (2018) van filmmaker Guillaume Vandenberghe (zoon van Philippe Vandenberg). Looptijd ca. 18 minuten.
De tentoonstelling wordt vervolgens getoond in het Pasquart Kunsthaus in Bienne(Zwitserland).
Ondersteund door: Deutsche Bank AG, Flanders State of the Arts en Ministry of Culture and Media Hamburg.
Foto & video: www.hamburger-kunsthalle.de