De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience krijgt een belangrijk handschrift van 300 jaar oud over de geschiedenis van Antwerpen cadeau. De vzw Maria-Elisabeth Belpaire schonk 8.800 euro waarmee de Erfgoedbibliotheek het manuscript van kanunnik Petrus Henricus Goos kon aankopen bij veilinghuis Bernaerts. In 2016 deed het Dotatiefonds voor Boek en Letteren ook andere aankopen voor de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, het Letterenhuis en het Museum Plantin-Moretus.
Petrus Henricus Goos (gestorven in 1725) was eerst verbonden aan de Sint-Jacobskerk in Antwerpen en vervolgens aan de Onze-Lieve-
Vrouwekathedraal. Omstreeks 1710 begon hij te werken aan een omvangrijke geschiedenis van het bisdom Antwerpen in de zestiende en de zeventiende eeuw. Toen hij tien jaar later klaar was bedroeg het handschrift twee dikke boekdelen van ongeveer 60 bij 45 cm groot. De Latijnse tekst geeft de levensverhalen van de achtereenvolgende bisschoppen van Antwerpen en van tal van andere geestelijken weer en geeft zo een overzicht van de kerkelijke geschiedenis van Antwerpen. Het werk is prachtig versierd met tekeningen en verbluffende illustraties: naast wapenschilden en portretten van de bisschoppen zien we onder andere een binnenzicht van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal en een groot zicht op de Lange Nieuwstraat, met de zuidgevel en het kerkhof van de Sint-Jacobskerk. Ook van andere kerken zijn er, in kleiner formaat, afbeeldingen of plattegronden opgenomen.
Spectaculair zijn de uiterst gedetailleerde kaarten van de parochies binnen de stad Antwerpen. Daarop worden, naast het stratenplan, kleine plattegronden van verschillende religieuze instellingen weergegeven. Het is de enige bekende, eigentijdse kaart waarop de grenzen van de verschillende Antwerpse parochies worden weergegeven. Het boek eindigt met een hoofdstuk over het bisdom Antwerpen: Petrus Goos liet het hele grondgebied, dat grotendeels overeenkomt met dat van de huidige provincie Antwerpen, opmeten door de Franse ingenieur Pierre Ricquier. Het boek bevat onder andere ook een, helaas licht beschadigde, tekening van de priorij van Nazareth in Lier.
Een Franse ridderroman in een Nederlandse vertaling, Galien rethore
Galien rethore is het enige bewaarde exemplaar van deze Franse ridderroman in een Nederlandse vertaling.
Het oorspronkelijke verhaal werd waarschijnlijk rond 1300 geschreven. De ridder Galien is de zoon van Olivier, de metgezel van Ridder Roeland. ‘Galien rethore’ past daarmee in de cyclus van de Karelepiek, een van de grote middeleeuwse onderwerpen, met verhalen over Karel de Grote en zijn ridders. Dit exemplaar uit de 16de eeuw is een unieke aanwinst. De ridderroman bevat een schat aan gegevens voor het onderzoek naar de Nederlandse letterkunde in de overgangsperiode tussen middeleeuwen en renaissance, en de wijze waarop boeken in deze cruciale periode werden uitgegeven.
Met de steun van de familie Nottebohm aangekocht door het Dotatiefonds voor Boek en Letteren, voor de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.
Unieke verzameling oude en internationale kranten
Onlangs kon de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience een uitzonderlijke verzameling oude en internationale kranten verwerven. Dat gebeurde met de financiële steun van Niko Group nv. De verzameling is zeer rijk en divers en beslaat ongeveer 1000 afleveringen van gewone en bijzondere kranten uit de hele wereld, van de zeventiende tot de twintigste eeuw. De kranten zijn om verschillende redenen uitzonderlijk: sommige exemplaren gaan over belangrijke internationale gebeurtenissen (bijvoorbeeld het ongeval met de Hindenburg-zeppelin), andere zijn speciaal omwille van hun vorm. Zo is er bijvoorbeeld een verzameling mini-krantjes op postzegelformaat. Bij de zeventiende-eeuwse kranten zit ook een exemplaar van de Antwerpse krantenpionier Abraham Verhoeven.
De verzameling werd samengesteld door de Nederlandse collectionneur Louis Nierijnck (85), die meer dan 60 jaar lang overal ter wereld op zoek ging
naar interessante krantenexemplaren.
Jost Ammann (ontwerp) en Monogrammist W+S (houtsnede)
DE ALLEGORIE VAN DE HANDEL, c. 1585
Aangekocht met steun van Mecenaatsfonds voor Boek & Letteren en Vrienden van het Museum Plantin-Moretus
DE ALLEGORIE VAN DE HANDEL is een grote houtsnede (95 cm / 65 cm) die bestaat uit 6 houtblokken waarvan de afdrukken aan elkaar bevestigd zijn. De voorstelling brengt een ode aan de handel, barst van de allegorieën rond goede handel en beeldt de activiteiten van een koopman uit. Opvallend is het redezicht op Antwerpen. Antwerpen behoorde midden 16e eeuw tot de wereldtop van de handelssteden. Antwerpen staat hier symbool voor alles wat met handel, economie en financiële markten te maken heeft. Het is een icoon van het economische leven in een van de welvarendste streken van Europa.
Het Dotatiefonds voor Boek en Letteren werd in 1905 opgericht en is een gemeenschappelijk initiatief van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, het Letterenhuis en het Museum Plantin-Moretus. Met behulp van schenkingen en mecenaat helpt het fonds deze drie instellingen met het verder aanvullen en conserveren van hun collecties. Wouter De Geest, CEO van BASF Antwerpen, is voorzitter.
