De Vlaamse overheid, Haven van Antwerpen en aannemer SeReAnt (een samenwerkingsverband tussen de Jan De Nul GROUP en DEME milieubedrijven) starten deze maand met het baggeren en verwerken van het meest vervuilde baggerspecie in de haven, het zogenaamde TBT-slib. “Na jaren van onderzoek is er nu eindelijk een oplossing voor deze historische vervuiling. Dit is een wereldwijde primeur en een mijlpaal voor Vlaanderen en de haven van Antwerpen ”, zegt Lydia Peeters, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken. “We gaan het meest vervuilde slib uit de dokken halen. Als gevolg hiervan zal de waterkwaliteit aanzienlijk verbeteren. ”
Vervuiling door scheepsverf
De Vlaamse overheid en de haven van Antwerpen houden de dokken van de Antwerpse haven samen bereikbaar voor de hedendaagse scheepvaart. Hiervoor worden jaarlijks enorme hoeveelheden slib gebaggerd en vervolgens verwerkt door de ontwateringsinstallatie AMORAS. “Maar er was één type slib dat we nog niet konden verwerken: slib met verhoogde organische tinconcentraties of Tributyltin, of kortweg TBT-slib”, zegt Yi-Bin Shan, hoofd van de afdeling Maritieme Toegang bij de afdeling Mobiliteit en Openbare Werken. . “TBT werd sinds de jaren zeventig wereldwijd in scheepsverf gebruikt om de groei van mosselen en algen op rompen tegen te gaan, maar is sinds 2003 volledig verboden. Het product is immers enorm milieubelastend en bovendien moeilijk af te breken. Het slib heeft TBT al die jaren als een spons opgeslagen en laat deze vervuiling geleidelijk los. Dit verstoort het metabolisme en de hormoonwerking van met name weekdieren, zoals slakken en mosselen. ”
Enige haven ter wereld
“Samen met de Universiteit Antwerpen onderzoeken we al jaren hoe we TBT uit de haven kunnen krijgen”, zegt Jacques Vandermeiren, CEO van Port of Antwerp. “We zijn trots dat we deze historische vervuiling eindelijk kunnen aanpakken. Momenteel scoort de waterkwaliteit in de dokken onder de Europese norm. Dit project zal het enorm verbeteren. Als havenbedrijf vinden we het belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen ten aanzien van de samenleving. Hiermee zijn we de enige haven ter wereld die niet alleen vervuild slib verwijdert, maar ook duurzaam verwerkt. ” De Vlaamse overheid en de haven van Antwerpen maken samen de nodige middelen vrij voor het baggeren en verwerken van het meest vervuilde baggerspecie. “Vlaanderen stelt jaarlijks 25 miljoen euro beschikbaar voor de werking van AMORAS. We doen nu een extra investering van 700, 000 euro per jaar om TBT-afval op een ecologisch verantwoorde manier af te voeren. Zo kunnen we de bereikbaarheid van de haven vergroten, een belangrijke taak voor de Vlaamse overheid ”, zegt Vlaams minister Lydia Peeters. “De haven van Antwerpen heeft in het voortraject van dit project 1 miljoen euro geïnvesteerd en zal jaarlijks 1,5 miljoen euro vrijmaken voor de effectieve verwerking van TBT-specie”, vervolgt havenschepen Annick De Ridder. “Port of Antwerp wil een inspiratie zijn voor andere havens en een voortrekkersrol spelen op het gebied van duurzaamheid”. “De haven van Antwerpen heeft in het voortraject van dit project 1 miljoen euro geïnvesteerd en zal jaarlijks 1,5 miljoen euro vrijmaken voor de effectieve verwerking van TBT-specie”, vervolgt havenschepen Annick De Ridder. “Port of Antwerp wil een inspiratie zijn voor andere havens en een voortrekkersrol spelen op het gebied van duurzaamheid”. “De haven van Antwerpen heeft in het voortraject van dit project 1 miljoen euro geïnvesteerd en zal jaarlijks 1,5 miljoen euro vrijmaken voor de effectieve verwerking van TBT-specie”, vervolgt havenschepen Annick De Ridder. “Port of Antwerp wil een inspiratie zijn voor andere havens en een voortrekkersrol spelen op het gebied van duurzaamheid”.
800.000 m³ slib in de komende vijf jaar
Het verwerken van de totale hoeveelheid vervuild slib in de Antwerpse haven is een langetermijnopgave. Na het behalen van de nodige vergunningen en enkele aanpassingen aan de waterzuiveringsinstallatie is in 2018 een pilootproject gestart. “We hebben een extra stap toegevoegd aan onze processen en actief koolfilters geïnstalleerd. Deze filteren de giftige stoffen uit het water nadat het door onze zuiveringsinstallatie is gegaan ”, zegt Yi-Bin Shan, hoofd Maritieme Toegang. “Tijdens dat pilootproject hadden we op AMORAS al 185.000 m³ zwaar vervuild slib gebaggerd, overgeslagen en verwerkt. Op deze manier konden we de impact op de installatie en alle mogelijke risico’s goed in kaart brengen. Nu is er een afspraak om de komende vijf jaar 800.000 m³ slib uit de havendokken te verwijderen en te verwerken tot 500.000 ton filterkoek. Wij’ Ik verwijder eerst het slib dat de nautische toegang belemmert en de ergste TBT-hotspots in het oudere, zuidelijke deel van de haven. Dan pakken we de andere gebieden aan. ”
Hoe gaat dit in zijn werk?
1. De vervuilde TBT-specie wordt in de haven gebaggerd. Met een milieugrijper van 15 m³ wordt verspreiding van vervuiling in het omringende water voorkomen.
2. De baggerspecie wordt in transportcontainers van 2.400 m³ naar de verwerkingsfabriek AMORAS vervoerd.
3. SeReAnt, de aannemer die de AMORAS-installatie exploiteert, haalt het slib uit de transportcontainers en pompt het in de zuiveringsinstallatie.
4. Grof vuil en zand worden verwijderd.
5. Het afvalwater wordt gezuiverd via een waterzuiveringsinstallatie. TBT-slib wordt ook gezuiverd door actieve kool. Dan stroomt het water terug de haven in.
6. Het slib wordt verwerkt tot een droog eindproduct: filterkoeken die veilig ter plaatse worden opgeslagen.
AMORAS: innovatieve samenwerking tussen overheid, haven en baggerbedrijven
Via AMORAS werken de Vlaamse overheid en de Antwerpse haven samen aan de duurzame en langdurige opslag en verwerking van onderhoudsbaggerspecie uit de Antwerpse haven. AMORAS staat voor Antwerp Mechanical Ontwatering, Recycling and Application of Slib. Het Departement Mobiliteit en Openbare Werken zorgt voor 80% van de middelen, de Haven van Antwerpen voor de overige 20%. Sinds 2011 verwerkt de ontwateringsinstallatie jaarlijks 450.000 ton droge stof tot filterkoeken. De tijdelijke branchevereniging SeReAnt exploiteert de installatie. SeReAnt is een samenwerking tussen de milieubedrijven DEC van Deme Group en Envisan van Jan De Nul Group. AMORAS is constant op zoek naar oplossingen om de droge stof uit niet-vervuild ontwaterd slib te hergebruiken in nuttige toepassingen.
Foto & video: www.portofantwerp.be