In 1972 werd het kasteel d ‘Ursel te Hingene door de familie verkocht aan de gemeente Hingene. In de vestibule stonden zes grote familieportretten maar ergens tijdens de overdracht verdwenen ze. Een inbraak was zeer waarschijnlijk. De portretten waren echter goed te zien op foto’s die Roland d’ Ursel in 1970 maakte kort voor de verkoop. Alle staatsieportretten hadden ook een naam. Gedurende meer dan 50 jaar was er geen enkel spoor van de verdwenen portretten. Tot er in maart 2022 op een veiling in Brussel een olieverfschilderij van een Nederlandse edelman met op de achtergrond een veldslag werd aangeboden. Hoewel er geen enkele verwijzing was naar de familie d’Ursel herkende men toch het portret van op de foto van Roland. Na enig speurwerk kon men contact leggen met de koper. Deze particuliere verzamelaar wou wel meehelpen daar hij niets wist over het schilderij. De stichting die het kasteel nu beheert hadden het portret dus niet maar wisten er alles over. Tenminste dat is wat zij dachten!
In het “ Tableaux d’ Hingene uit 1886 staat het schilderij vermeld als dat van Jean-Charles graaf d’Ursel- overleden 1623.Men begon het schilderij verder te ontleden met onder meer de steun van textielspecialiste Frieda Sorber en al gauw kwam men tot de vaststelling dat dit zeker niet Jean-Charles was die op het schilderij pronkt.
De man op het schilderij was op en top modebewust. Hij combineert een zeemlederen wambuis en broek met een indrukwekkende kanten kraag, dubbele kanten manchetten in zijn laarzen en meters gestrikt lint. De waarde van kant in die tijd was zeker niet te onderschatten. Het vertegenwoordigde een flink fortuin. Jean-Charles sneuvelde in 1623. De kleding en de kant op het portret kunnen echter onmogelijk uit die periode komen. Ze dateren van tussen 1630en 1640. Men zou kunnen aannemen dat zijn familie 10 jaar na zijn overlijden een postuum portret liet maken volgens de dan heersende mode maar dit is vergezocht.
Maar wie is hij dan wel? Eerst dacht men aan een jongere broer van Jean-Charles maar die piste werd ook opgegeven. Toen kwam men bij een andere tak uit van de familie. Hier vond men Lancelot graaf van Grobbendonk. Iemand met veel militaire ervaring. De baronie van Grobbendonk werd in 1637 tot graafschap verheven. Lancelot werd in 1640 tweede graaf van Grobbendonk. Door kinderloosheid erfde in 1726 de familie d’Ursel de bezittingen van het graafschap Grobbendonk.
Geen sluitend bewijs maar het schilderij zal nu een grondige restauratie ondergaan en wie weet wat komt er dan nog tevoorschijn. Dit zal een heel proces worden want het schilderij heeft erg afgezien.
Wat is het mysterieuze gouden sieraad aan zijn linker bovenarm? Daarop zijn de letters D, S, C en een verstrengelde A, V, en M te zien. Een verwijzing naar een Mariadevotie of een Broederschap?
Achter de edelman is er een stad te zien? Leuven of Den Bosch waar Lancelot streed?
De huidige eigenaar zal instaan voor de restauratie en is ook bereid om het portret nadien voor onbepaalde tijd in bruikleen te geven aan het kasteel. Denkelijk in de zomer van 2024.
En bij de eerste onthulling op 14 juli was ook Ursula de 9e hertogin d’ Ursel aanwezig.
Tekst en foto’s: A. Charrin