We tekenen 1915, midden in de Eerste Wereldoorlog. Antwerpen kreunt onder de Duitse bezetting. Ook de ZOO staat het water aan de lippen. Door de barre omstandigheden sterven de dieren in groten getale. De dagjesmensen en leden haken af. Een financieel fiasco dreigt. Het einde van de oorlog is nog lang niet in zicht. In oktober 1915 beslist de wanhopige directeur Michel L’Hoëst om een bioscoop te openen in de Feestzaal. Nu er geen concerten meer georganiseerd worden, staat deze immers leeg. Met deze nieuwigheid zou de ZOO vast nieuwe leden en bezoekers aantrekken. De films (die in deze periode nog stil zijn) worden begeleid door een eigen bioscooporkest. Cine Zoologie wordt direct een enorm succes. Dag na dag zit de zaal afgeladen vol. Soms wordt er tot twee uur lang buiten aangeschoven voor een plaatsje. De bioscoop redt de ZOO van de ondergang.

Ook na de oorlog houdt de bioscoop stand. Met meer dan 2 000 plaatsen is Cine Zoologie lange tijd één van de grootste en mooiste zalen van Antwerpen. Pas in 1936 zal Cine Zoologie onder druk van de toegenomen concurrentie de deuren sluiten. Op de plaats van de oorspronkelijke bioscoop staat nu de Koningin Elisabethzaal.

Band tussen dieren en film Er is echter meer te vertellen over de band tussen de ZOO en film! Dat de ZOO in 1915 voor een bioscoop kiest, is niet zo vreemd als het lijkt. Al van in de belle époque bestaat er een nauwe band tussen dieren en film. Wist je dat de ZOO al in 1910 een filmploeg over de vloer kreeg? Ook na de sluiting van Cine Zoologie blijft de ZOO in beeld. Tal van dierenprogramma’s passeren op het kleine scherm. De laatste jaren heeft de ZOO zelfs haar eigen YouTube-kanaal.

Vier kamers Aan de hand van filmaffiches, programma’s en objecten brengt Expo Cine ZOOlogie het verrassende verhaal van Cine Zoologie tot leven. Met unieke beelden zet Expo Cine ZOOlogie ook de lange romance tussen de ZOO en de film in de kijker. Een belevenis met film en dieren voor jong en oud opgedeeld in vier kamers. We starten bij de belle epoque met haar draaiende carrousel met foto’s, een zogenaamde zoötroop. Dan komen we via de oorlogskamer bij de kamer over de interbellumperiode met Cine Zoologie. We sluiten af met de kamer over de evolutie van de ZOO in beeld. De expo is gratis toegankelijk voor iedereen die de ZOO bezoekt.

Boek
In het rijkelijk geïllustreerde boek ‘Cine Zoologie. Hoe film de Antwerpse dierentuin heeft gered’ (Letterwerk, 2018) vertellen auteurs Leen Engelen en Roel Vande Winkel aan de hand van originele archiefdocumenten het merkwaardige verhaal van Cine Zoologie (1915-1936). De auteurs zijn mediahistorici verbonden aan LUCA School of Arts en aan KU Leuven. Leen Engelen bestudeert onder meer filmcultuur in België tijdens de Eerste Wereldoorlog. Roel Vande Winkel focust eerder op film en media in België/Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het onderzoek van beide auteurs kruist elkaar in de periode tussen beide wereldoorlogen.

Het bijzondere archief van Cine Zoologie wordt online ontsloten via www.expocinezoologie.be

Foto’s: Ruddy Berghmans