We zijn allen meer dan bewust dat de Bourgogne een regio is die geliefd is bij wijndrinkers over heel de wereld. Het is dan ook een van de duurste wijnen, afgezien van de champagne natuurlijk. In dit werkstukje onderzoek ik of men momenteel kan spreken van een prijsstagnatie, een teruggang naar de prijzen van 2020 of zelfs een prijsdaling? Deze vragen kon ik het best stellen aan de wijnbouwers en wijninkopers zelf tijdens mijn verblijf in de regio. Niet in één dag kregen al mijn vragen een antwoord. Mijn kort verblijf kreeg een noodzakelijke verlenging. Een eerste vluchtige conclusie: een paar klinkende benamingen van domeinen weerstaan echter nog steeds de nationale inflatie in Frankrijk door redelijke prijzen aan te bieden. Ik wilde nog meer over dit economisch aspect weten!
Maar waarom zijn deze wijnen toch zo duur?
Men kent de beroemde regel van vraag en aanbod die in de eerste plaats deze stijging van de prijzen verklaart, zowel voor de gewone regionale percelen als voor de meest verfijnde ‘Grands Crus – Lieux- Dits’(*1). Om je een idee te geven: in 2020 bedroeg de prijs van één hectare wijnstokken geklasseerd als ‘Grand Cru’ ongeveer 7 miljoen euro. Vergeet niet dat de Bourgogne amper 4% beslaat van alle Franse wijngaarden. Men heeft daar een flesproductie per jaar van 200 miljoen. Vergelijk dit even met de Bordeauxstreek waar men spreekt over 650 miljoen flessen per jaar. De universele reputatie van onze te bespreken kleine regio versterkt alleen maar de soms uitzonderlijke ‘zotte’ prijzen die daar worden aangerekend en die zeker niet bestemd zijn voor de portefeuille van de gewone burger. Samen met de champagne zijn bourgognewijnen de best exporterende. Ten slotte heeft goed doordachte marketing sinds de jaren dertig van vorige eeuw grotendeels bijgedragen aan het succes en het dure karakter ervan. Het is verleidelijk voor consumenten om zich te laten beïnvloeden door de klinkende namen. Gevolg: veel van de kleinere ‘appellations’ worden onterecht afgewezen.
Niet alleen chardonnay en pinot noir zijn bourgognecépages!
Meestal wordt er enkel over twee druivenrassen gesproken: pinot noir voor rood en chardonnay voor wit. Niet helemaal correct, er zijn ook zeer mooie ‘appellations’ die andere druivensoorten toestaan dan de twee hierboven genoemd. Aligoté is bijvoorbeeld een van deze onbeminde… Er is zelfs een vereniging van ‘Aligoteurs’(*2) die deze wijnen promoot met als trefwoord ‘rustiek en eenvoud’. Typisch het soort wijn waarmee je voor een betaalbare prijs het werk van grotere landgoederen kunt waarderen. Wanneer een getalenteerde wijnmaker er zijn werk van maakt krijgt aligoté de uitstraling van een geweldige witte wijn.
Een mooi voorbeeld is de aligoté van Clos des Vignes du Maynes, Aligo-Rythm 2022 (20 euro) – Finesse, elegantie, levendigheid, met prachtige tonen van verse citrusvruchten, licht peperig in de afdronk. Je leest goed, ik heb een aligoté gezien in de kelders van Clos Vougeot die 300 euro koste, de fles uiteraard. Gek, gek, gek!
Denken we ook eens aan de ‘appellation’ Saint-Bris in de regio Auxerre, die de sauvignon blanc een bourgondische soepelheid geeft.
Domaine Ternynck Saint-Bris 2023, 100% sauvignon blanc verkoopt deze wijn tegen 13 euro de fles. Een Bourgondische sauvignon met buxustonen. De witte vruchten zijn sappig, de kleine zoete ervaring evolueert snel naar een verfrissende afdronk. Zullen we hem eens mengen met cassissiroop? Deze ‘kir’ (*3) zal ons zeker verleiden.
We kunnen ook kiezen voor een rode Mâconnais, vaak gebaseerd op de gamaydruif. Deze wijn komt heerlijk vlezig over, zonder zwaar te zijn. Ik proefde af en toe een ‘Passe-tout-grains-appellation’ die in de hele regio voorkomt.
Voor 19 euro de fles – domaine AMI Gaminot 2022. Ik promoot graag deze wijn met Passe-tout-grains-allures. Een mix van gamay, pinot noir, aligoté en chardonnay die vrolijke en levendige wijn van pittig fruit creëert.
Beter een goede crémant dan een ‘slechte’ champagne!
Dit overduidelijke door allen reeds gehoorde cliché bereikt gelukkig het gezond verstand van elke goedgeïnformeerde wijnkenner en terecht! Het bereidings- en vinificatieproces van de Franse crémants is gebaseerd op de tweede gisting op de fles (traditionele methode – vroeger méthode champenoise genoemd). Laten we eerlijk zijn, een prachtige chardonnay uit een bourgondische ‘terroir’ naar keuze (tussen levendige mineraliteit en voedende klei) zal bubbels van extreme finesse geven. Ook zal de prijs het verschil maken, want een gewone champagne kost je minstens zo’n twintig euro, terwijl een uitstekende crémant de Bourgogne vanaf 14 euro te koop is.
Victorine de Chastenay (Crémant de Bourgogne) Extra Brut millésimé 2016 is zo een kanjer voor 14 euro. Wat een prachtige mousse! Licht aroma met fijne bubbels en een boterachtige afdronk. Een balans op hoog niveau.
De juiste plaats voor de juiste prijs? Op zoek van noord naar zuid!
Chablis met zijn mondiale vermaardheid blijft nog steeds een prijs-kwaliteitaantrekkelijkeregio. Vooral de petit chablis, die soms het karakter heeft van een grote chablis met herkenbare spanningen qua mineraliteit.
Domaine Moreau-Naudet Petit Chablis 2022 voor 21 euro is er zo een. Een wijn gekenmerkt door grote levendigheid. Trillende perentonen en precies de juiste structuur.
Voor 17,50 euro prijs ik Domaine Jean Goulley & Fils Chablis 2022 aan. Deze wijn vertegenwoordigt met elegantie en passie het Chablis-‘terroir’ door zijn levendigheid. Heerlijk met een bijna ronde textuur in de mond voordat hij evolueert naar frisheid vanwege de schil van de citrusvrucht met kimmeridge-(*4) echo’s en mineraliteit.
Laten we ook eens het alter ego van de Auxerrois-regio (Irancy, Epineuil, Tonnerre, Chitry …) bekijken. Daar vind je nog pinot noirwijnen die knapperig, kruidig en sappig zijn tegen belachelijke prijzen. Soms is de pinot noir vergezeld van het ceasardruifje (Irancy).
Hier refereer ik aan Domaine Ternynck Irancy, Mazelot 2022 voor 22 euro de fles.
Laten we de Hautes-Côtes, Beaune en Nuits niet vergeten. Die wijnen van chardonnay of pinot noir, vaak aangeplant in de buurt van prestigieuze ‘appellations’, zijn zeer toegankelijk qua prijs.
Domaine Nicolas Hautes-Côtes de Beaune blanc 2021 (16,50 euro). Bloemig, verleidelijk met tonen van boomgaardfruit (peer, appel). Een vleugje vatrijping die een indrukwekkende lengte biedt. Mooi gebalanceerde wijn.
Domaine Emmanuel Giboulot ‘Terres Bourgondes’ 2022 (20,40 euro) – 4 Rue de Seurre 21200 Beaune. Ik val voor deze wijn, daarom geeft ik jullie graag het adres mee. Een tussenstop naar het zuiden die je zeker moet meenemen. Sta me toe dit biodynamisch product te vergelijken met een schitterende edelsteen. Een wijn vol finesse, bloemig met tonen van geranium en gedroogde rozen. Poederig, evoluerend naar aroma’s van kleine bessen en vers rood fruit. Deskundig werk van deze wijnmaker.
Verder naar het zuiden ligt de Côte Chalonnaise, iets minder van prestige door de afwezigheid van ‘grands crus’, maar een regio die zeker onze aandacht verdient. We vinden daar de klinkende namen als Mercurey, Rully, Bouzeron, Givry en Montagny…, wijnen van zeer hoog niveau in wit en rood tegen prijzen die nog betaalbaar zijn. Voor hoelang nog?
Voor 18 euro koopt men al een Givry 2022 van het domein Mouton. Een mooi gestructureerde en heerlijke wijn, diep en fluwelig. Hij kenmerkt zeer rijp vlezig zwart fruit. Komt elegant over door zijn kruidige afdronk, vooral de kruidnagel.
Nog zuidelijker biedt de regio Mâconnais, dankzij zijn royale oppervlakte (meer dan 3700 hectare) wijnen aan tegen lage prijzen, zelfs voor 10 of 15 euro. Men omschrijft deze wijnen als eenvoudig en genereus. Dan nog een klein knipoogje naar de regio Beaujolais waar we nog in bepaalde gebieden witte bourgogne kunnen vinden tegen een lage prijs en als heel lekker kunnen ervaren.
12 euro, te koop bij Cave de Lugny – Mâcon-Lugny Sainte-Pierre 2022.
Een wijn met een afdronk die licht olieachtig overkomt. In de mond blijft hij gespannen en fris. Een vleugje amandel maakt hem opbouwend mooi.
Een directe prijsanalyse
Als je de middelen en de tijd hebt om deze wijnroute te volgen, is het beter om direct bij de wijnbouwer te gaan winkelen. De prijzen zijn veel lager dan in de gespecialiseerde handel. Het is duidelijk dat hoe meer tussenpersonen er zijn, hoe duurder we kopen. Mijn voorbeeld hierboven van het wijndomein Mouton waar ik voor 18 euro kocht, wordt door wijnhandelaren aangeboden voor ongeveer 30 euro. Ik ben voorzichtig: het is niet aan mij om bepaalde wijnhandelaars af te keuren, integendeel sommige slagen erin perfecte deals te sluiten met wijnboeren en kunnen de klant charmeren met klantvriendelijke prijzen. Zoeken maar! Nog een aanbeveling: als je zelf niet kunt reizen of wachten op een volgende vakantie om wijn aan te kopen, bedenk dan dat de meeste wijnboeren tegenwoordig een eigen website hebben waarop je direct kunt bestellen. Aarzel ook niet om te telefoneren als het domein dat je zoekt geen online- winkel heeft. Koop in kleine hoeveelheid en proef eerst! Wie weet zijn de verzendkosten vanaf een bestelde hoeveelheid aantrekkelijk of zelfs gratis. Nog beter: de wijnmaker heeft misschien een promotiecampagne in jouw streek georganiseerd op een of andere wijnbeurs en kan misschien je bestelling aan zijn vervoer toevoegen. Een andere oplossing om economisch te kopen is contact opnemen met coöperatieve kelders. Vooroordelen van minder kwaliteit moet je vooral loslaten. Sommige coöperatieve kelders bieden prachtige ‘cuvées ’, zeer dicht bij de productie van onafhankelijke wijnboeren. Denken we hier als voorbeeld aan ‘La Chablisienne’ te Chablis en aan de Lugny-kelder(*5) waarvan de wijnen over heel de wereld worden geëxporteerd. Denk daarbij ook eens aan ‘de Vigneron de la Colline Eternelle in Saint-Père-sous Vezelay’, die met hun ambachtelijk werk regelmatig op internationale beurzen in de prijzen vallen.
Cyclusomkering in Bourgogne?
Frédericq Drouhin (gekend familiehuis in Beaune) deed voor ons, wijnschrijvers een opmerkelijke uitspraak: “We verlagen onze prijzen met 15% op het volledige assortiment van jaargang 2022. De belangstelling is groot, er zijn stocks over heel de wereld en onze trouwe klanten houden dit niet meer vol.” Volgens hem is het imago van Bourgogne anders geworden door de prijsstijgingen in de afgelopen wijnjaren. “We hebben een prachtige jaargang 2022 met volumes. We zullen het moeten verkopen. De context is anders. Jaargang 2023 zal homogener aangezien worden”.
Nog een verrassende uitleg van de voorzitter van het BIVB(*6). Die voorspelt op zijn beurt een stilte na twintig jaar van stijgende prijzen. Zijn uitleg: “De prijzen van transacties tussen wijnboeren en handelaren vertonen een dalende trend, we zien dit in de regio Chablis”. Hij vertrouwde ons toe dat op de markt de indicatoren rood worden. In november daalde de veiling van ‘Hospices de Beaune’ met ongeveer 15%. Toch op één na de beste jaaromzet in haar geschiedenis.
Bevroren prijzen: sinds de herfst gonst het van de geruchten in de regio. We praten over kelders en pakhuizen, importeurs die de samenwerking met bepaalde leveranciers hebben stopgezet of zelfs toewijzingen hebben ingetrokken. Vertrouwen geschonden?
Andere pretentieuze uitlatingen tegen de importeurs: “Het is te nemen of te laten of als je dit niet accepteert, zal ik je niet verkopen…”. Dit kreeg hij een grote importeur uit Dublin te horen, die met twintig landgoederen handelt. Drie van de twintig liet hij noodgedwongen vallen. Dit is een perfect voorbeeld dat de win-winrelatie dringend moet hersteld worden. Gelukkig zijn er nog geweldige wijnbouwers met wie het menselijk contact nog steeds op de eerste plaats komt. Er is dus opnieuw veel herstelwerk te doen!
Een door mij ondervraagde wijnboer uit de Côte d ’Or, die liever niet in de picture komt, vertelde mij dat 25% van de leveranciers heeft besloten om de prijzen voor 2022 te verlagen met 25%. De meerderheid koos voor prijsstabiliteit. Als dit geen goed teken is voor de wijnliefhebber, die dan ook nog ter plaatse profiteert van de 6% btw-heffing. Wij in België moeten dringend af van de 21% willen onze handelshuizen deftig kunnen concurreren. Toch een harde economische wijnwereld niet?
(*1) Lieux-Dits: verwijst naar een specifiek benoemd perceel binnen een groter wijngebied.
Voorbeeld: wijngaard Corton, lieu-dit ‘Le Clos des Roi’ (dorp: Aloxe-Corton – Côte de Beaune).
(*2) Aligoteurs: vereniging die aligotéwijnen van hoge kwaliteit promoot.
(*3) Kir: cocktail gemaakt van aligoté met een scheutje crème de cassis.
(*4) Kimmeridge: fossielondergrond.
(*5) Lugny-kelder: gelegen in de regio Mâcon.
(*6) BIVB: Bureau Interprofessionnel des Vins de Bourgogne – wijnbureau dat 266 handelshuizen, 16 coöperatieve kelders en 3.577 wijndomeinen groepeert. Verdedigt en promoot de belangen.
Georges De Smaele, wijnschrijver.
Augustus 2024.
