De Wintertuin van de Ursulinen prijkt op de shortlist van de ECTN-awards met als thema ‘Cultureel erfgoed als troef voor verantwoord en duurzaam toerisme’. Dat maakte de organisatie gisteren bekend. De selectie is een erkenning van de inspanningen van Stichting Kempens Landschap om de erfgoedsite toegankelijk en permanent bezoekbaar te maken voor een breed publiek. De winnaars worden bekend gemaakt op 24 oktober tijdens een officiële ceremonie in Dublin Castle.
European Cultural Tourism Network (ECTN) is een Europees netwerk dat samenwerkt met partners zoals Europa Nostra en de European Travel Commission om cultureel toerisme en erfgoed te promoten en ontwikkelen. Met hun ‘Destination of Sustainable Cultural Tourism Awards 2024’ belonen zij initiatieven die bijdragen aan duurzaam cultureel toerisme in Europa. De Wintertuin van de Ursulinen in Onze-Lieve-Vrouw-Waver dingt dit jaar mee naar die erkenning in de categorie ‘Toegankelijkheid van Erfgoed’. Met die award richt ECTN zich op initiatieven die cultureel erfgoed bereikbaar maken voor iedereen.
Nieuwe bezoekerservaring
De Wintertuin was lange tijd slechts beperkt toegankelijk voor bezoekers. Sinds eind mei is de bezoekerservaring uitgebreid met een nieuw, meertalig interactief belevingsparcours voor individuele bezoekers. Stichting Kempens Landschap zorgde voor nieuwe audiovisuele installaties, soundscapes en aangepaste modules om het verhaal van de Wintertuin op een laagdrempelige manier tot leven te brengen. De nieuwe beleving werd gecreëerd in samenwerking met vzw Wintertuin.
De belevingsroute bevindt zich hoofdzakelijk op de begane grond en is daardoor toegankelijk voor rolstoelgebruikers. De ruimtes op de eerste verdieping kunnen dankzij een applicatie op een tablet worden beleefd. Voor blinden en slechtzienden biedt de audiogids een allround ervaring. Via ringleiding kunnen personen met een hoortoestel het audioverhaal zonder problemen beluisteren. Een gloednieuwe voelmaquette illustreert de omvang van het ganse Ursulineninstituut.
Gedeputeerde Jan De Haes, covoorzitter van Stichting Kempens Landschap, legt uit: “Deze plek ademt geschiedenis en we wilden dat elke bezoeker – met of zonder beperking – dat zou kunnen voelen. Daarom lieten we een interactief parcours volledig op maat van de Wintertuin ontwikkelen, inclusief aangepaste ervaringen voor blinden, slechtzienden en rolstoelgebruikers. Je maakt als bezoeker een tijdreis waarbij je niet alleen kijkt, maar ook écht beleeft wat deze plek zo bijzonder maakt. Een bezoek aan de Wintertuin is een ervaring die blijft hangen en dat is precies wat we wilden bereiken.”
Fysieke toegankelijkheid
Tevens voerde de Stichting enkele noodzakelijke werkzaamheden uit om de fysieke toegankelijkheid van de erfgoedsite te verbeteren. Die ingrepen omvatten o.a. de aanleg van een nieuwe bezoekersparking met plaatsen voor mindervaliden, de creatie van een integraal toegankelijke hoofdtoegang en de installatie van aangepast sanitair. Die broodnodige ingrepen werden financieel ondersteund door Toerisme Vlaanderen, het agentschap Onroerend Erfgoed en het Fonds Culturele Infrastructuur (FoCi) van de Vlaamse Overheid.
“De Wintertuin is niet zomaar een erfgoedsite; het is een wereldwijde art-nouveauparel die door de zusters Ursulinen al in het begin van de 20e eeuw op de internationale kaart werd gezet”, aldus Peter De Wilde, CEO van Toerisme Vlaanderen. “Dankzij het hefboomdossier van Toerisme Vlaanderen en de toewijding van Stichting Kempens Landschap wordt deze historische locatie opnieuw tot leven gebracht als een inclusieve bestemming van wereldklasse. Dit project illustreert perfect hoe strategische investeringen een hefboom kunnen zijn voor het toegankelijk maken van cultureel erfgoed voor iedereen, ook voor mensen met motorische of visuele beperkingen. Stichting Kempens Landschap is de gedroomde partner om deze ambitie waar te maken en deze nominatie onderstreept dat nogmaals. We zijn benieuwd naar de finale besluitvorming.”
Levendige erfgoedsite
De voorbije maanden hebben al meer dan 4000 bezoekers hun weg gevonden naar de erfgoedparel. Het belevingsparcours en de Nederlandstalige instaprondleidingen zijn tot eind 2024 volzet. Gedeputeerde Kathleen Helsen, covoorzitter van Stichting Kempens Landschap: “Wij zijn bijzonder vereerd met deze nominatie. Dit bewijst dat onze gezamenlijke inspanningen lonen. Deze selectie straalt niet alleen af op de Wintertuin zelf, maar op alle partners die zich met hart en ziel hebben ingezet voor de realisatie van dit project. De betrokkenheid van vrijwilligers blijft ook cruciaal voor het toekomstig behoud van deze site. Zij spelen een sleutelrol in de dagelijkse ontvangst van bezoekers. Met de steun van twee nieuwe medewerkers en een enthousiast team van meer dan 30 vrijwilligers wordt er dagelijks gestreefd naar een gastvrije en inclusieve bezoekerservaring.”
Ook Philippe De Backer, directeur van Stichting Kempens Landschap, reageert enthousiast op de selectie: “Stichting Kempens Landschap heeft destijds de handschoen opgepakt om de visie van de zusters Ursulinen voort te zetten. Door vastberaden in te zetten op toegankelijkheid en beleving, zijn we erin geslaagd deze erfgoedparel verder tot leven te brengen. De Wintertuin is een mooi voorbeeld van hoe erfgoed toegankelijk kan worden gemaakt voor iedereen, zonder afbreuk te doen aan de historische waarde en schoonheid van de locatie.”
Foto: Copyright: Koen Van Damme
