Als de vaccinatiegraad tegen griep bij kinderen aanzienlijk verhoogd wordt, kan dat de algemene ziektelast van de seizoensgriep aanzienlijk verminderen. Tot die conclusie komen wetenschappers van UAntwerpen. “Het kan de maatschappij jaarlijks tot 131 miljoen euro opleveren.”
Het Centre for Health Economics Research and Modelling Infectious Diseases (CHERMID) van de Universiteit Antwerpen maakte in samenwerking met UHasselt een uitgebreide analyse over hoe griepvaccins in België het best over de verschillende leeftijdsgroepen verdeeld kunnen worden. De resultaten werden gepubliceerd in het tijdschrift Epidemics.
Met behulp van een dynamisch transmissiemodel en economische evaluatie vergeleek het team meer dan 6700 vaccinatiescenario’s. Deze varieerden van beperkte uitbreidingen van de huidige programma’s voor volwassenen tot ambitieuze programma’s van universele kindervaccinatie.
Belangrijkste resultaten
- Huidige situatie:Vaccinatie is prioritair voor ouderen en risicogroepen. De vaccinatiegraad bij kinderen is verwaarloosbaar (≈0,07%), terwijl deze bij volwassenen ouder dan 65 jaar rond 50% ligt in België.
- Meer dan 90% van de onderzochte vaccinatiescenario’s waren meer effectief en meer kosteneffectief dan het huidige programma, en omvatten de jaarlijkse vaccinatie bij (leeftijdsgroepen van) gezonde kinderen.
- Kindgerichte strategieën:Vooral het vaccineren van kinderen onder 5 jaar heeft grote impact. Bij hen resulteert het optrekken van de vaccinatiegraad tot bvb 50% of 90% in het jaarlijks vermijden van circa 84 000 tot 140 000 griepgevallen, 657 tot 1063 hospitalisaties (waarvan 415 tot 650 hospitalisaties <5j) en 21 tot 37 sterfgevallen (waarvan meer dan 97% >65j). Vaccinatie bij schoolgaande kinderen (5-17j) tot 90% zou jaarlijks ongeveer 146 000 griepgevallen en ruim 750 hospitalisaties en 30 overlijdens voorkomen (inclusief een 400-tal hospitalisaties bij kinderen onder de 12 jaar). De grootste reducties werden bereikt wanneer alle kinderleeftijden <18j werden gevaccineerd.
- Volwassengerichte strategieën:Het verhogen van de vaccinatiegraad bij volwassenen van 50 tot 64 jaar van 28% naar 48% en bij 65- tot 74-jarigen van 50% naar 75% had merkbare, maar veel kleinere effecten. Zo voorkwam een uitbreiding bij alle 65-plussers tot 75% ongeveer 13 000 gevallen, 79 hospitalisaties en 9 overlijdens. Dus respectievelijk ruim 6, 8 en 2 keer minder dan bij 50% vaccinatie van kinderen <5j.
- Meest kosteneffectieve scenario: Universele kindervaccinatie (90%) gecombineerd met een beperkte verhoging bij 50- tot 74-jarigen leverde het beste resultaat op: ≈285 000 gevallen, 1856 ziekenhuisopnames en 81 overlijdens minder per jaar, en bijna 4600 gewonnen gezonde levensjaren (zogenaamde QALY’s). Vanuit het perspectief van de gezondheidszorg zouden jaarlijks ongeveer 30 miljoen euro aan behandelingskosten worden vermeden, maar tegelijkertijd zou 60 miljoen euro extra moeten uitgetrokken worden voor de vaccinatie. Rekening houdend met de QALY-winst komt dit vanuit een Belgisch maatschappelijk perspectief samengeteld overeen met een netto monetair voordeel van ongeveer 131 miljoen euro per seizoen.
Er werden daarnaast ook 230 vaccinatiescenario’s gevonden die niet enkel winst opleverden voor de maatschappij, maar ook voor de gezondheidszorg zelf. Het gaat dan om selectievere kindervaccinaties, zoals vaccinatie van kinderen <5j, dat bvb ca. 1,5 miljoen euro jaarlijkse nettowinst kan opleveren voor de Belgische gezondheidszorgbetaler.
Hoewel deze cijfers duidelijke voordelen van kindervaccinatie laten zien, zijn ze gebaseerd op aannames over vaccindoeltreffendheid, sociale contactpatronen en typische griepseizoenen. De inzichten van deze studie zijn niet nieuw en bevestigen de bevindingen van een soortgelijke studie van het KCE (federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg), in 2013 uitgevoerd door CHERMID in samenwerking met UHasselt. In de nieuwe paper werd recentere informatie over de vaccins meegenomen, en er zijn methodologisch-technische verbeteringen die kaderen in het iBOF-onderzoeksproject ’Descartes’ rond performantieverbetering van simulatiemodellen voor infectieziektes mbv AI-technieken.
Ethische en praktische dilemma’s
Belangrijkste begunstigden van een aanzienlijk verhoogde kindervaccinatie zijn volwassenen, via groepsimmuniteit. “Dit roept ethische vragen op over de wenselijkheid om kinderen te vaccineren, gedeeltelijk om oudere volwassenen te beschermen tegen ernstige ziekte en sterfte”, zegt prof. Philippe Beutels, directeur van CHERMID. “Praktisch zou een uitbreiding naar kinderen bovendien aanzienlijke aanpassingen vergen.”
Internationale context
Een twintigtal Europese landen hebben leeftijdsgroepen van gezonde kinderen opgenomen als doelgroep in hun griepvaccinatieprogramma’s. Zo vaccineert het Verenigd Koninkrijk sinds 2013 jaarlijks kinderen, met bij 2- tot 16-jarigen een vaccinatiegraad van ongeveer 50%. De Verenigde Staten bevelen sinds 2010 vaccinatie aan voor iedereen ouder dan 6 maanden; ongeveer 56% van de kinderen werd in 2023-24 gevaccineerd. Beide landen rapporteren voordelen voor de hele gemeenschap, maar de vaccinatiegraad blijft ver onder de 90% die in dit model het grootste effect liet zien.
Beutels: “Onze resultaten benadrukken de potentiële gezondheidswinst van kindervaccinatie tegen griep in België. Maar zoals steeds mogen beleidsbeslissingen niet enkel op modellen steunen. Ze moeten daarnaast ook rekening houden met haalbaarheid, ethiek en maatschappelijke aanvaarding.”
Over CHERMID
CHERMID maakt deel uit van het Vaccine & Infectious Disease Institute (VAXINFECTIO) van de Universiteit Antwerpen. CHERMID combineert gezondheidseconomie, wiskundige modellering en epidemiologie om infectieziektebeleid in België en internationaal te ondersteunen. CHERMID maakt tevens deel uit van het interuniversitair SIMID-consortium.
Manansala R, Bilcke J, Willem L, Hens N, Beutels P. Optimizing influenza vaccine allocation by age using cost-effectiveness analysis: A comparison of 6720 vaccination program scenarios in children and adults in Belgium. Epidemics 2025;100826. https://doi.org/10.1016/j.epidem.2025.100826
Geïnteresseerden kunnen zelf grasduinen in de resultaten via https://manansa.shinyapps.io/Influenza_App/
Foto: UAntwerpen
