Unieke samenwerking slaat brug tussen wetenschap, beleid en praktijk om bossen klimaatbestendig en toekomstgericht te maken
De provincie Antwerpen en de Universiteit Gent zijn een bijzondere samenwerking gestart om de bossen en bomen van de toekomst vorm te geven. Professor Kris Verheyen, expert in bosecologie en bosbeheer aan de UGent, werkt de komende drie jaar bij de provincie om wetenschap, beleid en praktijk dichter bij elkaar te brengen. Samen zoeken de partners naar antwoorden op urgente vragen: hoe kunnen bossen helpen in de strijd tegen klimaatextremen, welke boomsoorten zijn toekomstbestendig en welke rol kunnen bomen spelen in het landbouwlandschap en de bio-economie?
De samenwerking ontstond vanuit de groeiende nood aan kennis over de rol die onze bossen en bomen kunnen spelen in de toekomst, ook in het kader van een veranderend klimaat. “Via verschillende collega’s en partners horen we dat er een duidelijke vraag is naar meer samenwerking, praktijkervaring en kennisdeling rond bossen en bomen”, zegt gedeputeerde voor Milieu en Natuur Jan De Haes. “Door de gevolgen van de klimaatverandering kampen onze steden en gemeenten met hittestress, zien we bomen afsterven en poelen droogvallen. Met deze samenwerking houden we onze provincie klimaatveilig en leefbaar voor alle inwoners. Ze past perfect binnen onze provinciale doelstellingen rond bosuitbreiding, klimaat en biodiversiteit. Vandaag investeren we in de bomen en bossen van morgen.”
Vragen staat vrij
De samenwerking brengt de universiteit en provincie letterlijk samen op het terrein. Professor Kris Verheyen gaat één dag per week bij de provincie aan de slag om kennisvragen van bos- en bomenbeheerders te vertalen naar bruikbare inzichten. Een enquête peilde vorige zomer al naar de vragen die leven bij medewerkers op het terrein. Enkele vragen keren alvast terug: ‘Hoe gaan we om met een verzurende bodem?’, ‘In hoeverre tempert stedelijk groen de hitte?’ en ‘Welke boomsoorten planten we nog aan met het oog op klimaatverandering?’.
Kruisbestuiving
UGent en provincie Antwerpen zetten veldproeven en monitoring op om nieuwe inzichten te ontwikkelen die relevant zijn voor beheer. UGent neemt de wetenschappelijke coördinatie, dataverwerking en rapportering op zich, terwijl de provincie de uitvoering in het veld en monitoring organiseert. “Er bestaat heel wat wetenschappelijke kennis over bosaanplant en -beheer. Maar al te vaak bereikt die ‘de praktijk’ nauwelijks”, vertelt professor Verheyen. “Met deze unieke co-creatie tussen de provincie en de universiteit slaan we de brug tussen beide velden. Door doelgericht en gezamenlijk aan de slag te gaan, gestoeld op vragen vanuit de praktijk, kunnen terreinbeheerders volgens een wetenschappelijk onderbouwde ‘best practice’ te werk gaan.”
Houtsnippers en maaibeheer
Universiteit Gent onderzocht bijvoorbeeld eerder al het effect van organisch materiaal op het vasthouden van vocht in de bodem. De impact ervan was – onverwacht – eerder beperkt. Ook het maaibeheer in nieuw geplante bossen neemt de universiteit onder de loep. Vaak wordt daar veel gemaaid tussen de prille bomen. Onderzoek moet nu uitwijzen of deze bodembedekkers de groei van de bomen remmen, of de bodem juist tegen verdroging beschermen. “Dit is juist het soort praktische vragen dat we hopen te beantwoorden”, aldus professor Verheyen.
Kennisdeling
De opgedane wetenschappelijke kennis wordt samengevat in heldere kennisfiches en gedeeld via opleidingen en workshops voor beleidsmakers en provinciale organisaties die in de praktijk werken rond bos- en bomenbeheer. Het gaat dan over provinciale diensten, Bosgroepen, Regionale Landschappen en lokale besturen. Zo ontstaat een unieke kruisbestuiving tussen beleid, wetenschap en praktijk – met als doel meer veerkrachtige bomen en bossen en een leefbare, klimaatveilige toekomst voor mens en natuur.
Foto: Copyright: provincie Antwerpen
