Jaarboek Armoede en Ongelijkheid 2025 ziet structureel falen van de woningmarkt in België
Een betaalbare woning vinden wordt almaar moeilijker, zeker voor mensen met een laag inkomen. Voor veel gezinnen blijft er onvoldoende geld over om andere, noodzakelijke uitgaven te doen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die verschijnen in het Jaarboek Armoede en Ongelijkheid, dat dit jaar focust op het thema wonen.
Wonen is het centrale thema van het nieuwe Jaarboek Armoede en Ongelijkheid. Armoedeorganisaties en andere actoren uit het brede middenveld stellen al vele jaren dat er een groot probleem is op het vlak van huisvesting. De samenstellers van het Jaarboek versterken die boodschap, onder meer met nieuw onderzoek. “Het grondrecht op wonen wordt op meerdere vlakken niet gerealiseerd”, zegt coördinator Jill Coene. “Dat is vooral zo voor de meest kwetsbare huishoudens.”
Bezuinigen op noodzakelijke uitgaven
In hoofdzaak private en sociale huurders, eenoudergezinnen en de 20% laagste inkomens kampen met problemen op vlak van betaalbaarheid van wonen. Bij de laagste inkomens namen de problemen zelfs significant toe sinds 2018. Marieke Frederickx (Thomas More) en collega’s focusten op gezinnen met een laag inkomen die steun krijgen van het OCMW en die een woning huren.
“64% van deze gezinnen geeft meer dan 30% van hun beschikbaar inkomen uit aan de betaling van de huur. Op basis van hun resterend inkomen (d.w.z. na aftrek van de huisvestingskosten), beschikt 78% van deze gezinnen over onvoldoende middelen om andere noodzakelijke uitgaven te dragen. Dat dwingt gezinnen te bezuinigen op andere noodzakelijke uitgaven, zoals gezondheidszorg, energie en vrije tijd.”
Angst voor uithuiszetting
Het Jaarboek bundelt ook cijfers over het tekort aan sociale woningen, en de problemen die dat met zich meebrengt. De toegang tot sociale huurwoningen wordt steeds meer ingeperkt en gekoppeld aan extra voorwaarden. Ook op de private markt is de situatie verre van rooskleurig: kwetsbare huurders zwijgen soms over de slechte staat van hun woning uit angst voor uithuiszetting.
Er is volgens de auteurs nood aan een structurele uitbreiding van het aantal sociale woningen. Een sociale woning is geen garantie op financiële toereikendheid wanneer het inkomen structureel tekortschiet, maar draagt sterk bij aan het verkleinen van de kloof tussen het inkomen en de noodzakelijke uitgaven. Een stabiele woning op zich is niet voldoende: sociale huisvesting kan bijvoorbeeld gekoppeld worden aan toegang tot (geestelijke) gezondheidszorg, begeleiding naar werk en schuldhulpverlening.
Colloquium op 5 december
Het Jaarboek Armoede en Ongelijkheid 2025 (uitgeverij acco) is een publicatie van USAB (Universitaire Stichting voor Armoedebestrijding van UAntwerpen). Het boek wordt voorgesteld op vrijdag 5 december 2025, tijdens een colloquium aan UAntwerpen (s.R.002, Rodestraat 14, 2000 Antwerpen). In een blog verzamelden de onderzoekers een aantal inspirerende cases die tonen hoe het anders kan.
